ماست‌های مختلف چه تفاوتی با هم دارند؟ | بررسی انواع ماست
همانطور که می‌دانید ماست یکی از خوشمزهترین و مفیدترین محصولات لبنی‌ای است که همواره در ایران و حتی جهان طرفداران بیشماری دارد. امروزه انواع مختلفی از ماست و مشتقات آن در کشورمان و همچنین در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان گفت که پایه ثابت سفره‌ی هر ایرانی است. از آنجایی که ماست برای بدن انسان بسیار مفید است و خواص بسیاری دارد امروز در این مقاله از بلاگ اکالا انواع ماستها و تفاوت‌های انها را به شما خواهیم گفت تا بتوانید از تمامی مشتقات این فراورده لبنی خوشمزه لذت ببرید.
شناخت انواع ماست، خاصیتهای ان به ما کمک خواهد کرد تا بتوانیم مناسب‌ترین محصول را برای خودمان و خانواده‌مان تهیه کنیم.
قبل از این که بخواهیم برای شما انواع مختلف ماست را معرفی کنیم بهتر است بدانیم که برای طرز تهیه ماست خانگی چه فرایندی را باید طی کنیم؟
طرز تهیه ماست خانگی
برای درست کردن ماست خانگی، ابتدا باید مقداری شیر را جوش بیاورید پس از به جوش آمدن شیر حرارت را کم کنید و ۱۵ دقیقه بگذارید شیر به آرامی بجوشد و آب اضافی ان تبخیر شود پس از گذشت چند دقیقه و ولرم شدن شیر مقداری از ان را داخل کاسه ای بریزید و با ماست مخلوط کنید و پس از اینکه ماست و شیر خوب مخلوط شدند ان را به بقیه شیر اضافه کنید و با قاشق به آرامی هم بزنید تا خوب ترکیب شود سپس در ظرف را بسته و ان را با پارچه یا حوله خوب بپیچید و در نزدیکی جا‌یی گرم مانند شوفاژ یا بخاری قرار دهید.
بین ۵ تا ۸ ساعت زمان برای بستن ماست لازم است (این زمان بستگی به دمای محیط دارد) سپس ظرف را درون یخچال قرار داده تا ماست سرد شود.
آشنایی با انواع ماست:
۱. ماست چکیده
می‌توان گفت ماست چکیده یکی از قدیمی‌ترین ماست‌هایی است که مصرف می‌شود. در قدیم ماست‌های معمولی را در کیسه‌های مخصوص پارچه‌ای قرار می‌دادند و آن‌ها را کمی بالاتر از سطح زمین، از چیزی آویزان می‌کردند. با انجام این کار اب اضافه‌ی داخل ماست از ان جدا می‌شد و ماستی غلیظ و کمی ترش به وجود می‌آمد که به ان ماست چکیده می‌گفتند. این ماست خوشمزه از قدیم جایگاه ویژه‌ای در بین ایرانیان دارد.
این ماست به اسمهای دیگری مانند ماست کیسه‌ای یا خام پالو و یا ماست لبنه هم شناخته می‌شود.
به دلیل جدا شدن بخش مایع ماست در ماست چکیده، کالری و چربی این ماست کمی بیشتر از ماست معمولی است و برای کودکان در سن رشد، این نوع ماست یک میان‌وعده عالی به شمار می‌رود.
۲. ماست پرچرب
برای تهیه‌ی ماست‌های پرچرب معمولا از روش تخمیر اتفاده می‌شود و در فرایند تولید این ماست پرطرفدار و مقوی باکتری‌های مفید زیادی تولید می‌شود که این باکتری‌ها به پروبیوتیک معروف هستند. پروبیوتیک‌ها به بهبود سیستم گوارش و روده کمک زیادی می‌کنند.
ماست پرچرب سالمتر و مغذی‌تر از ماست کم چرب است ولی بهتر است به خاطر چربی زیاد این ماست، افرادی که رژیم دارند، از ماست کم چرب هم در رژیم غذایی‌شان استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: روش‌های جلوگیری از آب انداختن ماست خانگی
۳. ماست کم‌چرب
لبنیات از مفیدترین ماده‌های غذایی است اما مصرف بیش از اندازه ان به دلیل وجود چربی برای افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف مثل کبد چرب یا افرادی که قصد کاهش وزن خود را دارند توصیه نمی‌شود.
به همین دلیل ماست‌هایی تولید می‌شود که با گرفتن درصد قابل توجهی از چربی داخل ماست، ان را سالمتر و مفیدتر می‌کند که با برچسب کم‌چرب، قابل شناسایی هستند.
۴. ماست موسیر
ماست موسیر یکی از پرطرفدار‌ترین و همچنین خوشمزهترین ماست طعم‌دار است که ایرانیان همواره به عنوان یکی از چاشنی‌های خوشمزه از ان استفاده می‌کنند.
نکته مهمی که اغلب افراد از آن بی‌اطلاع هستند این است که سیر و موسیر دو گیاه مجزا هستند و هر دو خاصیتهای جداگانه‌ای دارند. موسیر از خانواده پیاز و پیازچه است و شبیه پیازهای گرد و کوچک بوده که به‌صورت تازه یا خشک‌شده، قابل تهیه است. بوی موسیر، نسبتا ملایم‌تر از سیر است و به همین خاطر، یک انتخاب عالی برای ترکیب با انواع مواد غذایی مثل ماست خواهد بود.
از انجایی که موسیر خود دارای خاصیتهای فراوانی مانند ویتامین A،C ، فسفر و منیزم است ترکیب ان با ماست که خود یک ماده‌ی بسیار با خاصیت است یک ترکیب بسیار مقوی را به وجود می‌اورد.
۵. ماست گیاهی
افرادی که بر اساس مشکلاتی مانند حساسیت‌های لاکتوزی و همچنین افراد گیاه‌خوار که نمی‌توانند از شیرهای حیوانی استفاده کنند می‌توانند از گزینه‌ای جذاب به اسم ماست گیاهی استفاده ببرند.
انواع ماست از شیرهای حیوانی مثل شیر گاو، گوسفند، بز و… تولید می‌شوند. با توجه به اینکه در حال حاضر انواع شیر گیاهی مثل شیر نارگیل، شیر سویا، شیر بادام و… در دنیا وجود دارند، می‌توان با افزودن انواع مخمر‌ها و البته طعم‌دهنده‌ها به این نوع شیرهای گیاهی، ماست گیاهی تولید کرد.
همچنین ماست گیاهی به دلیل نداشتن لاکتوز و داشتن باکتری‌های مفید فراوان وهمچنین نداشتن چربی بسیار مفیدتر از بسیاری از انواع ماست است.
بیشتر بخوانید: ۴ روش جایگزین تهیه ماست بدون مایه ماست
۶. ماست میوه‌ای
ماست میوه‌ای از جدیدترین مشتقات لبنی‌ای است که به وجود امده است.
ماست میوه‌ای را می‌توان با موز، سیب، هلو، توت فرنگی و … درست کرد و یک دسر بسیار خوشمزه را به وجود اورد.
البته لازم به ذکر است که این ماستها به خاطر اضافه شدن نمک یا شکر، ارزش غذایی پایین‌تری دارند و اغلب هم از انواع ماست کم چرب هستند.
شیرین کننده‌هایی که در این ماستها استفاده می‌شوند شکر یا در برخی مواقع عسل یا شیره انگور و خرما هستند که نمونه‌های همراه با عسل یا شیره، برای مصرف بهتر هستند.
۷. ماست یونانی
ماست یونانی به نسبت ماست معمولی کربوهیدرات و قند کم‌تری دارد و دو برابر، ماست معمولی پروتین دارد به همین دلیل ماست یونانی بسیار برای کسانی که رژیم کم قند و کم کربوهیدرات دارند مفید است.
ماست یونانی کالری و لاکتوز کم‌تری هم نسبت به ماست معمولی دارد پس می‌توان گفت که این ماست برای افرادی که در حال کم کردن وزن خود هستند نیز مناسب است.
این ماست همچنین به علت داشتن کلسیم بالا دارای ارزش غذایی زیادی است و از ان می‌توان به عنوان مکمل غذایی برای کودکان نیز استفاده کرد.
۸. ماست ایسلندی
یکی دیگر از ماست‌های پرطرفدار در ایران ماست ایسلندی اسن که بسیار مقوی نیز است. ماست ایسلندی، ۳ تا ۴ برابر ماست‌های عادی، پروتئین دارد. این موضوع، به دلیل افزودنی‌های پروتئینی‌ای است که هنگام درست کردن این ماست به ان اضافه می‌کنند مانند پودر شیر خشک، پودر کازئین یا دیگر مشتقات پروتئینی.
یکی دیگر از دلایل اینکه ماست ایسلندی دارای پروتئین زیادی است افزودن پودر آب پنیر یا پودر وی (whey) است. با توجه به این میزان پروتئین بسیار بالا، مصرف ماست ایسلندی برای ورزشکاران، بدن‌ساز‌ها، کودکان در سن رشد با فعالیت زیاد و افرادی که فعالیت جسمی سنگین انجام می‌دهند، توصیه می‌شود.
همچنین این ماست فواید بسیاری نیز دارد مانند:
- سرعت بازسازی سلول‌های مختلف بدن را افزایش می‌دهد.
- به ترمیم زخم‌ها و بهبود ظاهر پوست پس از عمل‌های سنگین بسیار کمک می‌کند.
- به بازسازی بافت‌های آسیب دیده عضله‌ها سرعت می‌بخشد.
- حس سیری را بیشتر در شما به وجود می‌اورد و به کنترل وزن و کم خوردن بسیار کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: خواص شگفت‌انگیز شیر
بیشتر بخوانید: ۷ دسر خوشمزه و ساده با ماست
آشنایی با ۱۰ خاصیت ماست
- ماست باکتری‌های ساکن روده را تقویت کرده و باعث افزایش سلامت دستگاه گوارش می شود.
- ماست باعث خنثی شدن برخی ترکیبات مضر صفراوی می‌شود و از تحریک جدار روده ها کم می‌کند و احتمال بروز تومور روده را کاهش می دهد.
- بررسی های دانشمندان نشان داده است که ماست در کمک به درمان اسهال کودکان مفید است.
- ماست دارای کلسیم است و کلسیم مانع رشد بی رویه سلول های پوششی روده ی بزرگ می شود.
- تحقیقات دانشمندان ثابت کرده است که مصرف متوسط ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم در روز به بدن، باعث کاهش چشم گیر شیوع و بروز سرطان روده بزرگ می شود.
- ماست حاوی باکتری‌های پروبیوتیک است که به طور موفقیت‌آمیزی از کودکان و زنان باردار، در برابر اثرات قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین محافظت می‌کند.
- همچنین می‌توان گفت ماست حتی با وجود قند درون ان برای داندان مفید است. در اصل اسید لاکتیک موجود در ماست، به محافظت از لثه‌ها و دندان‌ها در برابر آسیب‌هایی که ممکن است در آینده برای دندان رخ دهد، کمک شایانی می‌کند.
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها معمولا احتمال بروز عفونت‌های قارچی را افزایش می‌دهد. این مشکل بعضا در خانم‌ها شایع‌تر هم هست. اما کشت‌های فعال ماست می‌تواند به متعادل کردن سطح pH و جلوگیری از شروع عفونت مخمری دردناک کمک کند.
- کلسیم موجود در ماست و تمامی محصولات لبنی کمک بزرگی به ساخت استخوان‌های سالم و پیشگیری از پوکی استخوان می‌کند.
- یکی از مهم‌ترین خواص و فواید ماست، کمک کردن به عضله‌سازی است. ماست یک پروتئین کامل است، به این معنی که حاوی تمام آمینواسیدهای ضروری برای ساخت ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های بدن است.
ماست‌های متنوع با داشتن باکتری‌های مفید، کلسیم کافی، چربی سالم اشباع شده و انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی، یکی از سالم‌ترین و خوشمزهترین مواد غذایی هستند که همیشه در تغذیه‌ی ایرانیان نقش مهمی داشته و دارند.
امروزه انتخاب یک مدل با وجود این همه ماست‌های گوناگون یک کار جذاب و البته چالش برانگیز شده است. حال که با انواع ماست اشنا شده‌ایم، شما بگویید که ماست مورد علاقه شما چیست؟
برای کسب اطلاعاتی جذاب و کاربردی در رابطه با طرز تهیه سایر لبنیات، غذاها، دسرها و… میتوانید به مجله آشپزی اکالا سر بزنید.
امیررضا هستم، فخاریان. به چند تا چیز خیلی علاقه دارم: نوشتن، آشپزی، سینما و کتاب. چند سالی میشه همه اینا رو در کنار هم پیش می‌برم. الان هم خوشحالم که فرصتش هست تا دو تا از چیزهای مورد علاقه‌ام رو با هم ترکیب کنم!
