معرفی 25 نوع کود خانگی و طبیعی برای گیاهان اپارتمانی
گیاهان آپارتمانی برای رشد سالم و شاداب، نیاز به تغذیه‌ای متعادل و مقوی دارند، اما این به معنای استفاده همیشگی از کودهای شیمیایی نیست. کودهای خانگی و طبیعی می‌توانند جایگزینی سالم و کم هزینه باشند که علاوه بر تأمین مواد مغذی، به بهبود کیفیت خاک نیز کمک می‌کنند.
در این مقاله از مجله اکالا، به معرفی 25 نوع کود خانگی و طبیعی برای گیاهان اپارتمانی می‌پردازیم.
کودهای طبیعی خانگی مثل پوست موز، تفاله قهوه، آب برنج، پوست تخم مرغ، آب خیار و پوست گردو خشک شده منابع غنی از مواد مغذی و ترکیبات مفید هستند که رشد گیاهان آپارتمانی را بهبود می‌بخشند.
این کودها خاک را تقویت می‌کنند و با خاصیت ضد قارچی و آنتی باکتریال خود، سلامت گیاه را تضمین می‌کنند. پس تا اخر این مقاله با ما همراه باشید تا تعدادی کود خانگی کمتر شنیده شده، به شما معرفی کنیم.
آشنایی با انواع کودهای خانگی و طبیعی برای گیاهان
این کودها معمولاً از مواد در دسترس روزمره تهیه می‌شوند و حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات آلی مفیدی هستند. با شناخت و استفاده درست از این منابع، می‌توان گیاهان را بدون نگرانی از آسیب‌های ناشی از مواد شیمیایی، تقویت و سرزنده نگه داشت:
1. پوست موز
پوست موز یکی از غنی‌ترین منابع پتاسیم و منیزیم در میان کودهای خانگی است و علاوه بر این، مقادیر کمی نیتروژن و فسفر نیز دارد. این ترکیبات برای رشد قوی‌تر ریشه‌ها، بهبود فتوسنتز و افزایش کیفیت گلدهی گیاهان بسیار مؤثر هستند.
از آن جایی که پوست موز به تدریج تجزیه می‌شود، مواد مغذی را به آرامی در خاک آزاد کرده و تغذیه‌ای طولانی مدت برای گیاه فراهم می‌کند.
می‌توانید پوست موز را به قطعات کوچک خرد کرده و روی خاک گلدان بگذارید یا کمی خاک روی آن بکشید. همچنین می‌توان آن را پیش از کاشت، با خاک مخلوط کرد یا همراه با مقداری آب در مخلوط کن پوره کرد تا یک کود مایع کاملاً طبیعی به دست آید.
2. آب حاصل از پخت و پز
آبی که برای جوشاندن یا بخارپز کردن سبزیجات استفاده می‌شود، سرشار از مواد معدنی محلول مانند پتاسیم، فسفر و منیزیم است. این ترکیبات در طی فرآیند پخت به آب منتقل شده و توسط ریشه گیاه جذب می‌شوند.
استفاده از این آب به رشد سریع‌تر و شادابی گیاهان آپارتمانی کمک می‌کند. کافی است پس از خنک شدن آب پخت، آن را مستقیماً برای آبیاری گیاهان استفاده کنید. تنها نکته مهم این است که از افزودن نمک یا ادویه به آب در حین پخت خودداری شود.
3. تفاله قهوه
تفاله قهوه یک منبع عالی از نیتروژن است و برای گیاهانی که خاک اسیدی را دوست دارند، مثل سرخس، بنفشه آفریقایی و برخی کاکتوس‌ها، بسیار مناسب است. این ماده به بهبود ساختار خاک، افزایش توانایی آن در نگهداری آب و تحریک رشد برگ‌ها کمک می‌کند.
برای استفاده، می‌توانید تفاله قهوه را با خاک گلدان مخلوط کنید یا آن را در آب حل کرده و به عنوان یک کود مایع استفاده نمایید. با این حال، بهتر است در مصرف آن زیاده‌روی نکنید، زیرا اسیدیته زیاد ممکن است برای برخی گیاهان مضر باشد. استفاده متعادل از این کود، شادابی گیاهان را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: چگونه مشکلات گیاه را از روی برگ آن تشخیص دهیم؟
4. چای سبز
چای سبز علاوه بر خواص آنتی اکسیدانی برای انسان، برای گیاهان نیز مفید است. برگ‌های چای سبز حاوی نیتروژن و مواد معدنی هستند و خاک را کمی اسیدی می‌کنند، که برای گیاهان اسید دوست مناسب است.
برای استفاده، می‌توانید چای کیسه‌ای استفاده شده را باز کرده و برگ‌های آن را مستقیماً روی خاک گلدان بریزید یا آن را در آب خیس کرده و محلول حاصل را به عنوان کود مایع استفاده کنید. این روش ساده باعث تقویت خاک و رشد بهتر گیاه می‌شود.
5. پوست تخم مرغ
پوسته تخم مرغ سرشار از کلسیم است و به کاهش اسیدیته خاک کمک می‌کند. این کلسیم برای استحکام دیواره سلولی گیاه ضروری است و از بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی گلگاه در برخی گیاهان جلوگیری می‌کند. پوسته تخم مرغ دارای فسفر و دیگر مواد معدنی است که به رشد ریشه و بهبود کیفیت برگ‌ها کمک می‌کند.
قبل از استفاده، پوسته‌ها را خوب بشویید، غشای داخلی را جدا کرده و اجازه دهید خشک شوند. سپس می‌توانید آن‌ها را خرد کرده و مستقیماً با خاک مخلوط کنید یا یک شب در آب خیس کنید و از مایع حاصل برای آبیاری گیاه استفاده نمایید.
این روش هم ساده است و هم هزینه‌ای ندارد، اما تأثیر چشمگیری بر سلامت گیاهان می‌گذارد.
6. آب تنگ ماهی
آب شیرین آکواریوم، یک کود طبیعی سرشار از نیتروژن، فسفر و پتاسیم است که از فضولات ماهی و باقی‌مانده غذاها در آب ایجاد می‌شود. این مواد مغذی باعث رشد قوی‌تر ریشه‌ها و برگ‌ها می‌شوند.
هر زمان که آب آکواریوم را تعویض می‌کنید، به جای دور ریختن، آن را برای آبیاری گیاهان استفاده کنید.
7. مو
موهای انسان یا حیوانات خانگی، منبعی از نیتروژن، منیزیم و کراتین هستند که به مرور زمان در خاک تجزیه شده و مواد مغذی را آزاد می‌کنند. این مواد به رشد بهتر گیاهان کمک می‌کنند و حتی می‌توانند بافت خاک را بهبود دهند.
برای استفاده، مقداری مو را در لایه‌های میانی خاک گلدان قرار دهید تا به آرامی تجزیه شود. این روش برای گیاهانی که به نیتروژن بیشتری نیاز دارند، مناسب است.
بیشتر بخوانید: از بین بردن شته گیاهان آپارتمانی با روش‌های خانگی و بدون سم
8. ملاس
ملاس یک مایع غلیظ، تیره رنگ و شیرین است که به عنوان محصول جانبی فرآوری نیشکر یا چغندر قند به دست می‌آید. این ماده سرشار از قندهای طبیعی، مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم و آهن و عناصر ریزمغذی است که برای رشد و سلامت گیاهان بسیار مفیدند.
ملاس علاوه بر تأمین مستقیم مواد غذایی، باعث تقویت فعالیت میکرو ارگانیسم‌های مفید خاک شده و به بهبود ساختار و حاصل‌خیزی آن کمک می‌کند.
برای استفاده کافی است یک قاشق غذا خوری ملاس را در حدود 2 لیتر آب ولرم حل کنید و با آن گیاهان را آبیاری کنید. این محلول انرژی زیادی به گیاه می‌بخشد، رشد ریشه‌ها را تقویت کرده و برگ‌ها را شاداب‌تر می‌کند. استفاده منظم و متعادل از ملاس، یک راه حل طبیعی و کم هزینه برای تقویت گیاهان است.
9. نمک حمام (نمک اپسوم)
نمک حمام که بیشتر با نام نمک اپسوم شناخته می‌شود، ترکیبی معدنی از منیزیم سولفات است و برخلاف نمک خوراکی، فاقد سدیم بوده و برای گیاهان کاملاً بی‌خطر است.
این ماده به شکل بلورهای سفید یا شفاف دیده می‌شود و یک کود طبیعی مؤثر برای تقویت گیاهان محسوب می‌شود. منیزیم موجود در آن، به تولید کلروفیل و سبزتر شدن برگ‌ها کمک کرده و سولفات، جذب بهتر مواد غذایی را از خاک تسهیل می‌کند.
می‌توانید یک قاشق چای خوری نمک اپسوم را در یک لیتر آب حل کرده و هر چند هفته یک بار برای آبیاری استفاده کنید. همچنین می‌توان مقدار کمی از آن را مستقیماً روی سطح خاک پاشید تا به مرور در خاک حل شود. این روش، برگ‌ها را شاداب‌تر کرده و گلدهی را افزایش می‌دهد.
10. خاکستر چوب
خاکستر چوب یک کود طبیعی غنی از پتاسیم و کلسیم است. پتاسیم موجود در خاکستر به تنظیم فشار اسمزی گیاه کمک کرده و مقاومت آن را در برابر تنش‌های محیطی بالا می‌برد و کلسیم موجب استحکام دیواره سلولی و سلامت عمومی گیاه می‌شود. این کود به تنظیم pH خاک کمک می‌کند و اسیدیته خاک را کاهش می‌دهد.
برای استفاده، خاکستر چوب تمیز و بدون ناخالصی را به مقدار کم روی خاک بپاشید یا با خاک مخلوط کنید. باید دقت کنید که استفاده بیش از حد می‌تواند باعث قلیایی شدن بیش از حد خاک شود و رشد گیاه را مختل کند. بهترین زمان مصرف خاکستر، قبل از کاشت یا در مرحله تعویض خاک است تا مواد به خوبی جذب شوند.
11. پوست سیب زمینی
پوست سیب زمینی یک منبع طبیعی و غنی از پتاسیم و فسفر است، از این رو، این عناصر در توسعه ریشه‌های قوی و گلدهی بهتر گیاهان نقش حیاتی دارند.
پتاسیم به کنترل تعادل آب و انتقال مواد مغذی در گیاه کمک کرده و فسفر به تولید انرژی لازم برای رشد سلولی یاری می‌کند. علاوه بر این، پوست سیب زمینی حاوی مواد آلی است که به بهبود بافت خاک و افزایش فعالیت میکروبی مفید در آن کمک می‌کند.
پوست سیب زمینی را پس از شستن به قطعات کوچک خرد کرده و روی خاک بگذارید یا آن را در آب جوشیده بریزید تا مواد مغذی آن به آب منتقل شود. پس از سرد شدن، آب را به عنوان کود مایع به گیاهان بدهید. با تجزیه تدریجی پوست در خاک، مواد مغذی به مرور آزاد شده و تغذیه طولانی مدتی برای گیاه فراهم می‌کند.
12. آب پیاز
آب پیاز یک کود طبیعی حاوی گوگرد، پتاسیم و ترکیبات آنتی باکتریال و ضد قارچی است که به محافظت از گیاه در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند.
گوگرد نقش مهمی در ساخت پروتئین‌ها و آنزیم‌ها دارد و همچنین به تحریک سیستم ایمنی گیاه کمک می‌کند. استفاده از آب پیاز باعث تقویت رشد و مقاومت گیاهان می‌شود و می‌تواند آفات را نیز دفع کند.
برای تهیه، یک پیاز متوسط را به قطعات خرد کنید و 1 یک لیتر آب به مدت چند دقیقه مخلوط کنید. سپس محلول را صاف کرده و به صورت اسپری روی برگ‌ها یا برای آبیاری استفاده کنید. بهتر است محلول تازه باشد و در دمای اتاق نگهداری شود تا اثرگذاری خود را حفظ کند.
13. آب ماست رقیق شده
آب ماست که لایه مایع جدا شده از ماست است، منبع غنی کلسیم و پروبیوتیک‌های مفید برای خاک و ریشه گیاهان است.
کلسیم نقش مهمی در ساختار سلولی و جذب مواد معدنی دارد و باکتری‌های مفید موجود در آن به تجزیه مواد آلی خاک و افزایش حاصل‌خیزی کمک می‌کنند. این کود طبیعی باعث بهبود ساختار خاک و افزایش سلامت عمومی گیاه می‌شود.
برای استفاده، آب ماست را به نسبت 1 قسمت آب ماست به 5 قسمت آب معمولی رقیق کرده و به عنوان کود مایع برای آبیاری گیاهان استفاده کنید. این کار را بهتر است به صورت ماهانه انجام دهید تا از تجمع بیش از حد مواد جلوگیری شود و خاک و گیاه به طور متعادل تغذیه شوند.
14. آب برنج
چه آب شست‌وشوی برنج و چه آب پخت برنج، سرشار از نشاسته، ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند فسفر، پتاسیم، منیزیم و روی است. این مواد به رشد بهتر برگ‌ها، تقویت سیستم ریشه و افزایش توان گیاه برای جذب آب و مواد مغذی کمک می‌کنند.
نشاسته موجود در این آب، منبع غذایی خوبی برای میکرو ارگانیسم‌های مفید خاک است که به سلامت خاک و گیاه کمک می‌کند. برای استفاده، آب شست‌وشوی برنج را جمع‌آوری کرده و گیاهان را با آن آبیاری کنید. دقت کنید آب برنج نباید حاوی روغن یا نمک باشد.
15. آب عدس یا نخود
آبی که در آن حبوباتی مانند عدس یا نخود خیس کرده‌اید، حاوی هورمون‌های طبیعی رشد گیاهی و مواد معدنی متنوعی است که رشد جوانه‌ها، برگ‌ها و ریشه‌ها را تحریک می‌کند. هورمون‌هایی مانند جیبرلین و اکسین که به طور طبیعی در این آب وجود دارند، باعث افزایش تقسیم سلولی و توسعه بهتر گیاه می‌شوند.
حبوبات را 12 تا 24 ساعت در آب خیس کنید و سپس آب را صاف کرده و به عنوان کود مایع برای آبیاری گیاهان به کار ببرید. این کود طبیعی به خصوص در مراحل اولیه رشد گیاه بسیار مؤثر است و می‌تواند به رشد سریع‌تر و سالم‌تر گیاهان کمک کند.
16. تفاله چای سیاه
تفاله چای سیاه پس از خشک شدن و سرد شدن، کود طبیعی بسیار خوبی برای گیاهان آپارتمانی است که بهبود قابل توجهی در بافت خاک ایجاد می‌کند.
این تفاله‌ها حاوی مواد آلی و ترکیبات معدنی هستند که باعث افزایش توان خاک در نگه‌داشتن رطوبت و جذب بهتر مواد مغذی توسط ریشه‌ها می‌شوند. به علاوه، تفاله چای سیاه خاک را کمی اسیدی‌تر می‌کند که این ویژگی برای گیاهان اسید دوست مانند آزالیا و دیگر گیاهان مشابه بسیار مفید است.
برای استفاده، تفاله‌های خشک شده را روی سطح خاک پاشیده یا با خاک مخلوط کنید. این کود به تدریج تجزیه شده و تاثیر مثبتی روی رشد و شادابی گیاه خواهد داشت. همچنین می‌توان از آن به صورت مخلوط در کمپوست برای افزایش غنی‌سازی خاک استفاده کرد.
17. پوست سیب یا گلابی خرد شده
پوست سیب یا گلابی حاوی قندهای طبیعی، ویتامین‌ها و فیبر است که به تغذیه میکرو ارگانیسم‌های مفید خاک کمک کرده و کیفیت خاک را تقویت می‌کند. این مواد آلی با تجزیه شدن، به آرامی مواد مغذی را آزاد کرده و باعث تقویت طولانی مدت گیاه می‌شوند.
ابتدا پوست میوه‌ها را خرد کرده و با خاک گلدان مخلوط کنید یا آن‌ها را در کمپوست قرار دهید و پس از تبدیل شدن به کود آلی، به خاک اضافه نمایید. این کود خانگی علاوه بر تغذیه گیاه، به حفظ رطوبت خاک نیز کمک می‌کند.
18. پوست پرتقال یا لیمو خشک شده
پوست مرکبات خشک شده سرشار از ویتامین C، کلسیم، پتاسیم و ترکیبات آنتی اکسیدانی است که علاوه بر تغذیه گیاه، به بهبود ساختار خاک کمک می‌کند. همچنین، ترکیبات معطر طبیعی پوست مرکبات به عنوان یک دافع طبیعی برای برخی آفات مانند مورچه و شته عمل می‌کنند.
پس از خشک کردن، پوست‌ها را آسیاب کرده و پودر به دست آمده را روی خاک بپاشید یا آن را در آب خیس کنید تا محلول کود مایع تهیه شود. این کود علاوه بر تقویت گیاه، بوی مطبوعی به محیط اطراف گیاه می‌بخشد و در طولانی مدت باعث بهبود حاصل‌خیزی خاک می‌شود.
19. پوست کدو یا خیار
پوست کدو و خیار علاوه بر داشتن مقدار زیادی آب، سرشار از پتاسیم، منیزیم و ویتامین‌ها است که به حفظ رطوبت خاک و تغذیه گیاه کمک می‌کند. این مواد به آرامی تجزیه شده و مواد مغذی را به تدریج آزاد می‌کنند.
ابتدا پوست‌ها را خرد کرده و به صورت لایه نازک روی خاک قرار دهید یا آن‌ها را به کمپوست اضافه کنید. استفاده از این کود طبیعی باعث افزایش نشاط و شادابی گیاهان می‌شود و خاک را نرم و حاصل‌خیز نگه می‌دارد.
20. آب گیاهان دارویی مثل نعناع یا بابونه
دمنوش گیاهان دارویی مانند نعناع یا بابونه می‌تواند به عنوان کود طبیعی برای تقویت گیاهان آپارتمانی استفاده شود. این آب سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان، مواد معدنی و ترکیبات آنتی باکتریال است که به بهبود سلامت گیاه کمک می‌کند.
این کود علاوه بر تأمین مواد مغذی، می‌تواند سیستم ایمنی گیاه را تقویت کرده و در برابر بیماری‌ها مقاومت بیشتری ایجاد کند. برای استفاده، کافی است چای گیاه دارویی مورد نظر را دم کرده و پس از خنک شدن، به صورت مستقیم برای آبیاری گیاهان مصرف کنید.
21. خمیر نان قدیمی تخمیر شده
خمیر نان قدیمی و تخمیر شده، به عنوان یک ماده آلی غنی از باکتری‌های مفید و مواد مغذی، می‌تواند به کمپوست یا مستقیماً به خاک گیاهان اضافه شود. این خمیر با تجزیه در خاک، باعث افزایش فعالیت میکرو ارگانیسم‌ها، بهبود ساختار خاک و افزایش حاصل‌خیزی آن می‌شود.
برای استفاده، خمیر نان را به میزان کم به خاک یا کمپوست اضافه کنید و اجازه دهید باکتری‌های مفید موجود در آن به رشد میکروب‌های مفید خاک کمک کنند.
22. آلوئه‌ورا
آلوئه‌ورا یکی از گیاهان مفید است که ژل داخل برگ‌های آن حاوی ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و مواد معدنی ضروری برای رشد گیاهان آپارتمانی است.
این ژل به عنوان کود طبیعی می‌تواند رطوبت خاک را حفظ کرده و به بهبود ساختار خاک کمک کند. همچنین، خواص ضد باکتری و ضد قارچی آلوئه‌ورا باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها می‌شود.
برای استفاده، مقداری از ژل آلوئه‌ورا را استخراج کرده و با آب رقیق کنید، سپس این محلول را به صورت کود مایع به خاک یا روی برگ گیاه اسپری نمایید. این روش ساده و طبیعی، رشد گیاه را تقویت کرده و سلامت آن را تضمین می‌کند.
23. روغن کرچک رقیق شده
روغن کرچک، که بیشتر به عنوان کود آلی شناخته می‌شود، در مقادیر بسیار کم و پس از رقیق شدن می‌تواند به تحریک رشد ریشه و تقویت فعالیت میکرو ارگانیسم‌های مفید خاک کمک کند. این روغن سرشار از اسیدهای چرب است که باعث بهبود ساختار خاک و افزایش جذب مواد مغذی توسط گیاه می‌شود.
برای استفاده، روغن کرچک را با آب به نسبت بسیار کم (مثلاً 1 قاشق غذا خوری در 1 لیتر آب) رقیق کرده و به آرامی در اطراف ریشه گیاه بریزید. استفاده مکرر و بی‌رویه از این کود توصیه نمی‌شود، چون مقادیر زیاد آن ممکن است باعث آسیب به ریشه‌ها شود.
24. آب کرفس یا هویج پخته
آب پخت کرفس یا هویج یک کود مایع طبیعی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری است که می‌تواند به رشد بهتر و افزایش شادابی گیاهان آپارتمانی کمک کند. این آب حاوی فیبرهای محلول، پتاسیم و آنتی اکسیدان‌هایی است که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی گیاه ایفا می‌کنند.
برای استفاده، آب حاصل از پخت کرفس یا هویج را پس از خنک شدن، بدون افزودن نمک یا ادویه، به گیاهان بدهید. این کود مایع باعث افزایش فعالیت میکرو ارگانیسم‌های مفید خاک شده و رشد ریشه و شادابی برگ‌ها را تقویت می‌کند. استفاده منظم و متعادل از این کود به حفظ سلامت گیاه کمک زیادی می‌کند.
25. پوست گردو خشک شده
پوست گردو خشک شده یکی از کودهای طبیعی با خواص ضد قارچی قوی است که می‌تواند به طور موثری گیاهان آپارتمانی را در برابر بیماری‌های قارچی محافظت کند.
خاصیت ضد قارچی آن، به دلیل وجود ترکیبات فنولیک و تانن‌ها در پوست گردو است که رشد میکروب‌ها و قارچ‌های مضر را محدود می‌کند و به حفظ سلامت گیاه کمک می‌کند. علاوه بر این، پوست گردو با افزودن مواد آلی به خاک، به بهبود ساختار و تهویه خاک کمک کرده و باعث افزایش جذب مواد مغذی توسط ریشه می‌شود.
برای استفاده، پوست گردو را پس از خشک شدن خرد کرده و به میزان کم در سطح خاک یا کمپوست اضافه کنید تا اثرات مفید آن به تدریج آزاد شود و گیاهان شما رشد سالم و قوی‌تری داشته باشند.
برای نگهداری گیاهان آپارتمانی سالم و پرطراوت، 100% یکی از این کودهای طبیعی خانگی را در دسترس دارید که بتوانید به راحتی از آن برای تقویت گیاهانتان استفاده کنید.
استفاده از موادی که در این مقاله از بخش سبک زندگی اکالا معرفی شد، رشد و شادابی گیاهان را افزایش داده و به حفظ تعادل طبیعی خاک و مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند. پس همین امروز شروع کنید و با این کودهای خانگی، به گیاهانتان زندگی و طراوت ببخشید!
مریم شجاعی‌مهر هستم و با کلماتم شما را به سفری پر از تجربیات جدید دعوت می‌کنم: از دنیای طعم‌ها و مزه‌ها تا هنر و سینما..
