اضطراب مدرسه وضعیتی است که می‌تواند دانش‌آموزان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. این به صورت ترس بیش از حد از مدرسه و فعالیت‌های مرتبط با آن، مانند دوست‌یابی، صحبت کردن در جمع یا شرکت در آزمون ظاهر می‌شود. اضطراب پیرامون مدرسه برخی از دانش‌آموزان، آنقدر شدید است که در توانایی یادگیری و عملکرد آنها در مدرسه اختلال ایجاد می‌کند. در این مقاله از مجله اُکالا، با جزئیات بیشتری به اضطراب دانش‌آموزان علل، علائم و درمان می‌پردازیم.
تعریف اضطراب مدرسه
اضطراب مدرسه شامل ترس و نگرانی از رفتن به مدرسه است. پزشکان همچنین ممکن است آن را به عنوان فوبیا از مدرسه نام ببرند. اگر چه احساس نگرانی در مورد شروع مدرسه یا رفتن به مدرسه جدید برای کودکان غیرمعمول نیست، کودکان مبتلا به اضطراب مدرسه نسبت به حضور روزانه احساس ترس و نگرانی شدیدی دارند. این می‌تواند در توانایی آنها برای رفتن به کلاس‌ها یا عملکرد خوب در مدرسه اختلال ایجاد کند.
امتناع از مدرسه می‌تواند برای والدین یا مراقبان و همچنین معلمان و مدیران مدرسه چالش باشد. مدیریت آن گاهی دشوار است و ممکن است نیاز به رویکرد گروهی و هماهنگ داشته باشد.
با این حال، مهم است که اقدامات لازم برای رفع آن را در مراحل اولیه انجام دهیم، زیرا می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر رشد اجتماعی، عاطفی و آموزشی کودک داشته باشد. همچنین، هر چه کودک بیشتر از مدرسه باز بماند، بازگشت برای او سخت‌تر می‌شود.
علل اضطراب مدرسه
متخصصان بهداشت روان به طور کامل علل اضطراب مدرسه را درک نمی‌کنند. برای برخی از کودکان، ترس و نگرانی مرتبط با اضطراب مدرسه به دلیل خاصی مانند آزار و اذیت شدن یا داشتن یک تجربه بد در مدرسه مرتبط است. برای دیگران، اضطراب ممکن است کلی‌تر باشد و به اضطراب اجتماعی یا عملکرد مرتبط باشد.
اگر کودکان برای مدت طولانی در خانه باشند، مانند تعطیلات تابستانی یا به دلیل بیماری، ممکن است دچار اضطراب شوند. یک رویداد استرس‌زا، مانند مرگ یکی از اعضای خانواده یا نقل مکان به خانه جدید نیز ممکن است باعث ایجاد این اضطراب شود.
علائم و نشانه‌های اضطراب در کودکان و نوجوانان
علائم اضطراب مدرسه می‌تواند متفاوت باشد و ممکن است فیزیکی، عاطفی یا رفتاری باشد.
علائم فیزیکی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- معده درد
- سردرد
- سرگیجه
- ضربان قلب سریع
- تنگی نفس
- عرق کردن
بیشتر بخوانید: ترفندهای کاهش استرس رفتن به مدرسه در کودکان
علائم عاطفی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ترس
- نگرانی
- تحریک‌پذیری
- غم و اندوه
علائم رفتاری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- امتناع از رفتن به مدرسه یا حضور در کلاس
- غیبت مکرر در مدرسه
- کج خلقی
- استفاده از گریه برای فرار از مدرسه
- تظاهر به بیماری و تلاش برای ماندن در خانه
درمان و مدیریت
هیچ رویکرد یکسانی برای درمان اضطراب مدرسه وجود ندارد و بهترین راهبُرد ممکن است به شدت علائم و علل زمینه‌ای بستگی داشته باشد. متخصصان سلامت روان ممکن است از ترکیبی از روان‌درمانی، حمایت آموزشی و فعالیت‌های شناختی برای درمان اضطراب مدرسه استفاده کنند.
اولین قدم در درمان اغلب ملاقات با معلمان مدرسه کودک برای تهیه یک برنامه است. این برنامه شامل ایجاد تغییراتی در برنامه کودک، ارائه حمایت در کلاس درس، یا مشارکت دادن کودک در فعالیت‌های اجتماعی خارج از مدرسه است. همچنین حمایت والدین و مراقبان از کودکان مبتلا به اضطراب مدرسه بسیار مهم است. این پشتیبانی ممکن است به شکل زیر باشد:
- با کودک در مورد اضطراب و ترس‌های او صحبت کنید.
- به کودک راه تفکر و شناخت احساساتش را آموزش دهید.
- به الگوسازی رفتار مثبت بپردازید.
- تکنیک‌های تمدد اعصاب را به کودک یاد بدهید.
- در فرایند آموزش وی یادگیری کودک مشارکت کنید.
بیشتر بخوانید: با کودکی که مدرسه نمی‌رود چه باید کرد؟
ایده‌هایی برای کاهش اضطراب دانش‌آموزان
برای کاهش اضطراب دانش‌آموزان می‌توان روش‌های زیر را در پیش گرفت.
۱. در مورد اضطراب بیشتر یاد بگیرید.
هرچه بیشتر در مورد اضطراب بدانید، بیشتر می‌توانید خود را با راهبُردهایی برای کمک به دانش‌آموزان مسلح کنید.
۲. پیوندهای قوی ایجاد کنید.
ایجاد پیوندهای قوی و روابط دوستانه با کودکان و نوجوانان می‌تواند از سلامت روان آنها محافظت کند. مدارس و والدین می‌توانند این روابط دوستانه را با دانش‌آموزان ایجاد کنند و به آنها کمک کنند تا در بزرگسالی سالم رشد کنند.
۳. در مورد اضطراب آشکارا صحبت کنید.
اضطراب را به عنوان چیزی که می‌خواهید (باید) از آن خلاص شوید، تعریف نکنید. این بخشی از زندگی است و تصور اینکه به طور کامل از بین می‌رود، واقع‌بینانه نیست. می‌توانید به دانش‌آموزان کمک کنید اضطراب و ریشه آن را در اقدامات خود ببینند و درک کنند.
۴. احساسات کودکتان را تایید کنید.
قبل از تلاش برای حل مشکل با دانش‌آموزانی که در اضطراب دارند و عملکرد آنها به هر دلیلی ضعیف شده است، با آنها صحبت کنید و احساسات آنها را به رسمیت بشناسید. شنیدن احساسات کودکتان، می‌تواند تأثیر اضطراب را کاهش دهد. به معلمان یادآوری کنید که دانش‌آموزان مضطرب را شرمنده نکنند.
بیشتر بخوانید: ۱۱ راهکار جهت آماده سازی منزل برای شروع مدرسه
۵. مطمئن شوید که فرزندانتان به اندازه کافی می‌خوابند.
با وجود تمام فعالیت‌های فوق برنامه‌ای که در اختیار بچه‌ها قرار دارد، بدون در نظر گرفتن جذابیت فناوری با محرک بالا، بسیاری از بچه‌ها خواب سالمی که نیاز است را ندارند. کودکان ۶ تا ۱۲ ساله به ۹ تا ۱۲ ساعت خواب در هر شب نیاز دارند.
کودکان پیش‌دبستانی حتی بیشتر (۱۰-۱۳ ساعت) و نوجوانان بین ۸ تا ۱۰ ساعت نیاز به خواب دارند. یک خواب خوب شبانه برای بهبود خلق‌وخو، تمرکز و اعصاب آرام معجزه می‌کند. کیفیت خواب خوب نیز ضروری است. با این نکات برای خواب بهتر، دانش‌آموزان خود را به عادات خواب سالم تشویق کنید.
۶. موزیک ویدیوهای آرامش بخش را پخش کنید.
ثابت شده است که موسیقی آرام‌بخش پاسخ استرس بدن را کاهش می‌دهد. وقتی دانش‌آموزان مضطرب هستند، بدن آنها هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین تولید می‌کند.
موسیقی آرام بخش می‌تواند به کاهش سطح این هورمون‌ها کمک کند که منجر به احساس آرامش می‌شود. نماهنگ‌های آرامش بخش مورد علاقه کودک خود را پیدا کرده و در دسترس او قرار دهید.
۷. نفس‌های عمیق را تمرین کنید.
وقتی افراد تنفس خود را کند می‌کنند، انگار که مغز خود را کند کرده‌اند. وقتی کودکی در حال تجربه اضطراب است، تمرین تنفس عمیق می‌تواند به او کمک کند که به حالت آرامش برگردد و بتواند درست فکر کند و منشا اضطراب را بیابد.
۸. تفریحات بیرون از خانه را امتحان کنید.
بیرون بودن در طبیعت می‌تواند مغز مضطرب را آرام کند. گاهی اوقات فقط تغییر منظره است که تفاوت را ایجاد می‌کند. استنشاق هوای خنک یا وقت گذاشتن برای مشاهده غوغای پرندگان نیز می‌تواند یک نگران بیش‌فعال را آرام کند.
این کار می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا تمرکز را از نگرانی‌های خود بردارند و به چیز ملموس‌تری برسانند: چند نوع درخت متفاوت می‌بینید؟ چند صدای پرنده مختلف می‌شنوید؟ چند رنگ سبز در چمن وجود دارد؟
۹. به کارهای هنری مشغول شوید.
صرف نظر از اینکه خود را در هنر خوب می‌دانید یا نه خلق هنر می‌تواند فواید زیادی داشته باشد. علاوه بر سرگرم کننده بودن، می‌تواند با منحرف کردن ذهن ما از رقابت یا افکار نشخوار کننده، به کاهش اضطراب نیز کمک کند. در مورد فواید هنر درمانی برای اضطراب مطالعه کنید و سپس پروژه‌های هنری آسان برای کودکان را به اجرا درآورید.
۱۰. بچه‌ها را به حرکت وادار کنید.
ورزش به هر کسی که احساس اضطراب می‌کند کمک می‌کند. اضطراب ممکن است در نهایت شبیه خشم باشد، در نتیجه تخلیه این احساس از طریق ورزش کردن بسیار مفید خواهد بود.
اگر در توانتان هست با او در ورزش همراهی کنید. یا او را برای ورزش‌های فردی به یک سالن ببرید. ورزش کردن نه تنها برای جسم بلکه برای روان بسیار مفید است، ضمن اینکه می‌تواند استعداد کودکتان در رشته‌های ورزشی مختلف را شکوفا کند.
آنچه در این مقاله از مجله سبک زندگی اُکالا گفته شد، بخشی از ترفندها برای مواجهه با اضطراب دانش‌آموزان بود. با این حال ممکن است راه‌های متفاوتی برای این کار وجود داشته باشد که مرتبط با شرایط، شخصیت و بستر فرهنگی و خانوادگی دانش‌آموز است. شما چه راهی را برای مواجهه با اضطراب کودک از مدرسه می‌شناسید؟ نظر و تجربه خود را برای ما بنویسید.
شراره هستم، یک نویسنده و مسافر تمام وقت. اینجا سعی دارم با قلمم، شما را به دنیای گردشگری، مد و فشن، آشپزی و… ببرم. پس اگر به دنبال ایده‌های جدید و سبک زندگی متفاوت هستید، اینجا دقیقا جای شماست. اگر هم می‌خواهید به دنیاهای جدید سفر کنید، به کانال یوتیوبم سر بزنید.
