حریم و حد و مرز شخصی به معنای مرزهای روانی و احساسی است که هر شخص برای خود مشخص می‌کند. در واقع این حد و مرزها هستند که نشان می‌دهند چه کسانی به ما نزدیک و چه کسانی دورتر هستند و هر کسی لازم است در چه فاصله‌ای از صمیمیت و نزدیکی قرار بگیرد. حفظ این حد و مرز بسیار مهم و برای سلامت روان ما لازم است چرا که در غیر این صورت احساس امنیت ما از بین خواهد رفت و هر کسی می‌تواند بیش از آنچه که ما میخواهیم وارد حریم ما شود. در نتیجه این حریم به ما کمک می‌کند تا از خود محافظت کنیم. در این مقاله از اُکالا بلاگ میخواهیم در مورد فایده حریم و مرزها، چگونگی حفظ آن و برخورد با کسانی که حریم ما را رعایت نمی‌کنند، بیشتر بخوانیم. با ما همراه باشید.
فواید داشتن حد و مرز
از فواید داشتن حد و مرز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- حفظ استقلال و هویت فرد
وقتی کسی مرزهای شخصی خود را تعیین می‌کند می‌تواند استقلال و هویت خود در برابر دیگران حفظ کند و کسی نمی‌تواند آزادی او را از بین برده و در تفکر یا رفتارش، دخالت کند.
۲- محافظت کردن از خود
مرزها و حریم شخص به فرد کمک می‌کنند تا در برابر رفتارهای آسیب‌زا و انتظارات نامناسب دیگران و دخالت‌های بی‌جا از خود مراقبت کند.
۳- روابط سالم
کسی که حریم و حد و مرز مشخصی دارد می‌تواند با دیگران روابط سالم و متعادلی برقرار کند. به این صورت که هم برای خود حد و مرز قائل است و هم حد و مرز دیگران را به رسمیت می‌شناسد.
۴- توجه به نیازهای خود
تعیین حد و مرز به شخص کمک می‌کند تا نیازها و خواسته‌های خود را بهتر ببیند بدون نگرانی از بابت دیگران، به درون نگری بپردازد.
۵- احساس امنیت و آرامش
داشتن حس امنیت و آرامش در اثر داشتن حد و مرز مشخص به وجود می‌آید. با داشتن حریم، شما یک خط امن دور خود دارید که در آن احساس آرامش و فراغت خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: چگونه اعصاب آرام‌تری داشته باشیم؟
راهکارهای مشخص کردن حد و مرز و ابراز آن به دیگران
در مجموع داشتن حد و مرز مشخص به سلامت روان و بهزیستی فرد کمک می‌کند. اما به نظر می‌رسد گاهی حفظ حد و مرز و حریم شخصی می‌تواند کار سختی باشد با این حال این کار آنقدر برای سلامت روانی ما مهم و حیاتی است که می‌بایست با استفاده از تکنیک‌های مختلف از پس آن برآییم. موارد زیر راهکارهای مختلفی برای مشخص کردن حد و مرز و ابراز آن به دیگران است.
۱- شناخت خود
ابتدا لازم است که خود را به خوبی بشناسید و بدانید که حد و مرز شما کجاست و چه چیزهایی برایتان مهم است و چه محدودیت‌هایی دارید. آگاهی نسبت به خود به شما در شناختن حد و مرزهای خود کمک می‌کند.
۲- ابراز صادقه حد و مرز به دیگران
لازم است که به صراحت و مستقیم مرزهای خود را به دیگران اعلام کنید. این اعلام کردن به دیگران نشان می‌دهد که شما مرزهای خود را جدی می‌گیرید و نمی‌گذارید کسی وارد حریم شما شود.
بیشتر بخوانید: چگونه یک فرد مثبت اندیش باشیم؟
۳- پرهیز از زیاده گویی
وقتی با کسی که در حریم شما نیست، بیش از حد صحبت می‌کنید، ممکن است به طور ناخودآگاه از مسائلی با او حرف بزنید که تنها مربوط به نزدیکان شما و آنهایی است که در حریم شما راه دارند. در نتیجه آن فرد غریبه خود را صمیمی می‌پندارد و ممکن است بی آنکه بخواهید کسی را وارد حریم خود کنید.
۴- گفتگو کردن
می‌بایست که با آرامش و بدون قضاوت با کسی که مرزهای شما را رعایت نمی‌کند گفتگو کنید و توضیح دهید که چرا این رفتار را مناسب خود نمی‌دانید.
بیشتر بخوانید: با این ۸ قدم، دوباره از نو شروع کن!
۵- عدم پذیرش ورود به مرزها
ایستادن بر سر مرزهای خود باید به گونه‌ای باشد که اگر کسی از این مرز عبور کرد و نتوانستید از راه گفتگو او را متوجه حریم خود کنید، این موضوع را نپذیرید و از ادامه رابطه پرهیز کنید.
۶- مدیریت فضا و زمان
با برنامه‌ریزی درست و مدیریت زمان و فضای خود می‌توانید مرزهای شخصی خود را بهتر حفظ کنید. منظور این است که نباید در تمام زمان‌ها در دسترس دیگران باشید و یا اجازه دهید کسانی بدون دانستن شرایط شما انتظاراتی از شما داشته باشند. زمان و فضای شما متعلق به خود شماست و این شما هستید که باید برای صرف آن رنامه‌ریزی کنید.
۷- آموزش دادن به دیگران
گاهی ممکن است دیگران بخاطر فرهنگ‌های متفاوت یا فضاهای متفاوت، آنقدر که شما به حد و مرز اهمیت می‌دهید، این موضوع را به رسمیت نشناسند. پس بهتر است به اطرافیان خود بیاموزید که چگونه می‌توانند به مرزهای شما احترام بگذارند.
۸- خود مراقبتی
تکنیک‌های خود مراقبتی باعث حفظ سلامت شما خواهند بود همچنین باعث می‌شوند که به مرور حفظ حریم‌ها را در جهت این سلامت جدی‌تر دنبال کنید.
نحوه برخورد با کسانی که حریم و حد و مرز شما را رعایت نمی‌کند
با وجود تمام این راهکارها، قطعا در زندگی با کسانی روبه رو می‌شوید که به حریم شما احترام نمی‌گذارند و ممکن است باعث آسیب روانی به شما شوند. در اینجا میخواهیم بخوانیم که با کسی که حریم و حد و مرز شما را عایت نمی‌کند چگونه برخورد کنید.
۱- آرامش و ملایمت
لازم است در برخورد با چنین افرادی آرام و مودبانه برخورد کنید چرا که عصبانیت و خشم شما ممکن است که به بدتر شدن موقعیت بیانجامد.
بیشتر بخوانید: چطور قاطعانه “نه” بگوییم؟
۲- اعلام مجدد مرزها
اگر کسی مرزهای شما را رعایت نمی‌کند لازم است که به صراحت مرزهای خود را ابراز کنید. حتی اگر پیش از این نیز این کار را انجام داده‌اید باز هم به اعلام کردن ادامه دهید و از حریم خود محافظت کنید چرا که اگر واکنشی نشان ندهید به نظر می‌رسد که از ابتدا حفظ حد و مرز برای شما جدی نبوده است.
۳- توجیه کردن
تلاش کنید که دلایل منطقی و عاطفی خود برای تعیین این حد و مرز را برای فردی که آنها را رعایت نمی‌کند توضیح دهید. همچنین ابراز کنید که رعایت نکردن حریم شما چه تاثیری بر شما می‌گذارد. این مورد به ویژه وقتی طرف مقابل از نزدیکان و عزیزان شماست، رفتار مناسبی محسوب می‌شود.
۴- درخواست تغییر رفتار
این درخواست نیز باید در کمال ادب و احترام مطرح شود اما بسیار قاطعانه و مطمئن از فرد بخواهید که رفتار حریم شکنانه خود را اصلاح و مرزهای شما را رعایت کند.
۵- عدم پذیرش
اگر با تمام این کارها فردی همچنان مرزهای شما را نادیده گرفت آن را نپذیرید و رابطه را در آن موقعیت قطع کنید. این کار میزان جدیت و قاطعیت شما را در حفظ مرزهای خود به دیگران نشان می‌دهد.
حفظ مرزها و حریم‌ها برای یک فرد سالم امری ضروری است. از یاد نبرید که همانقدر که انتظار دارید دیگران حد و مرزهای شما را رعایت کنند، شما نیز باید به حریم و حد و مرز دیگران احترام بگذارید. این کار به حفظ حریم خودتان هم کمک می‌کند. شما چه تجربه یا نظری در این رابطه دارید؟ نظرات خود را در این مطلب از مجله سبک زندگی اکالا با ما در میان بگذارید.
من هستی دفتری هستم، دانش آموخته روزنامه‌نگاری، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی. بزرگترین دغدغه من در حوزه کاری، شناخت انسان‌ها و کمک بهشون برای داشتن ذهن و روانی سالم و تواناست. در مسیرم چیزهای زیادی هم از کتاب‌ها و نظریه‌ها و هم از تجربه‌های دیگران یاد گرفتم و اینجا سعی دارم دریافت خودم از بعضی مسائل رو به زبان ساده برای شما بنویسم. امیدوارم که نوشته‌هام بتونه اندکی راهنما و کارگشا باشه.
بسیار عالی بود
سلام خانم هستی. با آرزوهای خوب برای شما.. این اولین بار هست که طلب شما رو میخونم ضمن تشکر،. لطفاً مطالبتون رو طوری ارائه بدید که بتونیم از قسمت‌هایش که می‌خوایم کپی برداریم. ممنون میشم
این مطلبتون هم عالی بود ممنون
تمام مطالبتون رو با دختر قشنگم میخونم ایشون میگن به آدم روحیه میده برای بهتر شدن چون وافعا بعضیها عادت دارند در مورد همه ی زندگیتون نظر بدن پس من هم مرز خواهم گذاشت و اگر نشد مورد عدم پذیرش و قطع رابطه