راهنمای کامل کاشت، تکثیر و نگهداری گیاه ژینورا
آیا تا به حال اسم گیاه ژینورا یا برگ مخملی به گوشتان خورده؟ گیاه ژینورا که با نام «گیاه برگ مخملی» نیز شناخته می‌شود، یکی از زیباترین و خاص‌ترین گیاهان آپارتمانی با برگ‌های بنفش و مخملی است که نظر هر همه را جلب می‌کند.
در این مطلب از مجله اکالا، به بررسی کامل و دقیق راهنمای کامل کاشت؛ تکثیر و نگهداری گیاه ژینورا خواهیم پرداخت.
برای کاشت گیاه ژینورا ابتدا قلمه‌ای سالم از ساقه گیاه مادر انتخاب کرده و برگ‌های پایینی آن را حذف کنید. قلمه را در خاک سبک و مرطوب یا آب قرار دهید تا ریشه‌زایی آغاز شود و معمولاً این یک تا دو هفته طول می‌کشد.
بعد از رشد ریشه‌ها، قلمه را به گلدانی با خاک مناسب منتقل کنید و در محیطی با نور غیر مستقیم نگهداری کنید. برای بررسی روش صحیح نگهداری و تکثیر گیاه ژینورا، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
روش کاشت گیاه ژینورا
اگر مایلید گیاه ژینورا را در خانه خود پرورش دهید، ابتدا باید با مراحل صحیح کاشت آن آشنا شوید. انتخاب بستر مناسب، شرایط اولیه و دقت در کاشت، نقش مهمی در رشد سالم این گیاه دارند، بنابراین مراحل زیر را با دقت دنبال کنید:
مرحله اول: قلمه مناسب انتخاب کنید
برای کاشت ژینورا، بهترین روش استفاده از قلمه ساقه است. یک ساقه سالم، بدون آفت و حداقل ۱۰ سانتی‌متر طول را انتخاب کنید.
حتماً قلمه‌ای انتخاب کنید که چند برگ روی آن وجود داشته باشد. قسمت پایین قلمه باید از زیر یک گره (محل اتصال برگ به ساقه) برش داده شود.
بیشتر بخوانید: روش کاشت، نگهداری و پرورش گلایل در خانه
مرحله دوم: قلمه را برای ریشه‌زایی آماده کنید
برگ‌های پایین قلمه را جدا کنید تا در آب یا خاک نپوسند. اگر می‌خواهید قلمه را در آب ریشه‌دار کنید، آن را در ظرفی شفاف با آب ولرم قرار دهید و ظرف را در نور غیر مستقیم بگذارید.
در صورت استفاده از خاک، قلمه را به پودر هورمون ریشه‌زایی آغشته کرده و در خاک مرطوب بکارید.
مرحله سوم: بستر مناسبی برای کاشت انتخاب کنید
ژینورا به خاکی سبک، زهکشی شده و غنی از مواد آلی نیاز دارد. ترکیبی از خاک برگ، پرلیت و کمی کوکوپیت یا پیت ماس گزینه مناسبی برای رشد ریشه‌ها است.
حتما از گلدانی استفاده کنید که سوراخ‌های زهکشی داشته باشد تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود و قبل از کاشت، خاک را کمی مرطوب کنید.
مرحله چهارم: قلمه را در خاک بکارید
قلمه را به صورت عمودی و به اندازه ۳ تا ۵ سانتی‌متر در خاک فرو ببرید. خاک را کمی اطراف قلمه فشار دهید تا ثابت بماند. گلدان را در مکانی گرم، با نور غیر مستقیم و تهویه خوب قرار دهید.
اگر هوا خشک است، روی گلدان را با یک پلاستیک شفاف بپوشانید تا رطوبت حفظ شود.
مرحله پنجم: آبیاری و مراقبت اولیه را انجام دهید
تا زمانی که قلمه ریشه دهد (معمولاً ۲ تا ۳ هفته)، خاک باید همیشه کمی مرطوب باشد. از آبیاری زیاد بپرهیزید، چون باعث پوسیدگی قلمه می‌شود.
در این مدت، هر روز درپوش پلاستیکی را بردارید تا هوا جریان داشته باشد و کپک نزند.
مرحله ششم:گیاه را به گلدان اصلی منتقل کنید
بعد از ریشه‌دهی کامل و مشاهده رشد برگ‌های جدید، قلمه را به گلدانی بزرگ‌تر منتقل کنید. گلدان اصلی نیز باید زهکشی مناسب و خاک سبک و مغذی باشد.
گیاه را با احتیاط از خاک اولیه بیرون بیاورید تا ریشه‌ها آسیب نبینند و بعد از انتقال، آبیاری کنید.
روش صحیح نگهداری از گیاه ژینورا
بعد از کاشت موفق گیاه ژینورا، نوبت به مراقبت‌های روزانه آن می‌رسد. برای حفظ زیبایی برگ‌های مخملی و بنفش این گیاه، توجه به نیازهای اصلی آن، ضروری است. از جمله:
آبیاری اصولی
ریشه‌های گیاه ژینورا بسیار ظریف و شکننده‌اند، بنابراین آبیاری بیش از حد می‌تواند باعث پوسیدگی آن‌ها شود.
برای جلوگیری از این مشکل، نباید بیش از حد آن را آبیاری کرد. استفاده از خاک سبک در کنار گلدانی که دارای سوراخ‌های مناسب برای زهکشی باشد، کمک می‌کند تا آب اضافی به راحتی خارج شده و خاک بیش از حد مرطوب نماند.
با این حال، ژینورا تحمل خشکی را نیز ندارد و در صورت کم آبی، برگ‌هایش شروع به ریزش خواهند کرد. در فصل‌های گرم مانند بهار و تابستان، نیاز گیاه به آبیاری بیشتر از فصل‌های سرد است.
نور کافی
ژینورا به نور غیر مستقیم و ملایم خورشید نیاز دارد. اگر قصد نگهداری این گیاه را در فضای داخلی آپارتمان دارید، بهتر است آن را در نزدیکی پنجره‌ای با پرده نازک قرار دهید تا نور فیلتر شده به آن برسد.
دقت کنید که قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید باعث سوختن برگ‌ها می‌شود. از سوی دیگر، نور کم نیز موجب پژمرده شدن پرزهای بنفش رنگ روی برگ‌ها و ایجاد حالتی چسبناک بر روی سطح برگ خواهد شد.
دمای مناسب
دمای ایده‌آل برای رشد گیاه ژینورا معمولاً بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است و دمای کمتر از ۱۵ درجه می‌تواند برای گیاه مضر باشد.
دمای بالا (مثلاً بالای ۳۰ درجه) باعث ضعیف شدن گیاه می‌شود و دمای پایین‌تر از ۱۵ درجه نیز به رشد گیاه آسیب می‌زند. پس بهتر است دمای محیط را در این بازه کنترل کنید تا ژینورای شما شاداب و سالم بماند.
بیشتر بخوانید: روش کاشت، تکثیر و نگهداری گل شیپوری هلندی
کوددهی
برای داشتن رشد مناسب و برگ‌های زیبا، ژینورا نیاز به تغذیه منظم دارد. در فصل‌های رشد یعنی بهار و تابستان، هر دو هفته یک بار از کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید.
اما در فصول سرد مانند پاییز و زمستان، مقدار کوددهی را کاهش داده و به ماهی یک بار برسانید. اگر گیاه در این فصل رشد خاصی نداشت، بهتر است کوددهی را به طور کامل متوقف کنید.
رطوبت
ژینورا به رطوبت نسبتاً بالایی نیاز دارد. اما برخلاف بسیاری از گیاهان دیگر، نباید آب را به صورت اسپری مستقیم روی برگ‌های آن پاشید. پرزهای موجود بر سطح برگ‌ها رطوبت را جذب کرده و در صورت خیس شدن دچار پوسیدگی می‌شوند.
برای افزایش رطوبت محیط، می‌توان از دستگاه‌های مرطوب کننده یا پر کردن زیرگلدانی با آب استفاده کرد تا به رشد بهتر گیاه و جلوگیری از حمله آفاتی مثل کنه‌های عنکبوتی کمک کند.
هرس کردن
اگر هرس منظم روی گیاه ژینورا انجام نشود، رشد آن به صورت تهاجمی و کنترل نشده افزایش پیدا می‌کند. با هرس مرتب شاخه‌ها و برگ‌های اضافی، می‌توان فرم گیاه را حفظ کرد، از رشد بیش از حد جلوگیری نمود و همچنین گیاهی پرپشت‌تر و سالم‌تر داشت.
تعویض گلدان
ژینورا پس از حدود 2 تا 3 سال از کاشته شدن، نیاز به گلدانی بزرگ‌تر خواهد داشت. اگر ریشه‌ها فضای کافی برای رشد نداشته باشند، گیاه پژمرده می‌شود.
هنگام تعویض گلدان، حتماً با احتیاط کامل عمل کرده و مراقب باشید تا به ریشه‌های حساس آن آسیبی نرسد.
درمان مشکلات و بیماری ژینورا
یکی از اولین نشانه‌های بروز مشکل، قهوه‌ای شدن نوک یا حاشیه برگ‌ها است که اغلب در اثر نور شدید یا مصرف بیش از حد کود ایجاد می‌شود. اگر نور محیط گیاه بیش از اندازه شدید نباشد، احتمالاً کوددهی سنگین دلیل این مشکل است.
برای پیشگیری، از کود مایع رقیق شده استفاده کرده و در فصل مناسب، به تغذیه گیاه رسیدگی کنید.
در مورد آفات نیز، کنه‌های عنکبوتی شایع‌ترین تهدید آن‌ها بوده که با ایجاد لکه‌های زرد و قهوه‌ای روی برگ‌ها خود را نشان می‌دهند. شناسایی آن‌ها با چشم غیر مسلح دشوار است، اما می‌توان با تکاندن برگ‌ها روی کاغذ سفید و مشاهده لکه‌های سیاه، به حضورشان پی برد.
برای مقابله، شستشوی مکرر گیاه با آب فشار بالا و استفاده از روغن نیم پیشنهاد می‌شود؛ چون این آفات نسبت به سموم شیمیایی مقاوم هستند.
مشکل دیگر، پوسیدگی ریشه است که به دلیل آبیاری زیاد و تجمع رطوبت در خاک ایجاد می‌شود. اگر برگ‌های گیاه دچار لکه‌های قهوه‌ای شدند یا شاخ و برگ آن پیچ خورده و بی‌حال به نظر رسیدند، ممکن است علت در زیر خاک پنهان باشد.
در این شرایط، گیاه را از گلدان خارج کرده، ریشه‌ها را به آرامی شسته و اجازه دهید با جریان هوا خشک شوند. اگر قسمت‌هایی از ریشه سیاه یا نرم شده باشد، آن‌ها را جدا کرده و گیاه را در خاک تازه و خشک بکارید.
تکثیر گیاه ژینورا از طریق قلمه ساقه
متداول‌ترین و آسان‌ترین روش برای تکثیر گیاه ژینورا، استفاده از قلمه ساقه است. برای این کار، یک ساقه سالم با طول حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر که دارای چند گره (محل رویش برگ) است را از گیاه مادر جدا کنید.
برگ‌های پایینی ساقه را حذف کرده و آن را در یک لیوان آب تمیز یا خاک مرطوب قرار دهید. اگر در آب قرار بگیرد، معمولاً ظرف ۱ تا ۲ هفته ریشه می‌زند. پس از ریشه‌دار شدن، قلمه را به گلدانی با خاک مناسب منتقل کنید و مراقبت‌های روزانه را انجام دهید.
تکثیر گیاه ژینورا از طریق خوابانیدن ساقه
در این روش بدون جدا کردن ساقه از گیاه مادر، یکی از ساقه‌ها را به آرامی روی سطح خاک گلدان خم کرده و قسمتی از آن را با کمی خاک بپوشانید. محل تماس ساقه با خاک، پس از چند هفته شروع به ریشه‌زایی می‌کند.
زمانی که ریشه‌ها به اندازه کافی رشد کردند، می‌توانید ساقه را از گیاه مادر جدا کرده و به عنوان یک گیاه مستقل در گلدانی جدید بکارید.
با رعایت نکات مهم این مقاله از بخش سبک زندگی اکالا، این گیاه می‌تواند سال‌ها همراه شما باشد و فضای خانه‌تان را زنده کند. هر برگ و شاخه ژینورا، نمایانگر هنر بی‌نظیر طبیعت است که با حضورش زندگی را رنگین‌تر می‌کند. پس همین امروز قدمی برای نگهداری ژینورا بردارید!
مریم شجاعی‌مهر هستم و با کلماتم شما را به سفری پر از تجربیات جدید دعوت می‌کنم: از دنیای طعم‌ها و مزه‌ها تا هنر و سینما..
