پدر و مادر بودن سفری پر از فراز و نشیب است و یکی از اتفاقات اجتناب‌ناپذیر در این مسیر، دیدن اشتباهات فرزندانتان است. با گذر از پیچیدگی‌های دوران رشد، نقش شما به عنوان والد در شکل‌گیری واکنش آن‌ها به شکست‌ها بسیار حیاتی می‌شود.
فرض کنید که فرزندتان به طور اتفاقی یک یادگاری با ارزش را شکسته، رفتاری ناشایست از خود نشان داده یا نمرات مورد انتظار شما را کسب نکرده است؛ واکنش اولیه شما چیست و آیا به این فکر کرده‌اید که این واکنش چگونه ممکن است بر فرزندتان تأثیر بگذارد؟ در این مقاله از مجله اکالا بلاگ، با ۱۲ راهکار در نحوه برخورد با اشتباهات کودک آشنا خواهید شد.
واکنش‌های ما چگونه بر فرزندانمان تأثیر می‌گذارد؟
شاید متوجه نشوید، اما واکنش‌های شما به شکست‌های فرزندانتان می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر نحوه پردازش آن‌ها نسبت به ناکامی و پیش‌رفتن داشته باشد. واکنش‌ها همچنین می‌توانند بر میزان انعطاف‌پذیری و اعتماد به نفس کودکان و چگونگی برخورد آن‌ها با اشتباهات و شکست‌ها در طول زندگی تأثیر بگذارند.
پژوهشگران دانشگاه استنفورد دریافتند که دیدگاه والدین نسبت به شکست‌ها و اشتباهات کودک به عنوان یک امر مثبت یا منفی می‌تواند باورهای آن کودک درباره هوش را شکل دهد و به نوبه خود، بر آینده او تأثیر بگذارد.
به عنوان مثال، والدینی که با اضطراب و نگرانی به نمره پایین واکنش نشان می‌دهند، ممکن است این پیام را به کودک خود منتقل کنند که او هیچ وقت نمی‌تواند پیشرفت کند چون هوش امری ثابت است. اما والدینی که بر روی آنچه کودک می‌تواند از نمره پایین بیاموزد تمرکز می‌کنند، ممکن است این پیام را به فرزندشان بدهند که هوش ثابت نیست و او می‌تواند با مطالعه، نمراتش را بهبود بخشد.
بیشتر بخوانید: راهکارهای مهم برای افزایش عزت نفس در کودکان
راه‌های درست برخورد با اشتباهات کودک
راه‌های زیادی وجود دارد تا اطمینان حاصل کنید که فرزندتان این پیام را دریافت می‌کند که شکست نشانه‌ای از کم‌هوشی یا ناتوانی او نیست. در اینجا چند روش مهم برای واکنش در دفعه بعدی که فرزندتان دچار ناکامی می‌شود، آورده شده است.
۱) ایجاد فضایی امن برای برقراری ارتباط بدون قضاوت.
هنگامی که فرزندتان اشتباه می‌کند، ایجاد فضایی امن برای برقراری ارتباط باز، بسیار مهم است. آن‌ها را تشویق کنید تا تجربه، احساسات و استدلال‌های خود را بدون ترس از قضاوت به اشتراک بگذارند. ایجاد اعتماد و محیطی بدون قضاوت باعث می‌شود فرزندتان احساس امنیت کند و صحبت در مورد اشتباهات و درخواست راهنمایی برای او آسان‌تر شود.
۲) به واکنش فرزندتان توجه کنید.
از واکنش فرزندتان به باخت، سرنخ بگیرید. آیا آن‌ها به خاطر تلاش‌شان خوشحال هستند؟ یا به خاطر شکست عصبانی هستند؟ اگر آن‌ها از خودشان یا باخت عصبانی یا ناراحت‌اند، سعی کنید به آن‌ها کمک کنید تا این احساس را به سمت تمایل برای بهترین تلاش در دفعه بعد هدایت کنند.
۳) خود را به عنوان یک ناظر تصور کنید.
ببینید چگونه به اشتباهی که فرزندتان مرتکب شده، واکنش نشان می‌دهید. آیا فکر می‌کنید این فرد حمایت‌گر است و توصیه‌های مفیدی ارائه می‌دهد؟ آیا فکر می‌کنید به شیوه‌ای گرم و آرام صحبت می‌کند؟ یا اینکه لحن او تند، انتقادی یا منفی به نظر می‌رسد؟ خود را به جای کسی تصور .کنید که انگیزه می‌دهد، نه یک فرد دلسردکننده.
۴) روی آینده تمرکز کنید.
به جای صحبت در مورد باخت، روی این موضوع تمرکز کنید که دفعه بعد چگونه عملکرد بهتری داشته باشید. به فرزندتان یادآوری کنید که هر اتفاق اشتباهی می‌تواند یک ابزار آموزشی مفید برای فهمیدن اینکه در آینده چه باید کرد یا نباید کرد، باشد.
۵) به فرآیند بیشتر از نتیجه توجه کنید.
درباره اینکه چه چیزهایی برایشان جذاب بود، چه فعالیت‌هایی را دوست داشتند یا ندوست داشتند، و چه چیزی می‌توانند در دفعه بعد بهتر انجام دهند، صحبت کنید. به آن‌ها کمک کنید تا انرژی خود را برای برنامه‌ریزی برای آینده به کار بگیرند و بجای تاکید بر پیروزی، بر روی لذت و رضایت از یادگیری تمرکز کنند.
۶) حل مسئله را تشویق کنید.
فرزندتان را در یافتن راه‌حل‌هایی برای جبران اشتباهاتشان راهنمایی کنید. آن‌ها را تشویق کنید تا برای جلوگیری از اشتباهات مشابه در آینده، به راه‌حل‌هایی برسند و آن‌ها را اجرا کنند. این رویکرد فعال در حل مسئله، به فرزند شما قدرت می‌دهد و حس کنترل بر اعمالش را در او ایجاد می‌کند و استقلال او را پرورش می‌دهد.
۷) به جای ترحم، آرامش را پیشنهاد کنید.
گفتن چیزهایی مانند «متاسفم که این بار برنده نشدی» یا «حتما برات سخته» آسان است. با وجود نیت خیر، این عبارات نشان‌دهنده ترحم هستند و اغلب می‌توانند به فرزند شما القا کنند که شاید توانایی انجام آن کار را نداشته باشد؛ به جای آن، تلاش و کوشش او را در مرحله آماده‌سازی برای انجام کار، تحسین کنید و در مورد تلاش‌های آینده با او صحبت کنید و به او اطمینان دهید که توانایی انجام آن را دارد.
۸) نسبت به ناکامی دیدگاه واقع‌بینانه داشته باشید.
به فرزندتان بگویید که این نتیجه نشان‌دهندهٔ هویت او نیست و او در بسیاری از امور مهارت‌های برجسته‌ای دارد. با او درباره زمان‌هایی که شما نیز در کاری شکست خورده‌اید صحبت کنید و چه کارهایی برای تغییر نتیجهٔ آن بار انجام دادید. به او اطمینان دهید که اشتباه کردن یک ویژگی طبیعی همه انسان‌هاست. اینکه همیشه به درستی انجام نمی‌دهیم، یکی از ویژگی‌های اساسی است که همه‌ی ما را انسان می‌کند.
۹) با هم کار لذت‌بخشی انجام دهید.
با انجام کاری که فرزندتان دوست دارد و در آن مهارت دارد، عزت نفس او را تقویت کنید و به اعتماد به نفس او کمک کنید. فاصله کوتاهی گرفتن از مشکلی که با آن روبرو هستند، ممکن است به آن‌ها کمک کند تا روی استراتژی‌ها و ایده‌های جدید برای مقابله بهتر با مشکل در دفعه بعد، تمرکز کنند.
بیشتر بخوانید: ۲۰ سرگرمی خانوادگی برای گذراندن تعطیلات تابستانی!
۱۰) سعی نکنید اشتباه آن‌ها را برطرف کنید.
اینکه خودتان وارد شوید و اشتباه را به جای آن‌ها رفع کنید، نمونه‌ای از کنترل گری بیش از حد والدین است. به جای حل مشکل به جای فرزندتان، با او در مورد راه‌هایی که می‌تواند خودش مشکل را حل کند، صحبت کنید و او را راهنمایی کنید. این کار می‌تواند به معنای همراهی او در هر مرحله از فرایند باشد یا به سادگی در مورد راه‌های جایگزینی که او می‌تواند امتحان کند، صحبت کنید.
۱۱) عشق و حمایت بی‌قید و شرط خود را به آن‌ها یادآوری کنید.
به فرزندتان یادآوری کنید که عشق و حمایت بی‌قید و شرط شما همیشه در دسترسشان است. به آن‌ها اطمینان دهید که همیشه پشتیبان او هستید و آماده‌اید درباره هر احساس و افکاری که نسبت به هر اشتباهی می‌پذیرند، با او صحبت کنید. مهم این است که آن‌ها بدانند عشق شما همیشه در دسترسشان است، بدون توجه به اینکه اشتباه آن‌ها چه بوده است، و می‌توانند به شما بیایند و احساسات و افکار خود را با شما به اشتراک بگذارند.
۱۲) مسئولیت‌پذیری را آموزش دهید.
اشتباهات، علاوه بر اینکه فرصت‌های یادگیری را به همراه دارند، عواقبی را نیز به دنبال دارند. با فرزندتان در مورد پیامدهای اعمالشان صحبت کنید تا به او مسئولیت‌پذیری را بیاموزید. این به آن‌ها کمک می‌کند تا ارتباط بین انتخاب‌ها و نتایج را درک کنند و حس مسئولیت‌پذیری در قبال رفتارشان را تقویت کند.
سخن آخر
مشاهده تقلا کردن و اشتباه کردن فرزندان، تجربه‌ای دشوار برای هر پدر و مادری است. اما به یاد داشته باشید که این تجربه، بخشی ضروری از فرآیند یادگیری و رشد آن‌ها محسوب می‌شود.
اجازه دادن به کودکان برای تجربه شکست، به معنای رها کردن آن‌ها به حال خود نیست. در مواقعی که فرزندتان با چالش روبرو می‌شود، می‌توانید در کنارش باشید، به او اطمینان خاطر بدهید و راهنمایی‌های لازم را ارائه دهید. اما از حل مستقیم مشکل به جای او خودداری کنید.
دفعه بعدی که فرزندتان در یک موقعیت چالش برانگیز قرار گرفت، نفس عمیقی بکشید و از خودتان بپرسید که آیا واقعاً نیاز به ورود و کمک به او دارید یا این موقعیتی است که باید اجازه دهید خودش آن را حل کند، حتی اگر به این معنا باشد که در طول مسیر اشتباه کند.
فراموش نکنید که شکست، لازمه‌ی پیروزی است. با فرصت دادن به فرزندتان برای تجربه شکست و درس گرفتن از آن، به او کمک می‌کنید تا به فردی مقاوم، با اعتماد به نفس و مستقل تبدیل شود.
در این مقاله از مجله روانشناسی اکالا بلاگ، با نحوه درست برخورد با اشتباهات کودکان آشنا شدید، امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.
منابع:
من سورین صیادی هستم و از بچگی تقریباً تمام وقت آزادم را صرف دیدن فیلم و سریال (و گاهاً انیمه) کردم! بیشتر به ژانرهای اکشن، جنایی و هیجان‌انگیز علاقه دارم، اما ژانرهای دیگر را هم دنبال می‌کنم.
خیلی خوشحالم که می‌توانم این لذت بزرگ از زندگی را با دیگران به اشتراک بگذارم و فیلم و سریال‌های مورد علاقه‌ام را به شما معرفی کنم.
