چرا باید ماست جز سبد مصرفی هر روزه خانواده باشد؟

شواهد تاریخی گویای این مطلب‌ می باشند که ماست بنا بر یک اتفاق تولید شد.

تاریخچه تولید آن به زمانی برمی ‌گردد که شیر را در مشک ‌هایی از جنس پوست گاو و بز حمل می‌ کردند و تحت تاثیر آنزیم‌های موجود در پوست جانور و گرما، شیر تخمیر شده و نهایتاً اولین ماست به دست آمد.

ماست یک فرآورده لبنی تخمیری است و در هرم غذایی، در گروه شیر و لبنیات جای دارد و یک واحد مصرفی آن معادل یک لیوان است.

ماست نیز مانند بقیه هم گروه‌های خود منبع بسیار خوب کلسیم، فسفر، ویتامین‌های گروه B مانند ریبوفلاوین، اسید پانتوتنیک و روی است. جالب است بدانید که یک لیوان آن حدود ۴۵۰ میلی‌گرم کلسیم و ۱/۵ میلی ‌گرم روی دارد.

نسبت بین کلسیم و فسفر در ماست بسیار حایز اهمیت است، زیرا برای داشتن استخوان‌هایی سالم تنها مقدار کلسیم دریافتی مهم نیست، بلکه مقدار فسفر نیز اهمیت دارد. در واقع نسبت کلسیم به فسفر دریافتی از غذاها، در رسوب کلسیم در استخوان‌ ها موثر است. مناسب ترین نسبت میان این دو ریز مغذی مشابه ترکیب شیر مادر یا استخوان ‌های بدن است، یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم دریافتی، ۴۴۰ میلی گرم فسفر باید دریافت شود. چنین نسبتی تنها در لبنیات وجود دارد.

کلسیم موجود در ماست، در حفظ سلامت سلول ‌های روده‌ای نیز مفید است. مخصوصاً زنان به دلیل بارداری و شیردهی در دوران جوانی و نیز قطع تولید استروژن در دوران یائسگی، بیشتر در معرض پوکی استخوان بوده و باید دقت کنند که روزانه ۳ واحد لبنیات بخورند.

اهمیت تولید کننده‌های اسیدلاکتیک

ماست یک ماده غذایی پروبیوتیک است، یعنی حاوی میکروب‌ های زنده مفیدی است که ماست وارد لوله گوارش می ‌شوند و با جایگزینی در روده‌ها، این اندام را از وجود باکتری‌ های بیماری ‌زا محافظت می ‌کنند و به عمل تخمیر ادامه می ‌دهند و با تولید اسید‌های چرب کوتاه زنجیره، به سلامت سلول‌ های روده کمک می‌کنند.

جالب است بدانید، مواد غذایی پروبیوتیک به افزایش سطح ایمنی بدن نیز کمک می‌‌کنند. مشاهده شده است، کودکانی که مادرانشان در ماه‌ های آخر بارداری، از مواد غذایی پروبیوتیک استفاده می ‌کرده اند، کمتر به آلرژی‌های غذایی، اسهال و اگزما مبتلا می‌‌شوند.

ماست به هضم و جذب غذا نیز کمک می ‌کند، زیرا اسید لاکتیک موجود در آن به جذب بهتر کلسیم کمک می ‌کند و محیط مناسب بیولوژیکی را برای بهبود جذب کلسیم و ویتامین ‌ها فراهم می ‌آورد.

باکتری‌های زنده ی مفید در ماست، به تولید آنزیم لاکتاز نیز می‌پردازند، آنزیمی که برای هضم قند شیر ضروری است و بسیاری از افراد به دلیل کمبود ترشح این آنزیم در روده، دچار عدم تحمل نسبت به شیر می‌شوند و با مصرف شیر دچار عوارضی مانند اسهال، نفخ و دل پیچه می‌گردند. مصرف مرتب ماست، از طریق تولید آنزیم توسط باکتری ‌ها به کاهش این علایم در فرد کمک می‌کند، ضمن این که در ماست، لاکتوز به اسید لاکتیک تبدیل شده است و این افراد بدون نگرانی می‌ توانند از آن استفاده کنند.

پیشگیری از سرطان

ماست در کاهش احتمال بروز سرطان روده نیز موثر است. به این ترتیب که لاکتوباکتریاسه‌های موجود در آن، رشد باکتری‌ های مفید در روده را تحریک کرده و باکتری‌ های بیماری ‌زا را که می‌ توانند به سلول‌ های روده آسیب برسانند، کاهش می ‌دهند. از سوی دیگر این باکتری ‌ها با متصل شدن به اسید‌های صفراوی، احتمال وارد شدن آسیب به سلول ‌های روده را کم می ‌کنند و از تبدیل نیترات و نیتریت موجود در غذا به ترکیبات نیتروزآمین که سرطان ‌زا هستند، جلوگیری به عمل می‌‌آورند.

کلسیم موجود در ماست نیز ضمن باند شدن با ترکیبات صفراوی، رشد سلول‌ های طولی روده را کم می ‌کند. طی برخی مطالعات دیده شده افرادی که روزانه بیش از ۱۲۰۰ میلی‌ گرم کلسیم مصرف می ‌کنند، ۷۵ درصد احتمال ابتلای کمتری به سرطان روده داشته‌اند.

ماست با طعم میوه

در کشورهای اروپایی از ماست در دسرهای مختلف نیز استفاده می‌شود. یکی از محصولاتی که به تازگی وارد بازار ایران نیز شده است، ماست میوه‌ای است. شما در منزل نیز می‌توانید ماست میوه‌ای را با افزودن میوه‌هایی مانند هلو، گلابی و موز تهیه کنید. فقط به خاطر داشته باشید که در تهیه ماست میوه‌ای بهتر است از میوه‌هایی با طعم ملایم استفاده شود.

تهیه‌ی ماست میوه‌ای مخصوصا برای کودکان، روش بسیار مناسبی در تشویق آنان به مصرف لبنیات و میوه است و می‌تواند به عنوان میان وعده‌ای سالم، جایگزین میان وعده‌های چرب و پُرکالری کودکان شود، ضمن این که همراهی ماست و میوه باعث می‌‌شود ویتامین‌های موجود در میوه، به کمک اسید لاکتیک موجود در ماست، بهتر جذب شوند. همچنین پکتین موجود در میوه‌جات با همراهی لاکتوباکتریاسه‌های موجود در ماست، به کاهش جذب کلسترول کمک می‌ کند که در بزرگسالان حایز اهمیت است.

به علاوه، ماست چون دارای پروتئین‌هایی است که هضم آن ها راحت است، می ‌تواند با قطع شیر پس از شیرخوارگی، در رژیم غذایی کودک قرار گیرد. زمانی که کودکان دچار عفونت‌های روده‌ای و اسهال می ‌شوند و تا مدت‌ها ممکن است نسبت به شیر عدم تحمل داشته باشند، ماست را در رژیم غذایی آنها در مقادیر بیشتر بگنجانید، زیرا طی حرارت دادن شیر در فرایند تولید ماست، پروتئین‌های آن به مولکول‌های ساده ‌تر تغییر یافته و دارای هضم و جذب آسان ‌تری خواهد بود.

و اما آب ماست

گاهی ماست آب می‌اندازد. هرگز آب ماست را دور نریزید. آب ماست دارای کلسیم و ویتامین‌های گروه B بوده و در عین حال پروتئین کمی دارد و می‌تواند در شرایط محدودیت مصرف پروتئین، مانند بیماران کلیوی و یا در برخی مراحل نارسایی کبدی مورد استفاده قرار گیرد.