داشتن شغل یا کار کردن به صورتی که در عصر حاضر می‌شناسیم، عمر خیلی طولانی به نسبت تاریخ زندگی بشر ندارد، اما به سرعت زیادی، توانسته است بخش بزرگی از زندگی انسان امروزی را بگیرد و یک اختلال درست کند به نام اعتیاد به کار. این اعتیاد با سخت‌کوشی متفاوت است و ویژگی‌های رفتار اعتیادی را دارد.
یکی از مشکلات مهم در این زمینه اعتیاد به کار این است، که در جامعه نگاه منفی نسبت به آن وجود ندارد، و فرد معتاد نه تنها متوجه اختلال نمی‌شود بلکه از طرف جامعه تشویق می‌شود. تنها کسانی که متوجه عمق دردناک بودن این اعتیاد هستند، خانواده فرد معتادند. در این مقاله از اُکالا بلاگ درباره اعتیاد به کار و پیشنهادهایی برای رفتار مناسب با همسر معتاد به کار صحبت خواهیم کرد.
تعریف اعتیاد به کار
اعتیاد به کار یعنی کسی به طور وسواس گونه و از روی اجبار درونی که قادر به کنترل آن نیست، کار می‌کند و البته از این وضعیت افراطی لذت میبرد و مدام در پی بیشتر کردن آن است. که در اینجا به معنای زمان گذاشتن بیشتر و بیشتر برای شغل است. ممکن است که فرد معتاد به صورت منطقی پذیرای اشتباه و اعتیاد خود باشد، اما توانایی مقابله با این رفتار اعتیادی را ندارد.
این اعتیاد هم همچون سایر اعتیادها، دلایل پشت پرده‌ای دارد، همچون تجربه‌های عاطفی ناخوشایند، سرکوب و فرار از احساسات منفی، ناتوانی در پیشبرد سایر جنبه‌های زندگی و میل افراطی به دیده شدن و کسب موفقیت.
نشانه‌های اعتیاد به کار
سخت‌کوشی، عشق به حرفه و تعهد کاری با اعتیاد به کار متفاوت اند، و نمی‌توانیم هر کسی که با جدیت کار می‌کند را در این طبقه بگذاریم. معتادان به کار ویژگی‌های نسبتا مشترکی دارند:
- صرف زمان بسیار زیاد و غیرعادی برای کار (مثلا ۱۸ ساعت در روز)
- ادامه دادن کار در زمان‌های غیرکاری (مثلا در خانه، مهمانی، مسافرت و…)
- بی‌تفاوتی نسبت به نیازهای جسمی (کم‌خوابی، مشکلات گوارشی، سردرد، خستگی و…)
- اولویت دادن مسائل کاری به مسائل ابعاد دیگر زندگی (زندگی عاطفی، خانواده و…)
- داشتن استرس و اضطراب مبهم در زمان‌های عدم مشغولیت به کار
بیشتر بخوانید: چگونه با خواهر شوهر خود رابطه خوبی برقرار کنیم!
چند راهکار برای شما اگر همسرتان دچار اعتیاد به کار است
در ادامه به چند نوع رفتار مناسب با همسر معتاد به کار اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
۱- همدلی با همسر معتاد به کار
در هر نوع اعتیادی، اولین قدم برای کمک به فرد معتاد، همدلی با اوست. همدلی با همسر معتاد به کار به معنای تایید یا همراهی نیست، بلکه به معنای دیدن چرایی و حضور بدون قضاوت در کنار فرد معتاد است.
اگرچه شما خود در معرض پیامدهای اعتیاد به کار همسرتان قرار دارید و از این جهت همدلی می‌تواند کار سختی باشد، اما زمانی را به یاد بیاورید که همسرتان این اعتیاد را نداشته است و در تلاش بوده که زندگی خوبی برای شما فراهم کند. این انتخاب شماست که در این مرحله سخت از زندگی او را تنها نگذارید و برای عبور از این اعتیاد به او کمک کنید.
بیشتر بخوانید: چرا همسرم من را درک نمی‌کند؟
۲- گفتگوی دو طرفه
از احساسات خود درباره این وضعیت و نیازتان با همسرتان صحبت کنید. تلاش کنید که کلمات شما شفاف باشد و از طعنه و کنایه دور بمانید. هر چقدر صادقانه و شفاف صحبت کنید، نتیجه بهتری خواهید دید. اجازه دهید همسرتان متقابلا درباره احساسات و نیازهایش با شما صحبت کند و شنوای صحبت‌های او باشید هرچند که ممکن است به نظرتان غیرمنطقی یا بهانه‌تراشی باشد.
بیشتر بخوانید: قوانین قهر کردن در زندگی زناشویی
۳- کمک به مواجهه با احساسات
همسرتان از احساسات پنهانی در پشت این اعتیاد رنج میبرد. ممکن است عزت نفس پایینی داشته باشد و با کار زیاد در حال هویت دادن به خود باشد. ممکن است اتفاقی در گذشته آنقدر او را از نظر عاطفی درگیر کرده که می‌خواهد با کار زیاد، آن را فراموش کند. ممکن است همسرتان دچار ترس از شکست و عدم موفقیت باشد و فکر کند بدون کار کردن زیاد، در زندگی پیروز نمی‌شود و شاید خانواده و زندگی‌اش را از دست بدهد.
نقش شما در اینجا این است که به همسرتان در پیدا کردن و مواجهه با این احساسات کمک کنید. سعی کنید با مهر و عشق از او بخواهید که با شما درد دل کنید و از احساساتش حرف بزند. این کار برای همسرتان به منزله آگاهی یافتن از شرایطش می‌شود و آگاهی اولین قدم او برای ترک اعتیاد به کار است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ راهکار طلایی برای مدیریت مخارج در خانه
۴- بستر امن
به یاد داشته باشید، که رابطه شما و همسرتان باید یک بستر امن برای او و بازگشتش پیش شما باشد. اگر مدام همسرتان را بخاطر اعتیاد به کار سرزنش کنید، مسخره کنید، یا تهدید به رفتن و تمام کردن رابطه کنید، نه تنها نمی‌تواند اعتیاد به کار را ترک کند، بلکه حالا از فشار روانی ناشی از این مسائل، بیشتر و بیشتر در کار غرق می‌شود، و تلاش می‌کند غمِ از دست دادن نظر مثبت شما و شاید زندگی مشترکتان را هم، به جمیع احساساتی که در پشت کار زیاد پنهان کرده است، اضافه کند. لازم است تمام همت خود را به کار ببندید که با روی خوش و همدلی و مهربانی او را به ترک این اعتیاد تشویق کنید.
۵- ایجاد انگیزه برای همسر معتاد به کار
یکی از مهمترین مولفه‌های هر اعتیادی، دریافت پاداش است. این پاداش می‌تواند تنها یک حالت روانی مثل لذت باشد که عموما در اعتیاد به مواد مخدر می‌بینیم، یا پاداشی به صورت کسب تایید و جایگاه و حتی پول. در واقع پول یکی از شاخص‌ترین پاداش‌ها برای هر کسی است. حالا شما قرار است رقیب این پاداش‌ها باشید. چه پاداشی را می‌توانید به همسرتان بدهید که برای او از همه آن پاداش‌های اعتیادی، مهمتر و راضی‌کننده‌تر باشد؟ چه انگیزه‌ای می‌تواند همسرتان را وادار به حرکت کند تا به خاطر آن، با اعتیادش مبارزه کند؟ این مورد بستگی به زندگی شخصی شما دارد.
ممکن است جلب توجه همسرتان نسبت به شرایط زندگی مشترکتان باشد. ممکن است نشان دادنِ نیاز فرزندانتان به حضور پدر و لزوم این حضور برای آینده بهتر آنها باشد. ممکن است مرور خاطرات قدیمی و بازسازی حس و حال گذشته‌ای خوب و یادآوری آرزوها و اهداف باشد. تلاش کنید پاداش انگیزه‌بخش همسرتان را با مهر به او عرضه کنید تا بداند اگر از اعتیاد بیرون بیاید، چه دستاوردهایی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: راهکار بازگشت به دنیای کار بعد از ۴۰ سالگی!
۶- ایجاد سرگرمی
در کنار ایجاد انگیزه، می‌توانید از ایجاد سرگرمی‌هایی استفاده کنید که برای همسرتان خوشایند است. سرگرمی‌ها پاداش‌های کوچکی هستند که می‌توانند به ماندن همسرتان در روند ترک اعتیاد به کار کمک کننده باشند. به خاطر بیاورید که همسرتان قبل از اعتیاد، از چه سرگرمی‌هایی استقبال می‌کرده و سعی کنید شرایط آن سرگرمی را برای او فراهم کنید.
همراهی شما و فرزندانتان یا خانواده و دوستان در این سرگرمی‌ها، نقش کلیدی خواهد داشت، چرا که خاطرات همسرتان از چیزهایی که می‌توانسته در کنار شما از لذت آنها بهره‌مند باشد را زنده می‌کند.
۷- کمک گرفتن از متخصص
در آخرین قدم، از شرایط رفت و برگشتی در اعتیاد نترسید. ممکن است احساس کنید که همسرتان رو به پیشرفت است اما ناگهان دوباره به سمت اعتیاد می‌رود و تمام قدم‌های قبلی در نظرتان بیهوده جلوه می‌کند. بدانید که این اشتباه است و اکنون راه‌های بهتری و موثرتری برای کمک به او را شناخته‌اید.
در هر مرحله‌ای که هستید، یکی از بهترین کارها کمک گرفتن از یک متخصص؛ روان درمانگر یا روانشناس شغلی و اجتماعی است که می‌تواند بسیار موثر باشد و با عمل به پیشنهادها و راهبردهای آن متخصص، هرچه زودتر همسرتان را از شر اعتیاد به کار خلاص کنید.
بدون شک با به کارگیری نکات گفته شده در این مطلب از مجله سبک زندگی اکالا می‌توانید برای عبور همسرتان از این اعتیاد به کار موثر واقع شوید و رفتار مناسبی را با همسر معتاد به کار خود داشته باشید.
من هستی دفتری هستم، دانش آموخته روزنامه‌نگاری، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی. بزرگترین دغدغه من در حوزه کاری، شناخت انسان‌ها و کمک بهشون برای داشتن ذهن و روانی سالم و تواناست. در مسیرم چیزهای زیادی هم از کتاب‌ها و نظریه‌ها و هم از تجربه‌های دیگران یاد گرفتم و اینجا سعی دارم دریافت خودم از بعضی مسائل رو به زبان ساده برای شما بنویسم. امیدوارم که نوشته‌هام بتونه اندکی راهنما و کارگشا باشه.
