با علت و علائم حساسیت به لاکتوز آشنا شوید! چرا تحمل لاکتوز اینقدر مشکل است؟
عدم تحمل لاکتوز مشکلی متداول در سراسر جهان است. در واقع، تصور می‌شود که حدود ۷۵ ٪ از جمعیت جهان تا حدودی تحت تأثیر این مشکل قرار دارند. افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هنگام خوردن لبنیات دچار مشکلات گوارشی می‌شوند که این امر می‌تواند بر کیفیت زندگی آن‌ها تا حدودی تأثیر منفی بگذارد.
عدم تحمل به لاکتوز چیست؟
عدم تحمل لاکتوز نوعی مشکل و اختلال گوارشی است که به دلیل عدم توانایی هضم لاکتوز، در بدن بوجود می‌آید. لاکتوز کربوهیدرات اصلی موجود در محصولات لبنی است.
این بیماری می‌تواند علائم و عوارض منفی مختلفی را مانند مبتلا شدن به نفخ معده، اسهال و گرفتگی‌های ناحیهٔ شکم، در افراد ایجاد کند.
افراد مبتلا به مشکل عدم تحمل لاکتوز، آنزیم لاکتاز را که برای هضم لاکتوز لازم است، به اندازه کافی نمیتوانند در بدن خود تولید کنند.
لاکتوز یک مادهٔ دو قندی است، به این معنی که از دو نوع قند تشکیل شده است. این ماده از یک مولکول از هرکدام از قندهای سادهٔ گلوکز و گالاکتوز ساخته شده است.
آنزیم لاکتاز برای تجزیه لاکتوز به قندهای سادهٔ گلوکز و گالاکتوز مورد نیاز است، که می‌تواند در جریان خون جذب شوند و از آن‌ها برای تولید انرژی استفاده کرد.
بدون آنزیم لاکتاز کافی، لاکتوز از طریق روده شما هضم نمی‌شود و باعث بوجود آمدن بعضی از علائم و عوارض گوارشی منفی در بدن شما می‌شود.
لاکتوز در شیر مادر هم تا حدودی یافت می‌شود و تقریباً همه انسان‌ها وقتی متولد می‌شوند با توانایی هضم آن متولد می‌شوند. نتایج مطالعه‌ها و تحقیق‌های انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که عدم تحمل لاکتوز در کودکان زیر ۵ سال بسیار نادر است.
در حال حاضر، حدود ۷۵٪ از جمعیت جهان دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز هستند. احتمال وجود این مشکل در کشورهای مختلف تا حدود زیادی متفاوت است و در بعضی کشورها احتمال مبتلا شدن افراد به این بیماری تا حدودی بیشتر از کشورهای دیگر است.
خلاصه: عدم تحمل لاکتوز عدم توانایی هضم لاکتوز است. لاکتوز کربوهیدرات اصلی موجود درلبنیات است. این قضیه به دلیل کم شدن تولید آنزیم لاکتاز در روده شما بعد از دوران کودکی ایجاد می‌شود.
علت‌های مبتلا شدن به مشکل عدم تحمل لاکتوز:
دو نوع اصلی از مشکل عدم تحمل لاکتوز در افراد وجود دارد که دلایل مختلفی دارد.
عدم تحمل لاکتوز اولیه
عدم تحمل لاکتوز اولیه شایع‌ترین و متداول‌ترین نوع این مشکل گوارشی است. این قضیه با کم شدن تولید لاکتاز در اثر افزایش سن در افراد ایجاد می‌شود، به طوری که لاکتوز کمتر جذب بدن می‌شود.
این نوع عدم تحمل لاکتوز ممکن است تا حدودی بوسیلهٔ ژن‌ها در افراد بوجود بیاید، به این خاطر که در بعضی از گروه‌ها و نژادها بیشتر از گروه‌ها و نژاده ها دیده می‌شود.
مطالعه‌های جمعیتی تخمین زده است که ۵ تا ۱۷٪ از اروپاییان، حدود ۴۴٪ آمریکایی‌ها و ۶۰-۸۰٪ آفریقایی‌ها و آسیایی‌ها احتمالاً به این عارضهٔ عدم تحمل لاکتوز اولیه مبتلا هستند.
بیشتر بخوانید: علائم آلرژی فصلی + {روش‌های پیشگیری و درمان}
عدم تحمل لاکتوز ثانویه
عدم تحمل لاکتوز ثانویه تا حدودی نادر است. این مشکل در افراد می‌تواند به دلیل وجود بعضی از بیماری‌ها بوجود بیاید، مانند بیماری‌های مربوط به معده یا بیماری‌های جدی‌تر دیگری مانند بیماری سلیاک. این قضیه به این دلیل است که بوجود آمدن التهاب در دیواره روده که بر اثر بیماری سلیاک بوجود می‌آید می‌تواند تا حدودی باعث شود که تولید آنزیم لاکتاز که برای هضم لاکتوز مورد نیاز است به طور موقت تا حدودی کمتر بشود.
خلاصه: عدم تحمل لاکتوز اولیه بسیار متداول‌تر است و در آن مقدار تولید لاکتاز با افزایش سن تا حدودی کمتر می‌شود. عدم تحمل لاکتوز ثانویه به دلیل بوجود آمدن التهاب در روده افراد ایجاد می‌شود، که در اثر عفونت یا بیماری‌های دیگر بوجود می‌آید.
علائم عدم تحمل لاکتوز چیست؟
اگر این مشکل گوارشی به درستی مدیریت نشود، عدم تحمل لاکتوز می‌تواند باعث مشکلات شدید گوارشی شود.
بعضی شایع‌ترین و متداول‌ترین علائم این مشکل گوارشی در زیر آمده است:
- گرفتگی‌های ناحیهٔ شکم
- گاز و نفخ معده
- اسهال
در بعضی افراد علائم و عوارض دیگری هم بر اثر مبتلا شدن به این مشکل گوارشی هم دیده شده مانند احساس تهوع، استفراغ کردن، احساس کردن درد در زیر شکم، احساس نیاز فوری به توالت، و گاهی مبتلا شدن یبوست.
اسهال به دلیل وجود لاکتوز هضم نشده در رودهٔ کوچک شما بوجود می‌آید، که باعث می‌شود آب به دستگاه گوارش و روده‌های شما منتقل شود.
پس از اینکه لاکتوز به رودهٔ بزرگ شما رسید، توسط باکتری‌های موجود در روده شما تخمیر می‌شود و گاز و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه بوجود می‌آورد. این قضیه باعث نفخ و درد در ناحیهٔ شکم شما می‌شود.
شدت علائم بسته به مقدار مشکل گوارشی تحمل لاکتوز و مقدار لاکتوزی که مصرف کرده‌اید بستگی دارد.
خلاصه: عدم تحمل لاکتوز می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود. علائم اصلی این مشکل گوارشی شامل نفخ، گاز، اسهال، گرفتگی و درد در ناحیهٔ شکم است.
چرا نباید از مصرف لاکتوز خودداری کرد؟
لبنیات اصطلاحی است که برای توصیف شیر یا محصولات غذایی و خوراکی‌های ساخته شده از شیر به کار می‌رود.
محصولات لبنی منبع بسیار مهم و سرشاری از پروتئین، کلسیم و ویتامین‌هایی مانند A، B12 و D هستند.
این ترکیب مواد مفید برای استخوان‌های شما هم تا حدود زیادی مناسب است.
نتایجی که از مطالعه‌ها و تحقیق‌هایی که در این زمینه انجام شده‌اند نشان می‌دهند که وجود مقدار کافی از لبنیات در رژیم غذایی شما می‌تواند تا حدود زیادی باعث بوجود آمدن تراکم بیشتر مواد مهم معدنی در استخوان‌های شما شود، که این قضیه ممکن است تا حدودی احتمال بوجود آمدن شکستگی در استخوان‌های شما را در سنین بالاتر، کمتر کند.
فرآورده‌های لبنی همچنین می‌توانند تا حدودی باعث کم شدن خطر مبتلا شدن به دیابت نوع ۲ و چاقی در افراد شوند.
با این حال، افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز ممکن است نیاز به کم کردن یا حذف محصولات لبنی از رژیم‌های غذایی خود داشته باشند، که این قضیه می‌تواند باعث شود که این افراد بعضی از مواد مفید و مناسب برای خود از دست بدهند.
خلاصه: لبنیات سرشار از بسیاری از مواد مفید هستند و همچنین بهترین منبع کلسیم در جهان است. مصرف نکردن لبنیات به این معنی است که به جای آن باید این مواد مفید موجود در لبنیات را از مواد غذایی دیگر دریافت کنید.
کدام مواد غذایی دارای لاکتوز هستند؟
لاکتوز در لبنیات و محصولاتی که در ساخت آن‌ها از لبنیات استفاده شده باشد وجود دارد.
غذاهای لبنی دارای لاکتوز
محصولات لبنی زیر دارای لاکتوز هستند:
- شیر گاو (انواع مختلف آن)
- شیر بز
- پنیر (از جمله انواع مختلف آن)
- بستنی
- ماست
- کره
غذاهایی که بعضی اوقات دارای لاکتوز هستند
غذاهایی که دارای یکی از انواع لبنیات به عنوان یک ماده تشکیل دهنده آن وجود دارند همچنین می‌توانند دارای لاکتوز باشند، از جمله:
- غذاهایی که با یک سس‌هایی درست می‌شوند که مقداری شیر در آن‌ها و جود دارد
- بیسکویت و کلوچه
- شکلات و شیرینی‌هایی که دارای شیر و خامه هستند
- بعضی از انواع نان‌هایی که در پخت آن‌ها از شیر استفاده می‌شود
- کیک‌ها
- سریل یا برشتوک صبحانه
- سوپ‌ها و سس‌های آماده یا فوری
- گوشت‌های فرآوری شده مانند ژامبون یا کالباس‌های از قبل خرد شده
- غذاهای بسته بندی شدهٔ آماده
- سس‌ها و عصاره‌های گوشت
- چیپس سیب زمینی، آجیل‌ها و بعضی انواع نان
- دسرها
نام های دیگر لبنیات اضافه شده به محصولات
شما می‌توانید با نگاه کردن به برچسب محصولات خوراکی متوجه شوید که آیا لبنیات به آن اضافه شده است یا خیر.
در لیست مواد تشکیل دهنده هر محصول خوراکی، شیر یا لبنیات اضافه شده را می‌توان به شرح زیر توصیف کرد:
- شیر
- شیر خشک
- پودر شیر
- پروتئین وی
- کازئین شیر
- سرشیر
- کره
- پنیر
- شیر خشک
- خامه‌ترش
- کنسانتره پروتئین وی
- محصولات جانبی شیر
اگر محصولی دارای اسید لاکتیک، لاکتالبومین، لاکتات یا کازئین هستند، سردرگم نشوید. درست است که این مواد دارای تشابه اسمی با لاکتوز هستند اما دارای لاکتوز نیستند.
خلاصه: لبنیات دارای لاکتوز هستند. مهم است که برچسب غذاهای تولیدی را بررسی کنید تا ببینید که آیا آن‌ها دارای هر نوع لاکتوز پنهان هستند.
افرادی که مواد لاکتوز دار نمیتوانند بخورند در خوردن لبنیات مشکلی ندارند
تمام غذاهای لبنی دارای لاکتوز هستند، اما این بدان معنی نیست که افرادی که دارای مشکل گوارشی تحمل لاکتوز را دارند به طور کامل نمیتوانند این محصولات را مصرف کنند.
بیشتر افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند مقدار کمی لاکتوز را هضم کنند. به عنوان مثال، برخی افراد می‌توانند مقدار کمی شیر در قهوه یا چای را تحمل کنند، اما نمیتوانند مقدار شیری که در یک کاسه سریل یا برشتوک صبحانه وجود دارد را تحمل کنند.
تصور می‌شود که افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند تا حدود ۱۸ گرم لاکتوز را در طول روز تحمل کنند، که در طول روز به صورت پراکنده مصرف بشود.
در حقیقت، تحقیق‌ها و مطالعه‌های انجام شده در این زمینه نشان داده است که بسیاری از افراد مبتلا به مشکلا گوارشی عدم تحمل لاکتوز می‌توانند تا ۱۲ گرم لاکتوز را در یک بار مصرف تحمل کنند، که تقریباً مقدار لاکتوز موجود در ۱ لیوان (۲۳۰ میلی لیتر) شیر است.
بعضی از انواع لبنیات هم هنگام خوردن به اندازهٔ معمول، به طور طبیعی دارای لاکتوز کمی هستند. به عنوان مثال در هر ۲۰ گرم کره فقط حدود ۰.۱ گرم لاکتوز وجود دارد.
بعضی از انواع خاص پنیر هم در هر وعده کمتر از ۱ گرم لاکتوز دارد مانند پنیر چدار، پنیر سوئیسی، پنیر کلبی و پنیر موزارلا.
جالب اینجاست بدانید که خوردن ماست نسبت به انواع دیگر لبنیات باعث بوجود آمدن علائم و عوارض منفی کمتری در افراد مبتلا به مشکل گوارشی عدم تحمل لاکتوز می‌شود.
خلاصه: بیشتر افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند مقادیر کمی لاکتوز را تحمل کنند. خوردن بعضی محصولات لبنی مانند کره، ماست و بعضی از انواع پنیرها برای افراد مبتلا به این مشکل گوارشی معمولاً قابل تحمل تر از شیر است.
منابع غیر لبنی کلسیم
غذاها و خوراکی‌های دارای لبنیات تا حدود زیادی سرشار کلسیم هستند، اما خوردن لبنیات ضروری نیست.
هنوز هم داشتن رژیم غذایی بسیار سالم و بدون غذاهای لبنی ممکن است. شما فقط باید غذاهای دیگری را که دارای کلسیم بالایی هستند، در رژیم غذایی خود قرار دهید. مقدار توصیه شده برای کلسیم ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است.
منابع خوب غیر لبنی کلسیم دار:
- غذاهای غنی شده با کلسیم: غذاهای غنی شده با کلسیم یعنی خوراکی‌ها و محصولات غذایی که کلسیم به صورت مصنوعی به آن‌ها اضافه شده مانند آب میوه، نان و شیرهای غیر لبنیاتی مانند شیر بادام، شیر سویا یا انواع دیگر این‌ها. این محصولات را قبل از استفاده تکان دهید، زیرا کلسیم می‌تواند در ته نشین شود.
- ماهی‌های کنسرو شده با استخوان: ماهی کنسرو شده با استخوان، مانند کنسرو ماهی ساردین کلسیم بالایی دارند.
- غذاهای گیاهی با کلسیم بالا: بسیاری از غذاهای گیاهی دارای مقادیر قابل توجهی کلسیم هستند. با این حال، این کلسیم به دلیل وجود مواد مفید مانند فیتات و اگزالات معمولاً کمتر جذب می‌شود.
غذاهای فاقد لاکتوز که دارای کلسیم هستند:
- شیرهای غیر لبنی غنی شده با کلسیم: ۳۰۰ میلی گرم کلسیم در یک پاکت ۸ اونسی (۲۴۰ میلی لیتر)
- آب میوه و سبزیجات غنی شده با کلسیم: ۳۰۰ میلی گرم کلسیم در یک پاکت ۸ اونس (۲۴۰ میلی لیتر)
- توفو یا همان پنیر سویای غنی شده: ۲۰۰ میلی گرم کلسیم در یک وعده ۱/۲ لیوان
- انجیر خشک: ۱۰۰ میلی گرم کلسیم در پنج عدد انجیر
- کلم پیچ: ۱۰۰ میلی گرم کلسیم در یک وعده نصف پیمانه
- کلم بروکلی: ۱۰۰ میلی گرم کلسیم در یک وعده نصف پیمانه
- سویا: ۱۰۰ میلی گرم کلسیم در یک وعده نصف پیمانه
- قارچ: ۷۵ میلی گرم کلسیم در یک وعده نصف پیمانه
- کره بادام: ۷۵ میلی گرم کلسیم در ۲ قاشق غذاخوری
- ارده یا خمیر کنجد: ۷۵ میلی گرم کلسیم در ۲ قاشق غذا خوری
خلاصه: اگر لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنید، باید حتماً غذاهای دیگر که سرشار از کلسیم هستند را جایگزین آن‌ها کنید.
درمان مشکل عدم تحمل لاکتوز
اگر نمی‌خواهید لبنیات را رها کنید، چند روش درمانی طبیعی وجود دارد که به شما کمک می‌کند.
مکمل‌های آنزیم
خرید آنزیم برای کمک به هضم لاکتوز امکان پذیر است. این مکمل‌ها به قرص‌هایی است که می‌توانید آن‌ها را بخورید یا به شکل قطره‌هایی است که می‌توانید به غذاها و نوشیدنی‌های خود اضافه کنید.
نتایج به دست آمده از آزمایش‌ها و مطالعه‌های انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که اثربخشی این مکمل‌های دارای آنزیم لاکتاز در افراد مختلف می‌تواند تا حدودی متفاوت باشد. با این وجود، مکمل‌های آنزیم لاکتاز می‌تواند برای بعضی از افراد بسیار مؤثر باشد.
در یک مطالعه تأثیر سه نوع مکمل لاکتاز متفاوت در افرادی که مشکل گوارشی تحمل لاکتوز که ۲۰ یا ۵۰ گرم لاکتوز مصرف کرده‌اند، بررسی شده است.
هر سه مکمل لاکتاز وقتی با ۲۰ گرم لاکتوز مصرف شد، در مقایسه با دارو نما، علائم و عوارض کلی را این مشکل را در افراد تا حدودی کمتر کرد.
با این حال، آن‌ها در مقدار بالاتر یعنی وقتی با ۵۰ گرم لاکتوز مصرف شدند، تأثیر چندانی نداشتند.
مصرف لاکتوز از روی عمد
اگر شما هم مبتلا به مشکل گوارشی عدم تحمل لاکتوز هستید، اگر به طور مرتب غذاهای دارای لاکتوز در رژیم غذایی خود مصرف کنید، این کار به بدن شما کمک کند تا بتواند تا حدودی با لاکتوز سازگار شود.
تا کنون، مطالعه‌ها و آزمایش‌های انجام شده در این زمینه بسیار محدود و پراکنده بوده است، اما مطالعات اولیه نتایج مثبتی را نشان داده است. در یک مطالعه کوچک، ۹ نفر از افراد که به مشکل گوارشی عدم تحمل لاکتوز مبتلا بودند بعد از ۱۶ روز خوردن لاکتوز، مقدار تولید آنزیم لاکتاز در این افراد تا حدود سه برابر بیشتر شد.
قبل از اینکه بتوانیم توصیه‌های قطعی و دقیقی برای حل این مشکل بکنیم، آزمایش‌ها و مطالعه‌های دقیق‌تری مورد نیاز است، اما ممکن است بتوان روده شما را آموزش داد تا بهتر بتواند لاکتوز را تحمل کند.
پروبیوتیک و پربیوتیک
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که در هنگامی که مصرف شوند می‌توانند برای سلامتی شما بسیار مفید باشند.
پربیوتیک ها نوعی از فیبرهایی هستند که به عنوان ماده غذایی برای باکتری‌های موجود در روده‌های شما عمل می‌کنند. این باکتری‌هایی که در روده‌های شما وجود دارند تا حدود زیادی می‌توانند برای کمک به هضم بعضی مواد در روده‌های شما کمک کنند و همچنین این پربیوتیک ها می‌توانند به رشد و تغذیهٔ این باکتری‌های مفید در رودهٔ شما کمک فراوان بکنند.
نشان داده شده است که مصرف هر دوی پروبیوتیک ها و هم پربیوتیک ها می‌تواند تا حدود زیادی علائم عدم تحمل لاکتوز را در افراد کم کند، اگرچه بیشتر مطالعه‌ها و آزمایش‌های انجام شده در این زمینه تاکنون کوچک بوده‌اند.
جالب است بدانید بعضی از انواع پروبیوتیک ها و پربیوتیک ها می‌توانند بیشتر از انواع دیگر آن‌ها برای افراد مبتلا به مشکل عدم تحمل لاکتوز مؤثر باشد.
دانشمندان می گویند که یکی از مفیدترین پروبیوتیک ها Bifidobacteria است، که بیشتر در ماست‌های پروبیوتیک و بعضی از مکمل‌های غذایی وجود دارد.
خلاصه: روش‌های مختلفی برای کاهش عدم تحمل لاکتوز وجود دارد، از جمله مکمل‌های آنزیم، قرار گرفتن در معرض لاکتوز و خوردن پروبیوتیک ها یا پربیوتیک.
چکیدهٔ مقاله:
حذف کردن لبنیات از رژیم غذایی شما می‌تواند به معنی دریافت نکردن مواد غذایی مهم و بسیار مفید باشد. با این وجود اگر به مشکل عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستید همیشه لازم نیست به صورت کامل از مصرف لبنیات خودداری کنید.
بیشتر افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند مقدار کمی از لبنیات را تحمل کنند.
ولی اگر شما نیاز دارید که به صورت کامل لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف کنید، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل بدون آن‌ها هم کاملاً امکان پذیر است.
فقط باید منابع دیگری از کلسیم را به رژیم غذایی روزانهٔ خود اضافه کنید تا بتوانید همهٔ مواد غذایی و مفید مورد نیاز بدن خود را بدست آورید.
منبع: healthline
