چطور در خانه تراریوم بسازیم؟ آموزش گام به گام برای افراد مبتدی
ساخت تراریوم یکی از جذاب‌ترین و ساده‌ترین راه‌ها برای آوردن بخشی از طبیعت به داخل خانه است. این باغچه‌های کوچک شیشه‌ای نگهداری آسانی هم دارند. اگر عاشق گیاهان هستید اما وقت زیادی برای مراقبت از آن‌ها ندارید، تراریوم بهترین گزینه برای شما است. در این مطلب از مجله اکالا، به صورت گام به گام یاد می‌گیرید چطور با کمترین وسایل در خانه، تراریومی زیبا بسازید.
مراحل ساخت تراریوم شامل انتخاب ظرف و مواد مناسب، ایجاد لایه‌های زهکشی با شن و زغال فعال، افزودن خاک مناسب، کاشت گیاهان سازگار با محیط، و چیدمان دکوراسیون برای زیبایی و تعادل بصری است. پس از چیدمان، باید آبیاری، نوردهی و تهویه به‌صورت منظم انجام شود تا گیاهان سالم باقی بمانند.
در نهایت، با بهره‌گیری از خلاقیت و تنوع دکوراسیون، تراریوم به بخشی آرامش‌بخش و جذاب از فضای منزل تبدیل می‌شود و می‌تواند هدیه‌ای منحصربه‌فرد و باارزش برای دیگران باشد.
راهنمای ساخت تراریوم در خانه
ساخت تراریوم ترکیبی از هنر و علم است که با رعایت چند مرحله ساده می‌توان یک اکوسیستم کوچک و زیبا ایجاد کرد. در ادامه، مراحل ساخت تراریوم به صورت گام به گام توضیح داده شده است تا حتی مبتدیان نیز بتوانند آن را بسازند:
مرحله اول: ظرف مناسب تهیه کنید
ابتدا ظرف مناسبی را انتخاب کنید؛ شیشه شفاف با گردن باز یا آکواریوم کوچک بهترین اتخاب‌اند چون دید کامل و تهویه قابل کنترل فراهم می‌کنند. اگر ظرف درب‌دار انتخاب می‌کنید، تصمیم بگیرید می‌خواهید اکوسیستم بسته بسازید یا باز؛ ظرف‌های درب‌دار رطوبت را نگه می‌دارند و مناسب گیاهان مرطوب پسندند و ظرف‌های باز برای گیاهان خشک‌تر بهترند.
ظرف را با آب و صابون شسته و با الکل یا آب جوش استریل کنید تا قارچ یا آفات احتمالی حذف شود. پای ظرف را روی سطح صاف قرار دهید و در صورت نیاز زیرش را با نمد یا پارچه نرم محافظت کنید.
بیشتر بخوانید: گیاهان مناسب برای تراریوم
مرحله دوم: پایه زهکشی را درست کنید
کف ظرف را 2 تا 4 سانتی‌متر (بسته به عمق ظرف) با شن ریز یا سنگریزه‌ی درشت پر کنید تا آب اضافی از ناحیه ریشه دور شود. روی شن لایه‌ای نازک از زغال فعال (حدود 1 سانت) بریزید؛ زغال بوها و قارچ‌ها را جذب می‌کند و جلوی فاسد شدن ریشه را می‌گیرد.
اگر می‌خواهید نمای زیباتری داشته باشید، بین لایه‌ها می‌توانی از لایه پارچه‌ای نازک (مانند توری) برای جدا کردن شن و خاک استفاده کنید تا خاک وارد شن نشود.
مرحله سوم: خاک مناسب را اضافه کنید
از خاک گلدانی سبک و قابل نفوذ استفاده کنید؛ ترکیب پیشنهادی برای تراریوم 60% خاک گلدانی، 30% پرلیت یا پومیس برای تهویه و 10% خاک برگ یا کمپوست است.
ضخامت لایه خاک را طوری در نظر بگیرید که ریشه‌ها فضای کافی برای رشد داشته باشند و قبل از قرار دادن گیاهان، خاک را کمی مرطوب کنید.
مرحله چهارم: گیاهان را درون ظرف قرار دهید
گیاهان کوچک مثل سرخس‌های کوچک، پوتوس کوتوله، فیتونیا، سینداپوس و گیاهان سنگی کوچک برای تراریوم پیشنهاد می‌شوند. قوانین چیدمان به این شکل است که گیاه بلندتر باید در پشت یا وسط باشند و گیاهان کوتاه‌تر در جلو قرار گیرند؛ از یک یا دو گونه شاخص استفاده و با بافت و رنگ برگ‌ها بازی کنید.
قبل از کاشت، گیاه را با حفر گودالی هم‌اندازه ریشه آماده کنید، خاک اطراف ریشه را شل کرده و آن را با ملایمت جا بدهید. بین گیاهان فاصله بگذارید تا رقابت رطوبت و نور کمتر شود. بعد از کاشت، سطح خاک را با انگشت کمی فشار دهید تا گیاهان ثابت شوند.
مرحله پنجم: تراریوم را تزئین کنید
سنگ ریزه، خزه خشک یا زنده، چوب کوچک، وسایل مینیاتورها و شن رنگی را اضافه کنید. مراقب باشید دکوری‌ها بیش از حد گیاهان را نپوشاند یا مانع رشدشان نشود.
می‌توانید تم‌های مختلف بسازید؛ جنگلِ مه‌آلود (با سرخس و خزه)، صحرا کوچک (با ساکولنت‌های کوچک و شن)، تم ساحلی (شن سفید و صدف‌های ریز). ترکیب رنگ و بافت را بسنجید و اگر لازم است، قبل از فیکس کردن نهایی، چند بار وسایل جابه‌جا کنید تا تعادل بصری برقرار شود.
مرحله ششم: آبیاری اولیه را انجام دهید
بعد از چیدمان، با اسپری آب مقدار کمی آب به خاک اضافه کنید تا فقط مرطوب شود، هدف رساندن رطوبت کافی بدون خیس شدن است. برای تراریوم درب‌دار، مقدار کمتری آب بریزید چون رطوبت درون ظرف محبوس می‌ماند؛ برای ظرف باز، آبدهی هر ۵–۱۴ روز لازم است.
بهتر است بدانید علامت‌های آبیاری زیاد، تجمع آب در کف، کپک سفید یا سیاه و برگ‌های نرم و پوسیده است و علامت کم‌آبی تراریوم، برگ‌های خشک و قرمز شدن نوک برگ گیاهان است.
بیشتر بخوانید: نگهداری گیاهان در تراریوم
مرحله هفتم: محل مناسبی برای تراریوم در نظر بگیرید
تراریوم را در نور غیر مستقیم و روشن قرار دهید؛ نور مستقیم آفتاب شیشه را مانند ذره‌بین عمل می‌کند و گیاهان می‌سوزند. کنار پنجره‌ای با نور شمالی یا شرقی عالی است. زمان نوردهی روزانه حدود 8–12 ساعت برای بیشتر گیاهان داخل تراریوم کفایت می‌کند. برای گیاهان ساکولنتی یا کاکتوس در ظرف باز، نور قوی‌تر نیاز است.
مرحله هشتم: تهویه و رطوبت را مدیریت کنید
اگر قطره‌های آب زیادی روی دیواره‌ها می‌بینید، این علامتِ رطوبت زیاد است؛ در این حالت درب را برای چند ساعت تا یک روز باز بگذارید تا هوای داخل تازه شود.
اگر گیاهان خشک می‌شوند و خاک خیلی سریع خشک می‌شود، درب را ببندید تا رطوبت حفظ شود. برای گیاهان مرطوب پسند (سرخس، فیتونیا) درب بسته مناسب است؛ برای گیاهان هواپسندتر (ساکولنت‌ها) ظرف باز بهتر است.
نکات تکمیلی
رعایت نکات مهم در ساخت و نگهداری تراریوم، کلید موفقیت و طول عمر آن است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا گیاهان سالم بمانند و تراریوم ظاهری زیبا و متعادل داشته باشد. در ادامه، مهم‌ترین نکات و توصیه‌های کاربردی برای مراقبت بهتر از تراریوم ارائه شده است:
- اصلا از خاک خیلی سنگین یا خیلی مرطوب استفاده نکنید؛ چون باعث پوسیدگی ریشه گیاهان می‌شود.
- از قرار دادن تراریوم در تابش مستقیم خورشید خودداری کنید.
- در تزئین کردن خیلی زیاده‌روی نکنید که فضای هوا و رشد گیاه را محدود شود.
- قبل از قرار دادن گیاهان در تراریوم، مطمئن شوید درگیر هیچ آلودگی و آفاتی نباشند.
- صبر داشته باشید؛ تراریوم اکوسیستم کوچکی است و تغییرات در آن بسیار آهسته است؛ در تعویض گیاه یا خاک اصلا عجله نکنید.
- گیاهان تراریوم نیاز به آبیاری منظم دارند، اما خاک نباید خیس شود. بهترین روش استفاده از اسپری برای مرطوب نگه داشتن خاک است.
- رطوبت تراریوم باید متعادل باشد؛ قطره‌های زیاد روی دیواره‌ها نشان دهنده رطوبت زیاد است. در صورت رطوبت پایین، می‌توان اسپری آب انجام داد یا درب را برای مدتی بست.
- برای گیاهانی که عاشق رطوب هستند، تراریوم درب بسته مناسب است تا رطوبت حفظ شود. برای گیاهان خشک پسند، بهتر است درب باز باشد تا هوا جریان داشته باشد.
- برخی گیاهان تراریوم نیاز به هرس دوره‌ای دارند تا رشد متعادل حفظ شود. برگ‌های خشک یا بلند شده باید حذف شوند تا فضا برای رشد دیگر گیاهان باز شود.
- اگر گیاهان بیش از حد رشد کردند، می‌توان آن‌ها را کوتاه یا به فضای دیگر منتقل کرد.
ساخت تراریوم فقط یک فعالیت سرگرم کننده نیست، بلکه نوعی هنر و آرامش ذهنی است. این باغ کوچک شیشه‌ای می‌تواند بهترین هدیه‌ای باشد که با دستان خودتان و با عشق برای کسی می‌سازید؛ هدیه‌ای که در هر نگاه، یاد شما را زنده می‌کند. تراریوم‌ها نمادی از زندگی، رشد و زیبایی در دل شیشه‌اند و با کمی خلاقیت می‌توانید هرکدام را منحصر به فرد بسازید. پس طبق این مقاله از سبک زندگی اکالا دست به کار شوید، طبیعت را در قاب شیشه‌ای‌تان جا دهید و از تماشای دنیای سبز کوچک خود لذت ببرید!
من مریم شجاعی‌مهر هستم، نویسنده‌ای پرشور و خلاق که عاشق روایت داستان‌ها و ایده‌های نو از دل کلماتم. در این مسیر، با جادوی قلمم به موضوعات جذاب و متنوع سرک می‌کشم، از سفر و فرهنگ گرفته تا و زندگی روزمره. همراه من باشید تا با هم دنیایی از فکر و احساس رو کشف کنیم!
