همه چیز درباره ویتامین D؛ از نور خورشید تا مکمل‌ها
ویتامین دی یا ویتامین د، یکی از ویتامین‌های لازم و مورد نیاز بدن است که در گروه ویتامین‌های محلول در چربی قرار دارد. این ویتامین به رشد و استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند و در افزایش جذب میزان کلسیم، فسفر و منیزیم بدن نقش بسزایی دارد. در ادامه با مجله اکالا همراه باشید تا به اطلاعات جامعی از ویتامین D دست یابید.
ویتامین D: کلید سلامتی استخوان‌ها و فراتر از آن
از آنجایی که تاثیرات ویتامین دی (D) بسیار گسترده است و نقش بسیار حیاتی را در زندگی هر فرد ایفا می‌کند بنابراین عدم دریافت این ویتامین، عوارض و خسارت‌های جبران ناپذیری را به همراه دارد.
طبق تحقیقاتی که درباره کمبود ویتامین دی انجام شده، نتیجه بدین شکل بود که در حدود یک میلیارد نفر در سراسر دنیا، به فقر ویتامین دی دچار هستند که نتیجه این تحقیق برای هر کشور، آمار تکان دهنده‌ای را به دنبال داشت.
شاید با خود بگویید که این میزان در کشور ما یعنی ایران به چه شکل بوده است؟ میزان فقر ویتامین دی (D) در ایران بالای ۶۷ درصد اعلام شد که سبب تعجب همگان شد.
با توجه به توضیحات و آماری وحشتناکی که داده شد، باید بیش از پیش جهت دریافت ویتامین دی برای بدن توجه شود، اما جای نگرانی نیست! چرا؟ ما در ادامه به تمامی سوالات و اطلاعاتی که برای ویتامین دی مورد نیاز است، پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
۱- منابع و روش جذب ویتامین دی (D)
شاید با توجه به توضیحاتی که در ابتدای مقاله داده شد، نگران شده‌اید و به دنبال آن هستید که از چه طریقی می‌توان این ویتامین حیاتی یعنی ویتامین D را جذب کرد. در این بخش قصد داریم به فواید، منابع و چگونگی جذب این ویتامین توضیحاتی داده شود.
- ویتامین دی از راه‌های مختلفی جذب بدن می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به روغن جگر ماهی، قارچ، ماهی‌های پرچرب مانند سالمون نروژی و ساردین، نور خورشید، لبنیات و زرده تخم مرغ اشاره کرد.
- مواردی که توضیح داده شد، منابع طبیعی جهت جذب ویتامین دی بودند، اما از منابع غیر طبیعی جهت دریافت ویتامین دی می‌توان به مکمل‌هایی از جمله کپسول و آمپول اشاره کرد.
۲- خواص ویتامین دی برای بدن
در این بخش قصد داریم به خواص ویتامین دی (D) برای بدن بپردازیم.
- دریافت ویتامین دی و کلسیم باعث افزایش قدرت و هماهنگی عضلات در افراد کهنسال می‌شود.
- همچنین ویتامین دی باعث پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند راشیتیسم در کودکان، استئومالاسی در بزرگسالان و پوکی استخوان در کهنسالی می‌شود.
- این ویتامین به رشد و استحکام استخوان‌ها و رشد سلول‌ها نیز کمک زیادی می‌کند.
- به علاوه مصرف ویتامین دی در سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر موثر است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه که در مورد ویتامین E باید بدانید
۳- عوارض کمبود ویتامین دی
در ادامه عوارض کمبود ویتامین دی را برایتان شرح خواهیم داد.
- از مهم‌ترین عوارض کمبود ویتامین دی در دوران بزرگسالی می‌توان به نرمی استخوان (استئومالاسی) اشاره کرد.
- بزرگ شدن جمجمه، برجستگی سینه، پهن شدن مچ دست یا مچ پا، دیر دندان در آوردن، دیر راه افتادن و غیره از دیگر عوارضی است که در دوران کودکی به دلیل عدم جذب ویتامین دی ممکن است اتفاق بیفتد.
- از مهم‌ترین عوارض کمبود این ویتامین در دوران کودکی می‌توان به ابتلا به بیماری راشیتیسم اشاره کرد که علت آن عدم جذب کلسیم و فسفر در زمان رشد استخوان‌ها است که برای انجام این فرایند نیاز به ویتامین دی (D) در بدن است.
پس موارد ذکر شده باید زنگ خطری باشد تا مادران در این دوران، بیش از پیش مراقب فرزند خود باشند.
۴- علائم کمبود ویتامین دی
شاید با خود بگویید که از چه طریقی می‌توان متوجه شد که آیا دچار کمبود این ویتامین هستیم یا خیر؟
- تشخیص میزان ویتامین D بدن هر شخص، از طریق آزمایش خون انجام می‌شود که در این مرحله متوجه می‌شویم که آیا با کمبود ویتامین D مواجه هستیم یا خیر.
در اینجا سوال دیگری نیز مطرح می‌شود که اگر عمل انجام آزمایش در زمان مقرر انجام نشد یا اگر تا به حال این آزمایش را انجام نداده‌ایم، از کجا متوجه شویم که دچار کمبود ویتامین D هستیم؟ اگر علائم و موارد زیر را دارید، امکان کمبود ویتامین D وجود دارد:
- بیمار شدن به صورت مداوم و پی در پی
- اختلال در سرعت بهبود زخم‌ها
- احساس خستگی و کوفتگی
- درد استخوان‌ها و کمردرد
- احساس افسردگی
- ریزش مو
- درد عضلات
بیشتر بخوانید: مصرف بیش از حد ویتامین A چه عوارضی به همراه دارد؟
۵- خطرات بالا بودن ویتامین دی و مسمومیت ناشی از آن
تا اینجا با فواید و عوارض کمبود ویتامین دی آشنا شدیم، اما لازم است بدانید که استفاده بیش از حد ویتامین D، عوارض و خطرات زیادی را به دنبال دارد.
- مصرف زیاد یا اوردوز ویتامین D برای افرادی اتفاق می‌افتد که روزانه ۶۰۰۰۰ واحد و در بازه زمانی چند ماهه از این ویتامین استفاده کرده‌اند.
- از مهم‌ترین علائم و عوارض مصرف زیاد ویتامین D می‌توان به مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و درد معده، عدم اشتها، خستگی، کلافه بودن، تکرر ادرار و غیره اشاره کرد.
مسمویت با ویتامین D
این مسمومیت به ندرت رخ می‌دهد و اغلب در بین افرادی اتفاق می‌افتد که مقادیر زیادی از این ویتامین را از طریق مکمل‌ها دریافت کرده باشند. در اینجا نیاز است مورد مهمی را توضیح دهیم و آن این است که قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید نمی‌تواند سبب اوردوز شود؛ به این دلیل که اگر بدن نیازی به این ویتامین نداشته باشد، پوست این عمل را متوقف می‌کند.
آیا آمپول ویتامین D بهتر است یا قرص آن؟
این سوالی است که امکان دارد در ذهن شما به وجود آمده باشد اما به طور کلی باید بگوییم که میزان جذب ویتامین دی از طریق مواد غذایی طبیعی در طولانی مدت، به مراتب بهتر از مکمل‌هایی مانند قرص یا آمپول است. اگر میزان ویتامین D در بدن هر شخص کم باشد، در نتیجه پزشک بنا به میزان نیاز بدن به این ویتامین، قرص یا آمپول مورد نیاز را تجویز می‌کند.
توجه: از مصرف خودسرانه قرص یا آمپول ویتامین D بدون تجویز پزشک خودداری فرمائید.
بیشتر بخوانید: مصرف مولتی ویتامین برای چه افرادی ضروری است؟
۶- میزان مصرف ویتامین D برای کودکان
در بالا توضیح داده شد که میزان کمبود ویتامین دی در بین زنان و کودکان بسیار آمار وحشتناکی است. اما برای کودکان در رده‌های سنی مختلف چه میزان ویتامین دی ضروری است؟ در کشور‌های فرانسه و فنلاند برای اطفال زیر یکسال میزان ویتامین D در حدود ۱۰۰۰ واحد به صورت روزانه اعلام شده بود، اما سازمان بهداشت جهانی و سلامت کانادا میزان ۴۰۰ واحد را نیز کافی اعلام کرد.
به طور کلی آزمایشات و تحقیقات کافی برای اثبات میزان مورد نیاز ویتامین دی برای این رده سنی کافی نبوده اما به طور کلی میزان ۱۵۰۰ واحد، طبق آزمایشات انجام شده کاملا بی‌خطر شناخته شده است.
میزان ویتامین دی در رده‌های سنی مختلف از جمله نوزادان و اطفال، خردسالان و افراد بالای ۹ سال، متفاوت است، اما باید توجه شود که این میزان برای درمان کمبود یا فقر این ویتامین کافی نبوده و صرفا برای نیاز روزانه استفاده می‌شود.
۷- انواع ویتامین D
تا اینجا با فواید، منابع، عوارض و سایر جزئیات ویتامین D آشنا شدیم اما جالب است بدانیم که ویتامین D نیز به پنج دسته D4، D3، D2، D1 و D5 تقسیم می‌شود. مهم‌ترین ویتامین‌های مورد نیاز بدن از طریق ویتامین D2 و D3 تامین می‌شود که به ویتامین D2 ارگوکلسیفرول (Vitamin D2) و به ویتامین D3 کوله کلسیفرول (Vitamin D3) گفته می‌شود.
از مهم‌ترین منابع ویتامین D2 می‌توان به قارچ رشد کرده در نور ماوراء بنفش، غذاهای غنی شده و مکمل‌های غذایی اشاره کرد. جالب است بدانید که این نوع ویتامین از رایج‌ترین و ارزان‌ترین ویتامین‌ها است. روغن ماهی، جگر، زرده تخم مرغ، کره و مکمل‌های غذایی از منابع اصلی ویتامین D3 هستند.
در این مقاله از مجله دانستنی اکالا به کلیه اطلاعاتی که لازم بود راجع به ویتامین دی در اختیار داشته باشیم، پرداخته شد. نظر شما راجع به سایر ویژگی و اطلاعات این ویتامین چیست؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
