هوش به عنوان فرایند کسب، ذخیره، بازیابی، ترکیب، مقایسه و بازمتن‌سازی اطلاعات و مهارت‌های مفهومی تعریف می‌شود که به وسیله آزمون‌های مختلفی می‌توان آن را سنجید و به نمره (ضریب) هوشی رسید. میانگین بهره یا ضریب هوشی در جوامع مختلف انسانی، نمره ۱۰۰ است. ما به کمک هوش می‌توانیم از منطق و استدلال استفاده کنیم، مسائل ذهنی و انتزاعی را درک کنیم، و به شناخت خود و جهان برسیم.
بسیاری از افراد علاقه دارند که بدانند یک فرد باهوش چه ویژگی‌های رفتاری و قابل رویتی دارد. در این مقاله از اُکالا بلاگ، می‌خواهیم به بررسی ۱۰ نشانه در علم روانشناسی بپردازیم که نشان می‌دهد شما از میانگین جامعه باهوش‌تر هستید.
۱- زیاد سوال می‌پرسیدی
فردی که ضریب هوشی بالایی دارد، معمولا زیاد سوال می‌پرسد. این موضوع الزاما مربوط به کودکی نیست و در بزرگسالی هم اتفاق می‌افتد. اصطلاحا فرد می‌داند که چیز زیادی از تمام جهان و ابعادش نمی‌داند. اینکه فرد خود را دانای کل نداند، نیازمند هوش بالاست که به فرد کمک می‌کند به میزان دانش خود آگاه بوده و از خودشیفتگی و غرور دور باشد. از طرفی علاقه به یادگیری بیشتر در افراد باهوش بیشتر دیده می شود. در نتیجه فرد با سوالات زیاد سعی در فهم دیگران و جهان دارد.
۲- شب‌زی هستید
در یک مطالعه تحقیقاتی مشخص شده است که افراد شب زنده‌دار از افراد علاقه‌مند به زود خوابیدن و زود بیدار شدن، باهوش‌تر هستند. این تحقیقات می‌گوید بزرگسالانی که به طور طبیعی بعد از ساعت ۱۱ شب به رختخواب رفته و بعد از ساعت ۸ شب بیدار می شوند، افراد شب زنده دار محسوب می شوند. استدلال می‌شود که این افراد به دلیل اینکه در طول تکامل بشر، توانسته‌اند بر ریتم شبانه‌روزی (خوابیدن با غروب و بیداری با طلوع) غلبه کنند، تکامل‌یافته تر و در نتیجه باهوش‌تر هستند.
۳- از تنهایی لذت می‌برید
افراد با ضریب هوش بالا، از تنهایی نمی‌ترسند و از آن گریزان نیستند، بلکه از فرصت پیش آمده در تنهایی استقبال می‌کنند. فرد باهوش معمولا دایره علایق گسترده‌ای دارد، سرگرمی‌های زیادی برای خود درست می‌کند و می‌تواند از تنهایی استفاده کند تا به کارهای مورد علاقه خود برسد. این مسئله با درون‌گرا بودن یا برون‌گرایی متفاوت است، و فرد باهوش می‌تواند از هر دو دسته باشد. از طرفی تنهایی و سکوت، فرصت تفکر و تامل درون خویش و جهان است که کار مورد علاقه تیزهوشان به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید: حقه‌های روانشناسی که هیچ کس نمی‌تواند در مقابلشان مقاومت کند!
۴- نسبت به تغییرات منعطف هستید
در طول تاریخ زمین، انعطاف پذیری رمز بقا و تکامل در جهان بوده است. فرد منعطف در شرایط مختلف قابلیت سازگاری و کنار آمدن با شرایط و محیط و آدم‌ها را دارد. در واقع او می‌داند که نمی‌تواند بر تمام تغییرات کنترل باشد و همه‌چیز را به خواست و اراده خود پیش ببرد. در نتیجه آن دسته از تغییرات که جهان رقم می‌زند را می‌پذیرد و با انعطاف پذیری سعی دارد علاوه بر پذیرش تغییرات، بخش مربوط به خود را به بهترین نحو پیش ببرد. منعطف بودن یکی از جنبه‌های پیشرفت انسان است.
۵- خودمنتقد هستید
فرد باهوش می‌تواند خودمنتقد باشد، یعنی خودش را نقد کند. همه انسان‌ها ویژگی‌ها یا رفتارهایی دارند که می‌تواند مورد انتقاد دیگران قرار بگیرد. قبول کردن این انتقادها عموما سخت و ناراحت‌کننده است چرا که ذهن ما به بی‌نقص شمردن ما گرایش دارد. وقتی تنها قبول انتقاد از سوی دیگران سخت است، اینکه فرد خودش به ابعاد مختلف روانی و رفتاری خود انتقاد وارد کند، به معنی داشتن هوش بالای آن فرد است. فرد باهوش می‌خواهد همیشه بهتر شود و رو به پیشرفت باشد، در نتیجه نقد را نه ناراحت‌کننده بلکه سازنده می‌داند و در صف اول نقد کنندگان خود قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: تکنیک‌های کاربردی برای اینکه با اعتماد به نفس دیده شوید!
۶- دنبال ارتباطات عمیق هستید، نه سطحی
ارتباط سطحی مربوط به مسائل سطحی هم می‌شود. معاشرت‌هایی که در حد خوش گذراندن، رفتن به مهمانی، دیدن یک برنامه با هم و از دست است، ارتباط عمیقی را شکل نمی‌دهد. چرا که در یک ارتباط عمیق افراد لحظه‌های سخت و دشوار را هم با هم می‌گذرانند، از افکار و نگرش یکدیگر اطلاع دارند و برای در کنار هم بودن، نیازی به برنامه خاصی ندارند. گفتگوها در یک ارتباط عمیق، محدود به اوضاع روز جامعه نمی‌شود و در مورد مسائل عمیق تر و شخصی تر افراد است. از طرفی برای فرد باهوش صمیمیت و همدلی با تعداد کمی از افراد مهمتر از لذت بردن‌های آنی با تعداد زیادی از آدم‌ها است.
۷- از اشتباه درس می‌گیرید
اینکه فرد باهوش از اشتباهات خود درس می‌گیرد معلول چند مورد است. اول اینکه فرد باهوش از توانایی استدلال قوی برخوردار است، و می‌تواند در قدم اول اشتباه خود را ببیند و بپذیرد. در قدم بعد دلایل وقوع آن اشتباه را پیدا کند و در مرحله آخر، به حل مسئله بپردازد. افراد باهوش عموما در پی یک اشتباه از پای نمی‌نشیند و به دنبال راه‌های جدید برای حل معضل هستند، در واقع آنها به عقب برنمی‌گردند و رو به جلو حرکت می‌کنند، در نتیجه از راه‌های قبلی صرف نظر کرده و یا به اصلاح آنها می‌پردازند. همین فرایندها باعث می‌شود افراد باهوش اشتباهات قبلی را تکرار نکنند.
۸- به خودتان شک دارید
افرادی که از ضریب هوشی بالایی برخوردار هستند، خیلی به خودشان اطمینان ندارند. این شک مثل شک‌هایی از جنس بدبینی نیست. بلکه از جنس نمی‌دانم است. فرد باهوش می‌داند که نمی‌تواند همه شرایط آینده را پیش‌بینی کند. از طرفی آگاه است به اینکه انسان در شرایط مختلف، علی‌رغم کنترل و شناخت بر خود، ممکن است رفتارهایی داشته باشد که به صورت غریزی عمل می‌کنند. پس نمی‌توان همیشه از خود، مطمئن بود. فرد باهوش نه تنها به عملکرد خود، بلکه به دانش خود هم شک دارد، چرا که یقین، می‌تواند راه را بر پیشرفت و بهتر کردن خود، ببندد. اگر به خودتان مطمئن باشید، دیگر چه قدمی مانده که بردارید؟
۹- چالش‌ها را دوست دارید
فرد باهوش از چالش‌ها استقبال می‌کند، چرا که چالش‌های مختلف فرصتی برای محک زدن خود است. در واقع در چالش‌های مختلف، فرد شاهد ذهنیات، افکار و رفتار خود است، و می‌تواند مثل کارآگاهی خبره به موشکافی چگونگی و چرایی درونیات خود بپردازد. هر بار با عبور از هر چالش، فرد به فهم جدیدی از خود و عملکرد خود می‌رسد که این نه تنها برای باهوش‌ها جذاب است بلکه باعث بهتر شدن در چرخه تجربه‌های بعدی خواهد شد.
۱۰- ذهن باز دارید
در نهایت فردی که باهوش است این توانایی را دارد که قبل از اظهار نظر یا قضاوت در مورد چیزی، تمام حقایق را بداند. این فرد می‌تواند ذهن خود را باز نگه دارد تا زمانی که همه شواهد در دسترس باشند. او بر هیچ فکر یا باوری، متعصب نیست و می‌تواند شنوای هر نظری از هر سمتی باشد. در نهایت با داشتن مجموعه‌ای از شواهد و دلایل که بیشتر متضاد هم هستند، می‌تواند به یک جمع‌بندی برسد و نظر یا قضاوت خود را بیان کند. فرد باهوش از دیدن و شنیدن حقایق نمی‌ترسد بلکه با ذهنی باز، از کشف حقایق جدید لذت میبرد.
افراد باهوش الزاما همه این ویژگی‌ها را ندارند. بسته به شرایط و محیطی که فرد در آن رشد می‌کند، بسترهای متفاوتی برای بروز هوش نخبگان وجود دارد. ضمن اینکه هوش یک چیز واحد نیست و ابعاد مختلفی مثل هوش کلامی، هوش تصویری، هوش منطقی و … دارد که ممکن است فردی در یکی یا چند بخش قوی باشد.
شما چه نشانه دیگری برای تشخیص افراد باهوش می‌شناسید؟ نظر خود را با ما درمیان بگذارید.
من هستی دفتری هستم، دانش آموخته روزنامه‌نگاری، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی. بزرگترین دغدغه من در حوزه کاری، شناخت انسان‌ها و کمک بهشون برای داشتن ذهن و روانی سالم و تواناست. در مسیرم چیزهای زیادی هم از کتاب‌ها و نظریه‌ها و هم از تجربه‌های دیگران یاد گرفتم و اینجا سعی دارم دریافت خودم از بعضی مسائل رو به زبان ساده برای شما بنویسم. امیدوارم که نوشته‌هام بتونه اندکی راهنما و کارگشا باشه.
سلام وقت بخیر مطالب مفیدی بود تشکر