راهنمای خرید عطر؛ چگونه پخش بو و ماندگاری عطرها را تشخیص دهیم

خانه‌های عطرسازی در سراسر جهان، محصولات خود را بر اساس میزان غلظت دسته‌بندی می‌کنند؛ عاملی که به نوبه خود بر قدرت، ماندگاری (Longevity) و میزان پخش‌بو (Projection) یک عطر تأثیر می‌گذارد. با ما همراه باشید تا در ادامه این راهنمای خرید عطر از مجله اکالا، به شما یاد بدهیم که چگونه پخش بو و ماندگاری عطرها را تشخیص دهید.

به طور کلی، میزان ماندگاری و پخش بوی عطر‌ها به این شکل است: «پرفیوم>ادوپرفیوم>ادوتویلت>ادکلن>او فرش»، موضوعی که رابطه‌ای مستقیم با میزان غلظت روغن معطر دارد؛ با ما همراه باشید تا در ادامه مطلب، این موضوع را با جزئیات بیشتری توضیح دهیم تا در زمان خرید عطر، آگاهی بیشتری داشته باشید.

چگونه میزان ماندگاری و پخش بو یک عطر را تشخیص دهیم؟

در دنیای عطرسازی، این‌که کدام عطر ماندگاری بیشتری دارد، به دو عامل بستگی دارد: «دوام رایحه روی پوست» و «میزان پخش‌بو». این دو ویژگی توسط غلظت عطر و خانواده بویایی آن هدایت می‌شوند.

به زبان ساده‌تر، میزان خلوص اسانس عطر به همراه ترکیبات بویایی آن، تعیین می‌کند که رایحه دقیقاً تا چند ساعت روی پوست شما باقی می‌ماند. این موضوع نشان می‌دهد که انتخاب عطر یک «هنر» است؛ شما باید به دنبال گزینه‌ای باشید که علاوه بر بوی دلپذیر، ماندگاری و کیفیت لازم را هم داشته باشد.

به طور خلاصه، ماندگاری انواع عطرها به شکل زیر است:

در ادامه این موضوع را با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم.

او فرش (Eau Fraîche) | غلظت ۱ تا ۳ درصد

«او فرش» که در زبان فرانسوی به معنای «آب تازه» است، در پایین‌ترین سطحِ جدول غلظت عطرها قرار دارد. این دسته با داشتن تنها ۱ تا ۳ درصد روغن معطر که عمدتاً در آب حل شده است، ملایم‌ترین و گذراترین حالتِ یک رایحه را ارائه می‌دهد.

او فرش بیشتر از آنکه یک عطر کلاسیک باشد، نقشی طراوت‌بخش دارد و چیزی مابین یک خوشبوکننده بدن و یک محصول آرایشی سبک است.

• ماندگاری: معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا حداکثر ۲ ساعت.
• پخش بو: بسیار کم و نزدیک به پوست؛ به طوری که گاهی فقط خودِ فرد متوجه رایحه می‌شود.

بیشتر بخوانید: برترین عطرهای زنانه زارا؛ لوکس و اقتصادی

ادکلن (Eau de Cologne) | غلظت ۲ تا ۵ درصد

اگرچه امروزه در زبان عامیانه واژه «ادکلن» برای اشاره به تمام عطرهای مردانه به کار می‌رود، اما در دنیای حرفه‌ای عطرسازی، معنای بسیار دقیق‌تری دارد.

ریشه «او دِ کلن» به اوایل قرن هجدهم در شهر کلن آلمان بازمی‌گردد؛ جایی که یک عطرساز ایتالیایی به نام جیانی ماریا فارینا، اولین «آبِ کلن» را خلق کرد. این عطر ترکیبی غنی از مرکبات، رزماری و نِرولی (شکوفه پرتقال) بود و به سرعت در سراسر اروپا به محبوبیت خیره‌کننده‌ای رسید.

یک «او دِ کلن» واقعی معمولاً حاوی ۲ تا ۵ درصد روغن عطر است که با مقدار زیادی الکل ترکیب شده است. برخلاف «او فرش»، ادکلن‌ها کمی قوی‌تر هستند و اغلب تا ۲ الی ۳ ساعت ماندگاری دارند. هویت اصلی این دسته بر پایه شفافیت، سرزندگی و طراوت‌بخشی بنا شده است.

• ماندگاری: بسته به نوع آب‌وهوا و میزان استفاده، بین ۱ تا ۳ ساعت محسوس باقی می‌ماند.
• پخش بو: پخش بوی نسبتا کم و ملایمی دارد؛ به جای اینکه کل فضای اتاق را پر کند، یک «هاله» تمیز و خوش‌بو در اطراف شما ایجاد می‌کند.

ادوتویلت (Eau de Toilette) | غلظت ۵ تا ۱۵ درصد

ادوتویلت (EDT) یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین دسته در دنیای عطر است که دقیقاً در میانه جدول غلظت‌ها قرار دارد.
این نوع عطر با داشتن ۵ تا ۱۵ درصد روغن معطر، معمولاً بین ۳ تا ۶ ساعت ماندگاری دارد و به‌دلیل تعادل عالی میان قیمت مناسب و کارایی خوب، به انتخاب اول تولیدکنندگان عطر در سراسر جهان تبدیل شده است.

واژه «تویلت» از عبارت فرانسوی faire sa toilette (به معنای آماده شدن و آراستن خود) گرفته شده است. در واقع، این نوع عطر در ابتدا به عنوان یک «آبِ معطرِ سبک» برای استفاده در روتین‌های روزانه طراحی شده بود.

• ماندگاری: بین ۳ تا ۶ ساعت (اگر نت‌های سنگین مثل چوب، مشک یا رایحه‌های شرقی داشته باشد ماندگاری بیشتر، و اگر مرکباتی باشد ماندگاری کمتری دارد).
• پخش بو: در سطح متوسط؛ به اندازه‌ای که اطرافیان متوجه حضور آن بشوند اما باعث آزار کسی نشود.

ادوپرفیوم (Eau de Parfum) | غلظت ۱۵ تا ۲۰ درصد

ادوپرفیوم (EDP) نیز یکی از محبوب‌ترین انتخاب در میان برندهای مشهور و خانه‌های عطر خاص (نیش) است. این دسته، تعادل بی‌نظیری میان غنای رایحه و قابلیت استفاده‌ی روزمره ایجاد کرده است.

ادوپرفیوم با داشتن ۱۵ تا ۲۰ درصد روغن معطر، معمولاً بین ۶ تا ۱۰ ساعت ماندگاری دارد و از نظر حضورِ رایحه و تغییر نت‌ها در طول زمان، عملکرد بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد.

• ماندگاری: بین ۶ تا ۱۰ ساعت (که روی لباس معمولاً طولانی‌تر هم می‌شود).
• پخش بو: متوسط تا زیاد؛ به‌ویژه در چند ساعت اول پخش بوی بالایی دارد و پس از آن، آرام‌آرام ملایم شده و به پوست نزدیک می‌شود.

پرفیوم یا اکستریت دِ پرفیوم (Extrait de Parfum) | غلظت ۲۰ تا ۳۰ درصد و بالاتر

این دسته، غلیظ‌ترین و لوکس‌ترین شکل عطر در دنیاست که با نام‌های «پرفیوم» یا «عطر خالص» هم شناخته می‌شود.

این محصولات حاوی ۲۰ تا ۳۰ درصد (و گاهی حتی بیشتر) روغن معطر هستند. به‌دلیل کیفیت بسیار بالا و ظرافت در ساخت، این عطرها معمولاً توسط مجموعه‌داران حرفه‌ای خریداری می‌شوند و برای موقعیت‌های بسیار خاص و رسمی کاربرد دارند.

• ماندگاری: بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت؛ به طوری که گاهی رایحه آن تا چندین روز روی لباس باقی می‌ماند.
• پخش بو: پخش بوی آن لزوماً «انفجاری» و خیلی زیاد نیست؛ بلکه تمایل دارد به آرامی از روی پوست ساطع شود و یک فضای صمیمی و خاص در اطراف فرد ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: عطر و ادکلن‌هایی که زنانه و مردانه ندارند

موارد خاص و تفاوت‌های فرهنگی

اگرچه پنج دسته‌بندی بالا در بازار عطرسازی غربی حرف اول را می‌زنند، اما فرم‌ها و سنت‌های دیگری هم وجود دارند که شناخت آن‌ها ارزشمند است.

روغن‌های معطر و عطرهای غلتکی (Roll-ons)

این محصولات که غلظت‌های بدون الکل هستند، بیشتر در برندهای خاص (نیش)، برندهای خاورمیانه‌ای یا تولیدات مستقل دیده می‌شوند. این روغن‌ها مستقیماً روی پوست مالیده می‌شوند، معمولاً بیش از ۱۰ ساعت ماندگاری دارند و با گرمای بدن شما فعال می‌شوند تا رایحه‌ای صمیمی و ملایم ایجاد کنند.

عطرهای روغنی سنتی (Attars)

در فرهنگ خاورمیانه و جنوب آسیا، «عطر»های سنتی از تقطیر روغن‌های طبیعی (مانند گل سرخ، عود یا زعفران) به دست می‌آیند. این عطرها معمولاً بدون الکل هستند و ارزش مذهبی و فرهنگی بالایی دارند. غنا و سنگینی آن‌ها به مراتب از عطرهای سبک غربی بیشتر است و رایحه‌شان می‌تواند تا چندین روز باقی بماند.

بادی میست و افترشیو (Body Mists / Aftershaves)

در پایین‌ترین سطحِ این جدول، «بادی میست‌»ها و «اسپلش‌»ها قرار دارند (با ۰.۵ تا ۲ درصد روغن معطر)؛ این محصولات بسیار سبک هستند و اغلب به عنوان اسپری‌های خنک‌کننده استفاده می‌شوند. «افترشیوها» نیز علاوه بر عطر، حاوی ترکیبات ضدعفونی‌کننده و تسکین‌دهنده برای پوست هستند.

ماندگاری در برابر پخش‌بو: دو مفهوم کاملاً متفاوت

بسیاری از مردم فکر می‌کنند غلظت بالاتر یعنی بوی تندتر و شدیدتر، اما رابطه «ماندگاری» و «پخش‌بو» پیچیده‌تر از این حرف‌هاست:

• ماندگاری (Longevity): یعنی عطر چه مدت روی پوست یا لباس شما باقی می‌ماند. این موضوع علاوه بر غلظت، به نوع مواد هم بستگی دارد. مثلاً رایحه‌های مرکباتی (مثل لیمو) ذرات سبکی دارند و در هر غلظتی که باشند سریع تبخیر می‌شوند؛ اما رایحه‌های چوبی و مُشکی ساعت‌ها ماندگارند.
• پخش‌بو (Projection): یعنی عطر تا چه فاصله‌ای در فضا منتشر می‌شود. جالب است بدانید غلظت بالاتر همیشه به معنی پخش‌بوی بیشتر نیست! اتفاقاً عطرهای بسیار غلیظ (مثل اکستریت دِ پرفیوم) چون سنگین هستند، کمتر در هوا پخش می‌شوند و بیشتر شبیه به یک «حباب رایحه» در اطراف بدن شما باقی می‌مانند.

چه عواملی که بر ماندگاری عطر تأثیر می‌گذارند؟

میزان ماندگاری یک رایحه، نتیجه‌ هماهنگی مجموعه‌ای از عوامل مختلف است؛ از نوع منحصربه‌فرد پوست شما و نقاطی که عطر می‌زنید گرفته تا تأثیرات محیطی و شیوه‌ی نگهداری از شیشه عطر. بیایید نگاه دقیق‌تری به هر یک از این موارد داشته باشیم:

• نوع عطر: هرچه غلظت روغن معطر (مثل پرفیوم) بالاتر باشد، ماندگاری رایحه روی پوست بیشتر است.
• نوع پوست: چربی طبیعی پوست مانند تثبیت‌کننده عمل می‌کند؛ بنابراین عطر روی پوست‌های چرب ماندگارتر از پوست‌های خشک است.
• نقاط استفاده: اسپری کردن روی نقاط نبض‌دار (مچ و گردن) به دلیل ساطع کردن گرما، باعث تقویت و دوام رایحه می‌شود.
• عوامل محیطی: هوای خنک و مرطوب ماندگاری را افزایش می‌دهد، در حالی که گرما و خشکی هوا باعث تبخیر سریع عطر می‌شود.
• شیوه نگهداری: برای جلوگیری از تخریب اسانس و ضعیف شدن بوی عطر به مرور زمان، عطر باید در جای خنک، تاریک و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری شود.

با استفاده از نکات گفته شده در این راهنمای خرید عطر از بخش دانستنی مجله اکالا، می‌توانید میزان پخش بو و ماندگاری عطرها را تشخیص دهید.

با این حال، فراموش نکنید که غلظت عطر تنها بخشی از داستان است؛ ترکیبات رایحه، شرایط آب‌وهوایی و حتی شیمی منحصربه‌فرد پوست شما، همگی در چگونگی شکوفا شدن یک عطر روی بدنتان نقش دارند. در نهایت، بهترین عطر آن است که در کنار ماندگاری، با شخصیت و دنیای درونی شما هم‌خوانی داشته باشد.

منابع: JarskingGlobal / BuchartColbert

سورین صیادی

من سورین صیادی هستم. سال‌هاست که شور و اشتیاق من به نوشتن، بخش بزرگی از زندگی‌ام بوده و خیلی خوشحالم که می‌تونم با نوشتن درباره موضوعات متنوعی مثل سینما، آشپزی و سبک زندگی، دیدگاه‌ها و تجربیاتم رو با شما به اشتراک بگذارم.