۸ علامت کمبود ویتامین در بدن، علت ریزش مو را بدانیم!

یک رژیم غذایی خوب فواید بسیار زیادی برای حفظ سلامتی بدن شما دارد.
از طرف دیگر، رژیم غذایی که فاقد مقادیر لازم و کافی مواد مفید مورد نیاز بدن شما باشد می‌تواند باعث بوجود آمدن انواع بیماری‌ها و مشکلات مربوط به سلامتی و علائم منفی مربوط به آن شود.
این علائم بدن شما برای نشان دادن این کمبودهای ویتامین و مواد معدنی است. شناختن آن‌ها می‌تواند به شما در تنظیم رژیم غذایی مناسب کمک کند.
در این مقاله به بررسی ۸ علامت شایع و رایج در مورد کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی و چگونگی رفع آن‌ها می‌پردازیم.

۱. شکننده شدن ناخن‌ها و موها نشانه‌ی چیست؟

عوامل مختلفی ممکن است باعث ایجاد موها و ناخن‌های شکننده شود. یکی از آنها کمبود ویتامینی به نام بیوتین است.
بیوتین ماده‌ای است که به عنوان ویتامین B7 نیز شناخته می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا غذا را به انرژی تبدیل کند. کمبود بیوتین بسیار نادر است، اما در صورت بروز، شکنندگی، نازک شدن مو یا و ناخن و یا مبتلا شدن افراد به مو خوره (دو شاخه شدن انتهای مو) جزو بارزترین و قابل توجه ترین علائم و نشانه‌های کمبود این ویتامین در بدن هستند.
از دیگر علائم کمبود بیوتین می‌توان به بروز خستگی مزمن در افراد، بروز دردهای عضلانی، گرفتگی عضلات و گرفتگی عضلات دست و پا اشاره کرد.
زنان باردار، افراد سیگاری یا کسانی که مصرف بیش از اندازهٔ مشروبات الکلی دارند و افراد مبتلا به اختلالات گوارشی از جمله بیماری کرون بیشترین خطر دچار شدن به کمبود بیوتین را دارند.
همچنین، استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها و برخی داروهای ضد تشنج یک عامل دیگر است که خطر مبتلا شدن به کمبود این ویتامین را در افراد تا حدودی افزایش می‌دهد.
همچنین خوردن سفیده تخم مرغ خام ممکن است باعث کمبود بیوتین شود. به این دلیل است که سفیده تخم مرغ خام حاوی آویدین است، پروتئین متصل به بیوتین و باعث کم شدن جذب آن می‌شود.
غذاهای سرشار از بیوتین شامل زرده تخم مرغ، ارگان‌های داخلی از جمله جگر و قلوه و …، ماهی، گوشت، لبنیات، آجیل‌ها، دانه‌ها، اسفناج، کلم بروکلی، گل کلم، سیب زمینی، مخمر، غلات سبوس دار و موز است.
بزرگسالان با موها و ناخن‌های شکننده ممکن است تهیه و مصرف روزانهٔ مکمل‌هایی که حاوی حدود ۳۰ میکروگرم بیوتین باشند را به عنوان یک درمان مناسب در نظر بگیرند.
با این حال، تنها چند مطالعه و گزارش موارد جزئی، فواید مصرف مکمل‌های حاوی بیوتین را مشاهده کرده‌اند، بنابراین یک رژیم غذایی غنی از بیوتین ممکن است بهترین انتخاب برای تأمین این مادهٔ ضروری برای بدن شما باشد.
خلاصه: بیوتین یک ویتامین از گروه ویتامین‌هایB است که در بسیاری از عملکردهای بدن نقش دارد. این ویتامین در تقویت مو و ناخن نقش مهمی دارد. کمبود این ویتامین به طور کلی نادر است اما در موارد خاص ممکن است رخ دهد.

۲. آفت دهان یا ترک در گوشه‌های دهان

ایجاد شدن ضایعات موجود در دهان و یا اطراف آن ممکن است تا حدودی زیادی به دلیل عدم مصرف کافی ویتامین‌ها یا مواد معدنی و مبتلا شدن به کمبود این مواد مفید در بدن افراد باشد.
به عنوان مثال، زخم‌های دهان (mouth ulcers)، که معمولاً به عنوان آفت دهان نیز خوانده می‌شوند، غالباً نتیجه کمبودهای ویتامین‌های B و همچنین کمبود آهن در بدن می‌تواند بوجود بیاید.
نتایج به دست آمده از یک مطالعه و آزمایش کوچک انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به زخم‌های دهان یا همان آفت دهان ممکن است تا دو برابر بیشتر از افراد دیگر به فقر آهن مبتلا باشند.
در یک مطالعه کوچک دیگر، نشان داده شد که در حدود ۲۸٪ از بیماران مبتلا به زخم‌های دهان یا آفت دهان تا حدودی دچار کمبودهایی در تیامین یا ویتامین B1، ریبوفلاوین یا ویتامین B2 و پیریدوکسین یا ویتامین B6 بودند.
ترک خوردگی گوشهٔ لب (Angular cheilitis)، نوعی مشکل مربوط به سلامتی است که باعث ترک خوردگی، زخم شدن و خونریزی گوشه‌های لب‌ها می‌شود، می‌تواند در اثر بزاق بیش از حد یا کم آبی بدن ایجاد شود. با این حال، این ممکن است به دلیل بوجود آمدن این مسئله عدم مصرف آهن و ویتامین‌های گروه B، به ویژه ریبوفلاوین یا همان ویتامین B2 ایجاد شود.
غذاهای سرشار از آهن شامل مرغ، گوشت، ماهی، حبوبات، سبزیجات دارای برگ‌های تیره رنگ، آجیل‌ها، دانه‌ها و غلات کامل (سبوس دار) هستند.
منابع خوب تیامین (ویتامین B1)، ریبوفلاوین (ویتامین B2)و پیریدوکسین (ویتامین B6) شامل غلات کامل (سبوس دار)، مرغ، گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، ارگان داخلی حیوانات از جمله جگر و قلوه و …، حبوبات، سبزیجات برگ سبز، سبزیجات نشاسته‌ای از قبیل نخود فرنگی و ذرت و هویج و …، آجیل و دانه‌ها است.
اگر این علائم و نشانه‌ها در شما بوجود آمده است و در حال تجربهٔ آن‌ها هستید، سعی کنید غذاهایی که در بالا نام برده شد را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا ببینید آیا این علائم در بدن شما بهبود پیدا می‌کند یا خیر.
خلاصه: ممکن است افرادی که دارای زخم‌های دهان یا همان آفت دهانی هستند یا ترک‌هایی در گوشه‌های لب آن‌ها بوجود آمده است، بخواهند غذاهای که دارای مقدار مناسبی از بعضی از ویتامین‌ها مانند تیامین (ویتامین B1)، ریبوفلاوین (ویتامین B2) و پیریدوکسین (ویتامین B6) و آهن هستند را برای کم کردن و بهبود این علائم، بیشتر مصرف کنند.

بیشتر بخوانید: مصرف زیاد این ویتامین باعث ریزش مو می‌شود!

۳. علت خونریزی لثه‌ها را بدانیم:

بعضی اوقات استفاده از روش‌های نادرست مسواک زدن ‌ و یا استفاده از مسواک‌های نا مناسب، می‌تواند تا حدودی سبب خونریزی لثه‌ها در ناحیهٔ ریشهٔ دندان‌ها شود اما رژیم غذایی که از نظر میزان ویتامین C دچار کمبود باشد نیز می‌تواند باعث بوجود آمدن این نوع مشکلات شود.
وجود مقدار کافی و مورد نیاز ویتامین C در بدن نقش مهمی درترمیم زخم‌ها و ایمنی بدن دارد و حتی به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کرده و به جلوگیری از آسیب سلول‌ها کمک فراوان می‌کند.
بدن شما به تنهایی قادر به تولید ویتامین C در درون خود نیست، بنابراین تنها راه برای حفظ مقادیر کافی از این ویتامین در بدن شما دریافت مقادیر مورد نیاز آن از طریق رژیم غذایی است.
کمبود ویتامین C در افرادی که میوه و سبزیجات تازه به اندازه کافی مصرف می‌کنند، نادر است. همچنین گفته می‌شود، بسیاری از مردم به صورت روزانه و به اندازه کافی میوه و سبزیجات تازه مصرف نمی‌کنند.
مصرف مقدار بسیار کم و ناکافی ویتامین C از طریق رژیم غذایی برای مدت طولانی می‌تواند علائم کمبود این ویتامین را در بدن بوجود آورد. از جمله این علائم می‌توان به خونریزی لثه‌ها و حتی ریزش دندان را اشاره کرد.
یکی دیگر از نشانه‌ها و علائم جدی کمبود شدید ویتامین C، مبتلا شدن به بیماری اسکوربیت است که سیستم ایمنی بدن را تا حدودی تحت تأثیر قرار می‌دهد و قدرت آن را کاهش می‌دهد، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را ضعیف می‌کند و باعث می‌شود افراد احساس خستگی و بی حالی داشته باشند.
از دیگر علائم شایع کمبود ویتامین C می‌توان به موارد دیگری نیز اشاره کرد از جمله این که بدن به آسانی کبود می‌شود، زخم‌ها خیلی به آهستگی درمان می‌شوند، پوست خشک و پوسته پوسته می‌شود و در آخر اینکه فرد به طور مکرر دچار خون ریزی ناحیهٔ بینی یا همان خون دماغ می‌شود اشاره کرد.
اطمینان حاصل کنید که با خوردن حداقل ۲ تکه میوه و ۳ تا ۴ وعده سبزیجات به صورت روزانه مقدار کافی از ویتامین C را به بدن خود می‌رسانید.
خلاصه: افرادی که به صورت روزانه میوه و سبزیجات تازه مصرف نمی‌کنند، ممکن است دچار کمبود ویتامین C شوند. این می‌تواند منجر به علائم ناخوشایند مانند خونریزی لثه‌ها، ضعف سیستم ایمنی بدن و در موارد شدیدتر آن باعث ریزش دندان‌ها و ابتلا به بیماری اسکوربوت شود.

۴. شب کور ی و بیماریهای چشمی

مصرف یک رژیم غذایی که دارای مقدار مناسبی از مواد مفید و مورد نیاز بدن شما نباشد ممکن است باعث بروز برخی بیماری‌ها و مشکلات بینایی شود.
به عنوان مثال، کمبود ویتامین A اغلب می‌تواند منجر به بروز بیماری موسوم به شب کوری در فرد شود که باعث کاهش قدرت بینایی افراد در نور کم و یا در تاریکی می‌شود.
این قضیه به این دلیل ممکن است رخ دهد که ویتامین A برای تولید رودوپسین (rhodopsin) ضروری است. رودوپسین رنگدانه ای است که در شبکیه چشم وجود دارد و به شما در دیدن چیزا ها در تاریکی و در نور کم بسیار کمک می‌کند.
در صورت عدم درمان بیماری شب کوری این بیماری می‌تواند گسترش پیدا کند و باعث مبتلا شدن به بیماری گزروفتالمی (xerophthalmia) در افراد شود، شرایطی که می‌تواند به قرنیه آسیب برساند و در نهایت منجر به نابینایی شود.
یکی دیگر از علائم اولیه گزروفتالمی بوجود آمدن لکه‌های بیتوت است درقسمت سفیدی چشم‌ها بوجود می‌آیند.
پس از رشد کردن این زائده‌ها تا یک حد مشخص این قابلیت وجود دارد که مقداری از آن را از چشم‌ها جدا کنند اما فقط پس از درمان کمبود ویتامین A در بدن به صورت کامل از بین می‌روند.
خوشبختانه، کمبود ویتامین A در کشورهای توسعه یافته تا حدودی نادر است. کسانی که گمان می‌کنند مقدار ویتامین A در بدن آن‌ها ممکن است کافی نباشد، می‌توانند بیشتر از غذاهای سرشار از ویتامین A، از جمله ارگان داخلی حیوانات مانند دل و جگر و …، لبنیات، تخم مرغ، ماهی، سبزیجات دارای برگ تیره و سبزیجات با رنگ زرد یا نارنجی مصرف کنند.
در صورت عدم تشخیص کمبود ویتامین A، اکثر افراد باید از مصرف مکمل‌های ویتامین A خودداری کنند. این قضیه بدان علت است که ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است، که در صورت مصرف بیش از حد، می‌تواند با ذخیره شدن در چربی بدن تجمع فراوان کند و باعث بوجود آمدن مسمومیت در افراد شود.
علائم مسمومیت ویتامین A می‌تواند بسیار جدی باشند و شامل حالت تهوع، سردرد، سوزش پوست، درد مفاصل و استخوان شوند و یا حتی در موارد شدیدتر می‌تواند باعث ایجاد حالت اغما در افراد یا حتی در بعضی مواردی منجر به مرگ شود. خلاصه: دریافت مقادیر نا کافی ویتامین A می‌تواند باعث ضعف بینایی در شب یا رشد زائده‌هایی در قسمت سفیدی چشم‌ها شود. اضافه کردن غذاهای سرشار از ویتامین A به رژیم غذایی شما می‌تواند در جلوگیری از کاهش این علائم به شما کمک فراوان کند.

۵. بروز لکه‌های زبر و شوره سر

درماتیت سبورئیک (Seborrheic dermatitis) و شوره سر جزوی از همان گروه اختلالات پوستی هستند که بر نواحی تولید کننده چربی پوست شما تأثیر می‌گذارد.
هر دوی این بیماری‌ها و مشکلات مربوط به سلامتی در ناحیهٔ پوستی ایجاد خارش می‌کنند و تا حدودی سبب پوسته پوسته شدن می‌شوند. اما شوره سر بیشتر به پوست ناحیهٔ سر محدود می‌شود، در حالی که درماتیت سبورئیک نیز می‌تواند هم در صورت و یا سینه فوقانی، زیر بغل و کشاله ران‌ها نیز بوجود بیاید.

۶. علت ریزش مو:

احتمال بروز این اختلالات پوستی در ۳ ماه اول زندگی، در دوران بلوغ و در میان سالی بیشتر است.
• آهن این ماده معدنی در ترکیب DNA های بدن از جمله DNA موجود در فولیکول‌های مو، موجود است. کمبود این فلز بسیار مهم در بدن می‌تواند باعث ریزش موها شود یا از رشد مناسب آن‌ها جلوگیری کند.
• فلز روی: این ماده معدنی برای فراوری پروتئین و همچنین تقسیم‌های سلولی که دو فرآیند بسیار مهم و ضروری برای رشد مو هستند، مورد نیاز است. به همین دلیل، کمبود این فلز ممکن است ریزش مو در افراد ایجاد کند.
• اسید لینولئیک (LA) و اسید آلفا لینولنیک (ALA) این اسیدهای چرب ضروری برای رشد و نگهداری موها لازم هستند.
• نیاسین (ویتامین B3): این ویتامین برای سالم ماندن موها ضروری است. آلوپسی، نوعی بیماری یا مشکل مربوط به سلامتی است که در آن موهای نقاطی از بدن فرد می‌ریزد، و این یکی از علائم احتمالی کمبود نیاسین است.
• بیوتین (ویتامین B7): بیوتین یکی دیگر از ویتامین‌های گروه B است که در صورت بوجود آمدن کمبود این ویتامین در بدن ممکن است باعث بوجود آمدن ریزش مو در افراد شود.
• گوشت، ماهی، تخم مرغ، حبوبات، سبزیجات با برگ‌های تیره، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل یا سبوس دار منبع خوبی از آهن و روی هستند.
غذاهای سرشار از نیاسین شامل گوشت، ماهی، لبنیات، غلات کامل یا سبوس دار، حبوبات، آجیل، دانه و سبزیجات برگ دار است. این غذاها همچنین سرشار از بیوتین هستند که در زرده تخم مرغ و گوشت ارگان‌های داخلی حیوانات مانند جگر و … نیز وجود دارد.
سبزیجات برگ دار، آجیل، غلات سبوس دار و روغنهای گیاهی سرشار از LA هستند، در حالی که گردو، تخم کتان، دانه چیا و آجیل سویا سرشار از ALA هستند.
بسیاری از مکمل‌ها ادعا می‌کنند می‌توانند تا حدود زیادی از ریزش مو جلوگیری کنند. بسیاری از آنها علاوه بر چندین مورد دیگر، حاوی ترکیبی از مواد مفید و مورد نیاز بدن که در بالا آورده شده هم هستند.
به نظر می‌رسد این مکمل‌ها باعث تقویت رشد مو و کاهش ریزش مو در افرادی می‌شوند که دارای کمبودهایی در زمینهٔ مواد مفید و مورد نیاز بدن که به آن‌ها اشاره شده، هستند. با این حال، مطالعه‌ها و آزمایش‌های بسیار کمی در مورد فواید این نوع مکمل‌ها در صورت وجود نداشتن کمبود ویتامین در بدن، انجام شده است.
همچنین جالب است بدانید که مصرف این مکمل‌های حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی در صورت عدم ابتلا به کمبود آن‌ها حتی می‌تواند به جای کمک به درمان ریزش مو آن را تا حدودی بدتر کند. به عنوان مثال، دریافت مقدار بیش از حد سلنیوم و ویتامین A، دو ماده مفید و مورد نیاز بدن که در اکثر مواقع به مکمل‌های رشد مو اضافه می‌شوند، می‌توانند باعث افزایش شدیدتر ریزش مو در افراد شوند.
به غیر از مواردی که پزشک یا مشاور سلامتی شما کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی را در شما تأیید کند، بهتر است به جای استفاده از مکمل‌های حاوی این ویتامین‌ها و مواد معدنی، رژیم‌های غذایی سرشار از این مواد مفید را انتخاب کنید.
خلاصه: ویتامین‌ها و مواد معدنی که در بالا به آن‌ها اشاره شد برای رشد مو مورد نیاز هستند، بنابراین رژیم‌های غذایی سرشار از آن‌ها می‌تواند تا حدودی به مقابله با این نوع از ریزش مو کمک کنند. با این حال، استفاده از مکمل‌ها – به جز در مواردی که کمبود ویتامین و مواد معدنی در بدن به اثبات رسیده باشد – ممکن است به جای بهتر شدن سلامتی باعث آسیب رساندن بیشتر به بدن شود.

۷. علت به وجود آمدن جوش‌های ریز قرمز یا سفید روی پوست

کراتوز پیلاریس (Keratosis pilaris) نوعی بیماری است که باعث می‌شود برجستگی‌های شبیه دانه‌های ریز مثل زمانی که تن در اصطلاح موی تن سیخ می‌شود و در نواحی مانند روی گونه‌ها، بازوها، ران‌ها یا باسن، آشکار شوند. روی این برجستگی‌های کوچک همچنین ممکن است موهای زائد وجود داشته باشد.
این بیماری معمولاً در کودکی ظاهر می‌شود و به طور طبیعی در بزرگسالی از بین می‌رود.
علت این جوش‌های کوچک هنوز کاملاً شناخته نشده است، اما ممکن است در صورت تولید بیش از حد کراتین در فولیکول‌های مو این علائم ظاهر شود. این بیماری باعث ایجاد برجستگی‌های قرمز یا سفید بر روی سطح پوست می‌شود.
بیماری کراتوز پیلاریس ممکن است یک عامل ژنتیکی داشته باشد، به این معنی که اگر یک عضو خانواده آن را داشته باشد، احتمال بیش‌تری وجود دارد که فرد به آن مبتلا شود. طبق این گفته، در افرادی نیز که رژیم‌های غذایی آن‌ها دارای مقدار کافی ویتامین‌های A و C نیست، این مشکل مربوط به سلامتی مشاهده شده است.
بنابراین، علاوه بر درمان‌های سنتی با کرم‌های دارویی، افراد مبتلا به این بیماری بهتر است غذاهای سرشار از ویتامین‌های A و C را به رژیم غذایی خود اضافه کنند.
این موارد شامل ارگان داخلی حیوانات از جمله جگر و قلوه و …، لبنیات، تخم مرغ، ماهی، سبزیجات با برگ تیره، سبزیجات با رنگ نارنجی و زرد و میوه‌ها است.
خلاصه: مصرف ناکافی ویتامین‌های A و C ممکن است تا حدودی عامل مبتلا شدن به بیماری کراتوز پیلاریس شود. این نوعی بیماری است که باعث بوجود آمدن جوش‌های بسیار ریز قرمز یا سفید رنگ روی پوست فرد مبتلا بشود.

۸. سندرم پای بی قرار

سندرم پای بی قرار (RLS) همچنین به عنوان بیماری ویلیس- اکبوم (Willis-Ekbom) شناخته می‌شود. این یک بیماری عصبی است که باعث ایجاد احساس ناخوشایند یا ناراحت کننده‌ای در پای فرد مبتلا می‌گردد، و همچنین باعث یک احساس نیاز غیر قابل مقاومت درفرد مبتلا برای تکان دادن پاهایش می‌شود.
طبق اعلام موسسه ملی بهداشت ایالت متحده، اختلالات عصبی و سکته مغزی این بیماری (RLS) تا ۱۰٪ از آمریکایی‌ها را مبتلا می‌کند، در حالی که زنان دو برابر بیشتر از مردان به این بیماری دچار می‌شوند. برای بیشتر افراد، به نظر می‌رسد که هنگام استراحت یا تلاش برای خوابیدن، این تمایل به تکان دادن پاها به شدت افزایش می‌یابد.
در حالی که دلایل دقیق RLS هنوز به طور کامل شناخته نشده است، به نظر می‌رسد بین علائم این بیماری (RLS) و مقدار آهن خون فرد ارتباط وجود دارد.
به عنوان مثال، چندین مطالعه و آزمایش، کمبود ذخایر آهن خون را با شدت علائم RLS مرتبط می‌کند. چندین مطالعه همچنین نشان داده‌اند که این علائم بیشتر در دوران بارداری ظاهر می‌شود، زمانی که در آن مقدار آهن خون در اشخاص تمایل به کاهش دارد.
مصرف مکمل‌های دارای آهن به طور کلی تا حدودی به کاهش علائم RLS کمک می‌کند، به خصوص در افرادی که مبتلا به کمبود این مادهٔ معدنی در بدنشان هستند. با این حال، اثرات مصرف مکمل‌های دارای این مادهٔ معدنی بسیار مهم در بدن افراد ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
از آنجا که به نظر می‌رسد مصرف مقدار بیشتر آهن باعث کاهش این علائم در فرد مبتلا می‌شود، افزایش غذاهای سرشار از آهن مانند گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ تیره، آجیل، دانه و غلات کامل یا سبوس دار نیز ممکن است تاحدود زیادی مفید باشد.
شاید مصرف ترکیبی از این غذاهای سرشار از آهن با میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین C بسیار مفید باشد، به این خاطر که این‌ها می‌توانند به افزایش جذب آهن در بدن کمک کنند.
استفاده از ماهی تابه‌ها و قابلمه‌های چدنی و خود داری از مصرف چای یا قهوه در وعده‌های غذایی نیز می‌تواند به افزایش جذب آهن تا حدودی کمک کنند.
با این وجود، در اینجا باید گفته شود که مصرف مکمل‌های غیر ضروری می‌تواند صدمات بیشتری را نسبت به فواید احتمالی ناشی از مصرف آن‌ها برای بدن داشته باشد و باعث کم‌تر شدن جذب سایر مواد مفید و مورد نیاز در بدن شود.
مقدار بسیار بالای آهن حتی در بعضی موارد می‌تواند برای افراد مسمومیت ایجاد کند و حتی کشنده باشد، بنابراین بهتر است قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک معالج و یا مشاور سلامتی خود مشورت کنید. در نهایت امر، برخی از شواهدی که تا این لحظه بدست آمده نشان می‌دهد که کمبود منیزیم ممکن است در بروز علائم بیماری سندرم پای بی قرار نقش اساسی داشته باشد.
خلاصه: سندرم پای بی قرار که به اختصار RLS گفته می‌شود بیشتر مواقع می‌تواند با کمبود مقدار آهن در بدن همراه باشد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است در نظر داشته باشند تا میزان مصرف غذاهای سرشار از آهن را تا حدودی افزایش دهند و درمورد مصرف مکمل‌های دارای مواد معدنی و ویتامین‌های مفید با پزشک معالج یا مشاور سلامتی خود مشورت کنند.
چکیدهٔ مقاله
مصرف رژیم غذایی که دارای مقادیر مناسب و کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی نباشد می‌تواند علائم و نشانه‌های منفی متعددی برای افراد ایجاد کند که برخی از آن‌ها شایع‌تر و رایج‌تر از دیگر نشانه‌ها و علائم هستند.
همچنین باید بدانید که افزایش مصرف غذاهای سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مناسب برای بدن، بیشتر اوقات می‌تواند به برطرف شدن یا کاهش چشمگیر این علائم منفی در بدن شما، کمک کند.

منبع: www.healthline.com