آموزش کاشت انجیر در گلدان + روش نگهداری
اگر فضای کافی برای کاشت درخت در حیاط ندارید، باید بدانید که درخت انجیر در گلدان هم قابل پرورش است. با فراهم کردن شرایط مناسب رشد آن، می‌توانید در خانه یا بالکن، از درختچه انجیر نگهداری کرده و از ثمره‌ی آن لذت ببرید. در ادامه این مقاله از مجله اکالا، آموزش کاشت انجیر در گلدان و روش نگهداری از آن را توضیح خواهیم داد.
برای کاشت انجیر در گلدان، ابتدا گلدانی با خاک سبک و زهکشی مناسب آماده کرده و چند حفره در آن ایجاد کنید، سپس انجیرهای سالم را درون حفره‌ها قرار دهید و روی آن‌ها خاک بریزید.
نیمه‌ی بالایی یک بطری پلاستیکی را روی گلدان بگذارید تا رطوبت حفظ شود و پس از جوانه‌زنی، بطری را بردارید و قوی‌ترین جوانه را همراه با ریشه جدا کرده و در همان گلدان بکارید.
تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا به روش نگهداری آن اشاره کنیم.
آموزش کاشت انجیر در گلدان
اگر قصد دارید در فضای محدود خانه، یک درختچه‌ی انجیر پرورش دهید، روش کاشت آن در گلدان، یکی از ساده‌ترین گزینه‌ها است. در ادامه، مراحل گام به گام این روش را برایتان توضیح می‌دهیم:
مرحله اول: گلدان و خاک مناسب انتخاب کنید
در قدم اول، یک گلدان بزرگ با زهکش مناسب انتخاب کنید تا آب اضافی به راحتی از انتهای آن خارج شود و باعث پوسیدگی ریشه‌ها نشود.
خاکی که برای این کار استفاده می‌کنید باید سبک، غنی از مواد آلی و دارای قابلیت نگهداری مناسب رطوبت باشد؛ ترکیبی از خاک باغچه، کمی کمپوست و مقداری پرلیت یا ماسه انتخاب خوبی است.
بهتر است این گلدان را در جایی قرار دهید که نور طبیعی کافی دریافت کند، مثلاً کنار پنجره‌ی جنوبی یا روی بالکن آفتاب‌گیر.
مرحله دوم: میوه انجیر را در گلدان بکارید
حالا با استفاده از انگشت یا یک چوب نازک، 4 حفره نسبتاً عمیق (حدود 5 تا 7 سانتی‌متر) در نقاط مختلف خاک گلدان ایجاد کنید که فاصله‌ی مناسبی از هم داشته باشند.
در هر حفره، یک عدد انجیر تازه، سالم و رسیده قرار دهید. دقت کنید که انجیر مورد استفاده نباید فاسد یا خشک باشد.
پس از قرار دادن انجیرها، روی آن‌ها را با لایه‌ای نازک از خاک بپوشانید، کمی فشار دهید تا در خاک تثبیت شوند و سپس گلدان را به آرامی آبیاری کنید تا خاک مرطوب شود.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه مربای انجیر
مرحله سوم: خاک را با بطری پلاستیکی بپوشانید
در این مرحله، برای فراهم کردن محیطی گرم و مرطوب که جوانه‌ها بهتر رشد کنند، یک بطری نوشابه پلاستیکی را از وسط به صورت افقی برش دهید و از قسمت بالایی آن (قسمت درب‌دار) استفاده کنید.
نیمه بالایی بطری را به صورتی روی خاک قرار دهید که دهانه آن به سمت بالا باشد و مانند یک درپوش روی ناحیه کاشت عمل کند.
بطری همانند یک گلخانه‌ی کوچک، رطوبت و گرما را در اطراف بذر حفظ می‌کند و روند جوانه‌زنی را سرعت می‌بخشد. برای چند هفته، بطری را برندارید و فقط مراقب باشید خاک خشک نشود و در صورت نیاز، از کنار بطری گلدان را آبیاری کنید.
مرحله چهارم: بعد از جوانه‌زنی بطری را بردارید
پس از گذشت حدود 3 تا 4 هفته، بسته به دمای محیط، جوانه‌هایی کوچک و سبز از خاک بیرون خواهند زد که نشانه‌ی شروع رشد موفق است. زمانی که برگ‌های کوچک روی جوانه پدیدار شدند و ارتفاع گیاه به حدود 5 تا 7 سانتی‌متر رسید، زمان آن است که بطری را بردارید تا گیاه به هوای طبیعی عادت کند.
توصیه می‌شود در ابتدا بطری را برای چند ساعت در روز بردارید و سپس به تدریج مدت زمان باز بودن آن را بیشتر کنید تا جوانه با شرایط محیطی جدید سازگار شود.
مرحله پنجم: جوانه‌ی قوی را جدا کرده و به محل اصلی منتقل کنید
در میان جوانه‌هایی که رشد کرده‌اند، یکی از آن‌ها که قوی‌تر، سالم‌تر و سرحال‌تر است انتخاب کنید. خیلی آرام خاک اطرافش را کنار زده و با احتیاط آن را همراه با ریشه از خاک خارج کنید. مراقب باشید ریشه‌ها آسیب نبینند، چون ریشه‌های تازه بسیار ظریف و شکننده‌اند.
در همان گلدان (یا اگر خواستید، گلدانی دیگر) یک حفره نسبتاً عمیق‌تر ایجاد کرده و نهال جوان را درون آن قرار دهید، سپس روی آن خاک بریزید و کمی فشار دهید تا نهال ثابت بماند. در پایان این مرحله نیز، آبیاری ضروری است.
مرحله ششم: از گیاه مراقبت کنید
بعد از کاشت نهال، مهم‌ترین مرحله، یعنی نگهداری آغاز می‌شود. با گذشت زمان، گیاه شما شروع به رشد می‌کند و برگ‌های جدیدی خواهد داد.
در این دوران از جابه‌جایی زیاد گلدان یا قرار دادن آن در محیط‌های سرد و سایه‌دار خودداری کنید تا روند رشد متوقف نشود. کمی صبر و رسیدگی می‌تواند این نهال کوچک را به یک درختچه‌ی پربار و سالم تبدیل کند.
روش صحیح نگهداری از درختچه انجیر در گلدان
پس از کاشت انجیر در گلدان، مرحله‌ی نگهداری از آن نقش بسیار مهمی در رشد سالم و باردهی گیاه دارد. در ادامه، مهم‌ترین اصول نگهداری از انجیر گلدانی را بررسی می‌کنیم:
نور مناسب برای رشد گیاه
درختچه‌ی انجیر عاشق نور خورشید است و اگر بخواهید گیاهی سالم و پربار داشته باشید، باید آن را در مکانی با نور زیاد و مستقیم قرار دهید.
بهترین مکان برای نگهداری گلدان، بالکن‌های آفتاب‌گیر یا پشت پنجره‌های جنوبی است. اگر نور کافی نباشد، گیاه رشد کندی خواهد داشت، برگ‌هایش کوچک می‌مانند و ممکن است اصلاً میوه ندهد.
بیشتر بخوانید: کالری انجیر چقدر است؟
آبیاری منظم و اصولی
آبیاری صحیح یکی از کلیدی‌ترین نکات در نگهداری از درخت انجیر است. خاک گلدان باید همیشه کمی مرطوب باشد، اما از خیس شدن بیش از حد یا خشکی کامل آن جلوگیری کنید، زیرا هر دو حالت به ریشه آسیب می‌زند. در تابستان، آبیاری معمولاً هر 3 تا 5 روز یک بار لازم است، ولی در زمستان که رشد کندتر می‌شود، فاصله‌ی آبیاری را بیشتر کنید.
انتخاب خاک مناسب و غنی
برای رشد خوب درخت انجیر در گلدان، باید از خاکی سبک، مغذی و دارای زهکشی مناسب استفاده کنید.
ترکیبی از خاک باغچه، کود پوسیده دامی یا کمپوست، همراه با کمی ماسه یا پرلیت، می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد.
تغذیه گیاه و کوددهی
درخت انجیر برای رشد قوی‌تر و باردهی بهتر به تغذیه منظم نیاز دارد، به ویژه در فصل رشد یعنی بهار و تابستان.
هر 3 تا 4 هفته یک بار می‌توانید از کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی یا کود کامل (NPK) استفاده کنید. توجه داشته باشید که در پاییز و زمستان که گیاه وارد فاز نیمه خواب می‌شود، کوددهی را متوقف کنید تا به گیاه فشار وارد نشود.
محافظت در برابر سرما و تغییرات شدید دما
انجیر گرما دوست است و در برابر سرما، به ویژه یخبندان، آسیب‌پذیر می‌شود. اگر در منطقه‌ای با زمستان سرد زندگی می‌کنید، در فصل سرما گلدان را به فضای داخلی، مثل راهرو یا اتاقی با نور غیر مستقیم منتقل کنید.
هرس کردن
هرس شاخه‌های خشک، آسیب دیده یا بیش از حد بلند، به حفظ فرم درختچه و افزایش باردهی آن کمک زیادی می‌کند.
بهترین زمان برای هرس، اواخر زمستان یا اوایل بهار، قبل از شروع فصل رشد است. با این کار، انرژی گیاه صرف شاخه‌های سالم و قوی می‌شود و گیاه بهتر می‌تواند برگ و میوه تولید کند.
بهترین زمان برای کاشت انجیر در گلدان
اواخر زمستان تا اوایل بهار، یعنی زمانی‌که هوا رو به گرمی می‌رود اما هنوز گیاهان در خواب زمستانی کامل هستند، بهترین زمان برای کاشت انجیر است.
در این فصل، گیاه فرصت دارد به تدریج با محیط جدید سازگار شود و همزمان با گرم شدن هوا، رشد ریشه و جوانه‌زنی آغاز گردد.
بهترین زمان برای تعویض گلدان انجیر
زمان تعویض گلدان معمولاً هر 1 تا 2 سال یک‌بار و در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام می‌شود، درست زمانی‌که گیاه هنوز وارد فاز فعال رشد نشده است.
تعویض گلدان باعث تقویت ریشه‌ها، جلوگیری از فشرده شدن خاک و رشد بهتر گیاه می‌شود. اگر ریشه‌ها از زهکش گلدان بیرون زده باشند یا رشد گیاه کند شده باشد، نشانه‌ی نیاز به گلدان بزرگ‌تر است.
آفات رایج و ترفند مقابله با آن
درختچه‌ی انجیر در گلدان مانند سایر گیاهان آپارتمانی ممکن است به آفات مختلفی دچار شود که سلامت و رشد آن را تهدید می‌کنند. شناخت این آفات و روش‌های مقابله با آن‌ها، کلید نگهداری موفق و داشتن گیاهی سالم و پربار است.
شته‌ها
شته‌ها حشرات ریز و نرم بدنی هستند که معمولاً به رنگ سبز، سیاه یا زرد دیده می‌شوند و روی برگ‌ها و ساقه‌ها تجمع می‌کنند.
آن‌ها با مکیدن شیره‌ی گیاه، باعث ضعیف شدن برگ‌ها، پیچ خوردگی یا زرد شدن آن‌ها می‌شوند و گاهی مواد چسبنده‌ای از خود ترشح می‌کنند که محیط مناسبی برای رشد قارچ سیاه‌رنگ به نام “کپک دوده‌ای” فراهم می‌کند. برای مقابله، می‌توان از اسپری آب و صابون ملایم یا حشره‌کش‌های طبیعی مثل روغن چریش (Neem Oil) استفاده کرد.
کنه تارعنکبوتی
این آفات میکروسکوپی اغلب در هوای خشک ظاهر می‌شوند و بافت زیرین برگ‌ها را هدف قرار می‌دهند. نشانه‌های آلودگی شامل نقاط زرد، تارهای نازک بین برگ‌ها و ریزش برگ‌ها است.
بهترین روش پیشگیری، حفظ رطوبت محیط و غبارپاشی مکرر روی برگ‌ها است و برای درمان، می‌توان از صابون‌های حشره‌کش یا روغن‌های گیاهی مانند روغن چریش کمک گرفت.
سفیدک پودری
سفیدک پودری یک بیماری قارچی است که به شکل لکه‌های سفید و پودری روی برگ‌ها ظاهر می‌شود. این بیماری معمولاً در شرایط رطوبت بالا و گردش هوای ضعیف پدید می‌آید.
برای کنترل آن، برگ‌های آلوده را جدا کرده و از قارچ‌کش‌های طبیعی مثل محلول جوش شیرین با آب یا محصولات آماده‌ی ضد قارچ استفاده کنید.
شپشک‌ها
شپشک‌ها حشرات کوچکی هستند که به شکل برآمدگی‌های قهوه‌ای یا سفید روی ساقه و برگ‌ها ظاهر می‌شوند. آن‌ها مانند شته‌ها از شیره‌ی گیاه تغذیه می‌کنند و باعث ضعف گیاه، زردی برگ‌ها و توقف رشد می‌شوند.
برای از بین بردن آن‌ها، می‌توان از پنبه آغشته به الکل روی نقاط آلوده استفاده کرد یا از روغن‌های باغبانی بهره برد.
طبق این مقاله از سبک زندگی اکالا، نگهداری درست از درختچه‌ی انجیر در گلدان، راز داشتن گیاهی سرحال و میوه‌دار در فضای محدود خانه است. با شناخت نیازهای گیاه، فراهم کردن نور کافی، آبیاری و پیشگیری از آفات، می‌توانید این درختچه‌ی زیبا را سال‌ها پرورش دهید. به یاد داشته باشید که صبر و حوصله، بهترین همراهان شما در این مسیر خواهند بود.
مریم شجاعی‌مهر هستم و با کلماتم شما را به سفری پر از تجربیات جدید دعوت می‌کنم: از دنیای طعم‌ها و مزه‌ها تا هنر و سینما..
