کار با دانش آموزان خجالتی چه به عنوان معلم و مربی و چه به عنوان والدین، گاهی اوقات می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. شما می‌خواهید از کودک خود حمایت کنید، اما وقتی سعی می‌کنید آنها را از لاک خود بیرون بکشید و به مشارکت تشویق کنید، باید مسیر درستی را طی کرده باشید، چرا که تشویق ملایم یک دانش آموز عادی برای بیرون آمدن از پوست خود ممکن است به بدترین کابوس یک دانش آموز خجالتی تبدیل شود!
در این مقاله از مجله اُکالا، می‌خواهیم بدانیم چگونه از دانش آموزان خجالتی حمایت کنیم که اعتماد به نفس آنها را تقویت کند و به آنها کمک کند تا به جمع بپیوندند؟
چرا برخی از دانش آموزان خجالتی هستند؟
وقتی صحبت از برخورد با دانشآموزان خجالتی به میان می‌آید، درک ریشه موضوع راه خوبی برای شروع است. دانشمندانی که درباره خجالتی بودن مطالعه کرده‌اند تخمین می‌زنند که ۳۰ درصد از کسانی که ما آنها را خجالتی توصیف می‌کنیم به یک دلیل ساده اینگونه هستند: ژنتیک!
دانشآموزان دیگر ممکن است نشانه‌های خجالتی بودن را نشان دهند، زیرا در یک محیط جدید و ناآشنا هستند. اغلب در بچه‌های کوچک‌تر که تازه وارد مدرسه شده‌اند یا دانش‌آموزانی که تازه وارد منطقه شده‌اند این نوع از خجالت کشیدن، رایج است.
گاهی اوقات دلیل جدی‌تری برای نگرانی وجود دارد، و اگر چیزی در مورد خجالتی بودن دانش آموز شما احساس می‌شود، بهتر است در اسرع وقت گروهی متشکل از والدین، معلمان و مشاور مدرسه، در مورد این موضوع صحبت کنند تا نکته‌ای از قلم نیفتد. مثلاً این مهم است که دانش‌آموز را به طور مناسب مشاهده و حتی آزمایش کنیم تا احتمال اختلال یادگیری یا سایر اختلالات رشد عصبی را رد کنیم.
بیشتر بخوانید: اضطراب دانشآموزان را چگونه درمان کنیم؟
راه‌هایی برای برخورد مناسب با دانش آموز خجالتی
۱. به دانش آموزان خجالتی نگاه متمایزی داشته باشید.
به یاد داشته باشید که آنها این کار را از روی عمد انجام نمی‌دهند. رفتار دانشآموزان خجالتی ممکن است به‌عنوان نافرمانی ظاهر شود، و رفتار با کودک خجالتی به‌عنوان کودکی که شیطنت می‌کند تنها می‌تواند علائم را تشدید کند. باید بدانید که اضطراب زیاد به مغز ما اجازه نمی‌دهد اطلاعات را به درستی پردازش یا به خاطر بیاورد.
در واقع، دانشآموزان خجالتی که از پرسیدن سؤال می‌ترسند، می‌توانند به راحتی عقب بمانند، و اگر مکرراً نگران شرکت در جمع هستند، ممکن است شروع به امتناع از مدرسه کنند. پس شما باید با حمایت و تشویق مناسب و متمایز از دیگران، بدون اینکه او بخواهد در کنارش باشید تا با آرامش بتواند مسیر عقب مانده را جبران کند.
۲. با ارتباطات غیرکلامی شروع کنید.
بسیاری از دانش آموزان ابتدایی عاشق صحبت کردن هستند. چند بار مجبور شده‌اید بگویید “این صحبت را برای بعداً نگه دار”؟ اما برای دانشآموزان خجالتی که تمایلی به صحبت کردن ندارند، باید با روش‌های غیرکلامی شروع کنید تا بتوانند با شما ارتباط برقرار کنند. اینگونه می‌توانید شروع به ایجاد یک رابطه سالم و آرام کنید.
به دانشآموزان اجازه دهید تا یک کاغذ یادداشت یا برچسب‌های رنگی به شکل‌های مختلف روی میز خود بگذارند تا در صورت نیاز منظور خود را به شما اطلاع دهند.
اگر در کلاس درس هستید، کل کلاس را تشویق کنید تا به سوالات شما، پاسخ‌های غیرکلامی بدهند، مثلاً با در دست گرفتن کارت‌هایی یا انجام کار دیگری با بدن خود. مثلاً هر دانش‌آموزی که فکر می‌کند پاسخ الف درست است، باید سرش را پایین بیاورد.
بیشتر بخوانید: عوامل تاثیرگذار در ایجاد انگیزه تحصیلی در دانشآموزان
۳. به آنها اجازه دهید با سرعت خودشان حرکت کنند.
بزرگسالان اطراف یک کودک، نیت خوبی دارند و دوست دارند با تشویق و حمایت سرعت فرزندان خود را در راه پیشرفت زیاد کنند. اما این انتظارات شخصی از همه دانش آموزان منصفانه نیست.
در عوض پیشنهاد می‌شود منتظر بمانید تا دانش آموز شما، خودش به شما سرنخ‌هایی بدهد تا بتوانید متوجه شوید که چقدر سریع می‌تواند در مسیر توسعه مهارت‌های اجتماعی شرکت کند. فرصت و فضای این ابراز به کودکان خجالتی و هول ندادن آنها بسیار مهم است.
۴. از تقویت مثبت استفاده کنید.
تنبیه و مجازات در تغییر رفتار موثر نیست. از سوی دیگر، تقویت مثبت می‌تواند کمک زیادی به بچه‌های خجالتی کند که به آرامی رفتار خود را اصلاح کنند. تقویت مثبت به معنای تشویق است، یعنی دانش آموز در مقابل یک حرکت خوب، یک چیز خوشایند دریافت می‌کند.
در ابتدا، کوچک‌ترین تغییر در رفتار برای یک دانش آموز خجالتی، مانند استفاده از آن دفتر یادداشت یا رفتن به پیش معلم برای پرسیدن یک سوال، باید مشمول این تشویق باشد. به دانش‌آموز نشان دهید که متوجه کاری که انجام می‌دهند هستید، از تلاش‌ها قدردانی می‌کنید و می‌خواهید رفتارشان را ادامه دهند. جوایز می‌توانند به سادگی چند برچسب یا یک نشان خاص باشند.
۵. محرک‌های مثبت و منفی را بشناسید.
آیا چیزهای خاصی وجود دارد که باعث می‌شود دانش آموزان خجالتی شما عقب نشینی کنند و بیشتر درون‌گرا شوند؟ باید یک مجموعه داشته باشید از گفته‌های خود دانش آموز، والدین، معلمان و مربیان و نزدیکان دانش آموز تا این محرک‌ها شناخته شوند.
چه چیزی او را به سمت جلو سوق می‌دهد و چه چیزی او را وادار به عقب‌نشینی می‌کند؟ در این بخش از همه مهم‌تر، صحبت خود دانش آموز است که با آرامش و ممارست شما، امکان‌پذیر خواهد بود.
۶. از برچسب‌زدن به آنها خودداری کنید.
نظراتی مانند «چرا این‌قدر خجالتی هستی» یا «خجالتی نباش» مفید نیستند. دانش آموز خجالتی ما به احتمال زیاد آنها را از دیگران شنیده است و این ممکن است آنها را بیشتر شرمنده کند. وقتی مشکلی وجود دارد، برچسب‌زدن نه تنها قرار نیست اوضاع را بهتر کند بلکه به خجالت بیشتر دانش آموز منتهی می‌شود.
۷. فضاهای امن با دوستان ایجاد کنید.
آیا دانش آموز خجالتی شما دوستی دارد که با کودک دیگری بازی کند یا همراه باشد؟ تشکیل گروه با دو دانش آموز و لزوم همکاری آنها با هم یا قرار دادن صندلی‌های اختصاص داده شده آنها در کنار یکدیگر می‌تواند به دانش آموز خجالتی شما کمک کند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
۸. به آنها کاری را محول کنید.
هنگام تقسیم کار در کلاس درس، به جای اجازه دادن به کودکان برای داوطلب شدن (یا علاوه بر این کار)، کارها و تکالیف مختلف را بین دانش آموزان تقسیم کنید. به این ترتیب یک دانش آموز خجالتی نیز تکلیفی پیدا می‌کند، و شما می‌توانید کارهایی که او در آنها مهارت دارد پیدا کرده و او را تشویق کنید. این باعث حس خوب و اشتیاق در او خواهد بود.
۹. دانش آموز خجالتی را مجبور نکنید.
اگر آنها نمی‌توانند جلوی کلاس بایستند یا با صدای بلند متنی را بخوانند، آنها را مجبور نکنید. همان‌طور که همه بچه‌ها متفاوت یاد می‌گیرند، همه بچه‌ها به طور متفاوتی ارتباط برقرار می‌کنند، و توانمندی آنها در ابراز خود با هم فرق می‌کند.
مجبور کردن یک دانش آموز خجالتی به کارهایی که دیگر دانش آموزان انجام می‌دهند، به معنای از دست دادن همراهی او برای همیشه است.
در انتها به خاطر داشته باشید که به طور کلی، خجالتی بودن خود بر یادگیری دانش‌آموز تأثیری نمی‌گذارد، اما اگر خجالتی بودن دانش‌آموز باعث نگرانی یا اضطراب او در بیشتر روز شود، یا اگر باعث امتناع از مدرسه شود، آنگاه مشخص است که خجالتی بودن دانش آموز مانع تحصیل و پیشرفت او خواهد داشت. همان‌طور که در این مقاله از مجله اُکالا خواندید، باید صبور باشید و پابه‌پای دانش آموز خجالتی او حرکت کنید تا در فضایی امن و آرام از این موقعیت عبور کند.
منبع: teachstarter
