از خواص ماهی چه می‌دانید؟
ماهي ماده غذايي مفيدی است كه در مناطق شمالی و جنوبي كشورمان يعنی مناطقی كه در كنار دريا واقع شده‌اند، جزو مواد اصلي و اساسی برنامه غذايی مردم اين مناطق محسوب می‌شود. ماهي دارای ارزش تغذيه‌ای بسيار بالايی است و اكثر مواد مغذی مفيد و ضروری برای انسان را به تنهايی داراست. ولی ويژگی بخصوص ماهی كه آن را بين ساير مواد غذايی حائز اهميت ساخته است، نوع چربی موجود در آن است.
ماهی و محصولات دريايی با وجود آن كه جزو مواد غذايی حيواني هستند، ولي از نظر تركيب چربی با ساير مواد حيوانی متفاوت‌اند. چربي موجود در مواد غذايی حيواني به طور عمده حاوی تركيباتی به نام اسيدهای چرب اشباع هستند كه اين تركيبات موجب بالا بردن كلسترول و ساير چربی‌های نامطلوب در خون می‌شوند.
دز این مقاله از قسمت آشپزی در مجله اینترنتی اکالا بلاگ همراه ما باشید تا با خاصیت‌های ماهی آشنا شوید.
خواص ماهی
با خواص ماهی، این غذای فوق العاده بیشتر آشنا شوید.
بیشتر بخوانید : طرز تهیه ماهی شکم پر
1- ماهی کنترل کننده کلسترول خون
زمانی که کلسترول بالا در شما تشخیص داده شود، برنامه ریزی غذایی پیچیده‌تر می‌شود. تقریباً هر غذای حیوانی حاوی مقداری کلسترول است. وقتی صحبت از ماهی به میان می‌آید، میزان کلسترول در هر وعده کمتر از بسیاری از منابع پروتئین حیوانی دیگر مانند مرغ و گوشت گاو است به همین دلیل ماهی جایگزین تمام پروتئین‌های حیوانی دیگر است.
البته ماهی هم حاوی کلسترول است اما با وجود داشتن مقداری کلسترول، ماهی همچنان برای سلامت قلب شما مفید است زیرا چربی اشباع شده کمی دارد.جالب است بدانيم كه چربی موجود در بافت‌های ماهی و آبزيان نه تنها موجب افزايش كلسترول و ساير چربی‌های نامطلوب خون و عوارض قلبی و عروقی نمی‌شود، بلکه كمك مؤثری نيز می‌كند.
2- ماهی منبع سرشار پروتئین
ماهی از منابع بسيار خوب پروتئين محسوب می‌شود. پروتئين موجود در ماهی از نظر كميت و كيفيت قابل‌توجه است، بدين معنی كه پروتئين موجود در ماهی به شكلی است كه به آسانی در دستگاه گوارش هضم و جذب می‌شود و به طور تقريبا كامل در بدن به مصرف می‌رسد.
3- ماهی منبع بزرگی از آهن
ماهی يكی از منابع خوب آهن است و آهن در خونسازی و همچنين در حفظ مقاومت بدن در برابر ميكروب‌ها نقش مهمی به عهده دارد. آهن موجود در ماهی به گونه‌ای است كه جذب آن در دستگاه گوارش آسان بوده و به خوبی در بدن به مصرف می‌رسد. علاوه بر آن آهن موجود در ماهی، جذب آهن منابع گياهی را هم افزايش می‌دهد. بنابراين نقش مهمی در پيشگيری از كم‌خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد.
4- ماهی و ویتامین “ب”
ماهی حاوی مقدار قابل‌توجهی ويتامين‌های گروه “B” است که در تنظيم فعاليت سلول‌های عصبی و در نتيجه در سلامت سيستم عصبی و نيز در سلامت پوست تاثير دارند. همچنين بعضي از انواع ويتامين‌های گروه “B”در خون سازی نيز مؤثرند. بنابراين با مصرف ماهی می‌توانيم به سلامت اعصاب، شادابی، طراوت پوست و پيشگيری از كم‌خوني كمك كنيم.
5- ماهی سرشار از روی، برای رشد کودکان
ماده مغذي ديگري كه در ماهي به مقدار كافي وجود دارد روي مي‌باشد. روي يك ماده مغذي است كه در رشد كودكان و نوجوانان و نيز در بلوغ جنسي نوجوانان تاثير مهمي‌دارد. كمبود اين ماده مغذي در دوران رشد موجب كوتاهي قد و در صورت كمبود شديد باعث كوتولگي مي‌شود. همچنين در دوران بلوغ منجر به تاخير در بلوغ جنسي مي‌شود. ماهي اين ماده غذايي مفيد با دارا بودن روي به ميزان كافي مي‌تواند به رشد و تنظيم بلوغ جنسي كمك كند.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه خورشت قلیه میگو
6- ماهي از منابع غني فلوئور
ماهی یکی از سالم ترین غذاهایی است که می‌توانید بخورید.ماهي سرشار از فلوئور است که این ماده در سلامت و استحكام دندان‌ها و در پيشگيري و پوسيدگي دندان تاثير مهمي‌دارد. پس با مصرف ماهي مي‌توانيم به سلامت و استحكام دندان‌هاي خود كمك كنيم فلوئور همچنين در پيشگيري از استئوپروز يا پوكي استخوان مؤثر است.
7- ماهی منبع تامین ید برای دوران بارداری
ماهي دريا از بهترين منابع يد به حساب مي‌آيد. يد يكي از مواد مغذي است كه تاثير مهمي‌در سلامت انسان دارد. يد در رشد اثرات قابل توجهي دارد و كمبود آن موجب اختلال در رشد و كوتاهي قد مي‌شود. بنابراين مصرف ماهي به مقدار كافي در دوران رشد ضروري است.
يد همچنين در تكامل سيستم عصبي نقش مهمي دارد و چنانچه خانم‌ها در دوران بارداري مبتلا به كمبود شديد يد باشند، كودكانشان علاوه بر اختلال در رشد جسمي‌دچار عقب افتادگي ذهني نيز مي‌شوند و اين مشكل تا آخر عمر گريبان‌گير آنان خواهد شد. همچنين كمبود يد در شير مادر مي‌تواند منجر به اختلال در رشد جسمي و ذهني كودك شيرخوار بشود.
مطالب مرتبط : علل و راهکارهای خانگی برای درمان سردرد در بارداری
مصرف ماهي “2” تا “3” بار در هفته در برنامه غذايي مادران باردار و شيرده مي‌تواند اثرات مثبتي در رشد جسمي‌و ذهني جنين و نوزاد داشته باشد. نقش ديگري كه يد در سلامت انسان به عهده دارد تاثير آن در متابوليسم مواد انرژي‌زا است.
كمبود يد موجب كاهش متابوليسم مواد انرژي‌زا در بدن شده و در نتيجه منجر به افزايش وزن و چاقي مي‌شود. يد در توليد مثل نيز مؤثر است و افراد مبتلا به گواتر ناشي از كمبود يد دچار اختلال در توليد مثل خواهند شد. مصرف ماهي و آبزيان مي‌تواند نياز انسان را به يد تامين كرده و از بروز عوارض ناشي از كمبود يد پيشگيري كند.
اسیدهای چرب امگا 3 برای رشد و نمو ضروری هستند.به همین دلیل، اغلب توصیه می‌شود که زنان باردار و شیرده به اندازه کافی اسیدهای چرب امگا 3 مصرف کنند.
البته به این نکته توجه کنید که برخی از ماهی‌ها دارای جیوه بالایی هستند که با مشکلات رشد مغز مرتبط است.بنابراین، زنان باردار فقط باید ماهی‌های کم جیوه مانند سالمون، ساردین و قزل آلا و بیش از 12 اونس (340 گرم) در هفته مصرف کنند.
آنها همچنین باید از ماهی خام و نپخته اجتناب کنند زیرا ممکن است حاوی میکروارگانیسم‌هایی باشد که می‌تواند به جنین آسیب برساند.
8- ماهی سرشار از فسفر
ماهي از منابع خوب فسفر محسوب مي‌شود. فسفر ماده اي است كه همراه كلسيم در سلامت و استحكام استخوان ها تاثير مهمي‌دارد. ماهي‌هايي كه با استخوان مصرف مي‌شوند مانند ماهي كيلكا و ساردين علاوه بر خواصي كه براي انواع ماهي‌ها ذكر شد حاوي مقدار قابل توجهي كلسيم نيز مي‌باشند. بنابراين در رشد، استحكام و سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها مؤثرند.
ماهي و آبزيان با داشتن خواص تغذيه‌اي بسيار خوب مي‌توانند قسمت اعظم نيازمندي‌هاي تغذيه‌اي ما را تامين كنند. علاوه بر آن به علت داشتن تركيبات خاصي كه در چربي بدن آنها وجود دارد در پيشگيري از بسياري امراض و كنترل و درمان بيماري‌هاي مختلف نقش مهمي‌به عهده دارند.
آيا ماهي منبع خوبي براي چربي‌هاي امگا-3 است؟
ماهي‌ها، بخصوص ماهي‌هاي آب‌هاي سرد، ماهي‌هاي چربي‌دار (با چربي زياد) نظير سالمون، ساردين، ماهي تن و ماهي قزل آلا بدن انسان را در مقابل بيماري هاي قلبي محافظت مي‌کند. اسيدهاي چرب ضروري موجب جلوگيري از لخته شدن و چسبيدن پلاكت‌هاي خوني (بفرم پلاكهاي غني از كلسترول) به سطح داخلي عروق ميگردند.
اكثر حملات قلبي به علت ايجاد لخته‌هاي خوني در سرخرگها و سياهرگها – و جلوگيري از جريان مناسب خون در رگها- صورت مي پذيرد. اسيدهاي چرب امگا-3 همچنين مي‌توانند در كاهش التهاب در بيماري‌هايي نظير آرتريت روماتوئيد نقش داشته باشند.
بدن ميگو، خرچنگ دريايي و صدف خوراكي نيزبه اندازه ماهي آب‌هاي آزاد حاوي اسيدهاي چرب امگا-3 است. ماهي‌هاي غير پرورشي اسيد چرب امگا-3 خود را بواسطه خوردن جلبك‌ها و پلانكتون‌ها و ماهي‌هاي ديگر بدست مي‌آورند.
اگر رژيم غذايي ماهي‌هاي پرورشي حاوي اسيدهاي چرب امگا-3 نباشد رشد اين ماهي‌ها متوقف مي‌شود به همين علت پرورش دهندگان ماهي اين ماده مغذي را به غذاهاي ماهي مي‌افزايند. از اين رو مي‌توان گفت كه ماهي‌هاي پرورشي و دريايي از لحاظ مقدار اسيد هاي چرب امگا-3 تفاوتي با هم ندارند.
براي بدست آوردن چربي‌هاي امگا-3 حتما مجبور نيستيد ماهي بخوريد. شما مي‌توانید اين ماده مغذي را با خوردن مواد غذايي نظير غلات و حبوبات كامل مانند دانه‌هاي سويا(روغن گيري نشده) و دانه‌ها و مغزها بدست آوريد.
دانه‌هاي بذر كتان غني‌ترين منبع غذايي اين ماده‌هاي مغذي هستند. جيوه حاصل از آلودگي هوا ، بواسطه باران وارد رودخانه‌ها و اقيانوس‌ها شده و بوسيله باكتري‌ها به متيل جيوه تبديل مي‌شود و ماهي‌ها بواسطه خوردن جلبك‌ها و پلانكتون‌ها اين ماده غذايي را دريافت مي‌کنند.
تقريبا بدن تمام ماهي‌ها حاوي متيل جيوه يا Methyl Mercury است كه اين ماده شيميايي مي‌تواند منجر به بروز آسيب‌هاي عصبي بخصوص در كودكان گردد. ماهي‌هاي بزرگتر حاوي مقادير بيشتري از اين ماده شيميايي هستند.
تاثیرات ماهی در جلوگیری از انواع بیماری
ماهی یکی از سالم‌ترین غذاهای روی کره زمین است که خوردن آن باعث جلوگیری از ابتلای خیلی از بیماری‌ها می‌شود و برای سلامت بدن مفید است.در اینجا به چند مورد از تاثیرات ماهی روی انواع بیماری اشاره می‌کنیم.
مطالب مرتبط : طرز تهیه ته چین تن ماهی
1- ماهی برای سلامت مغز
مصرف ماهی سلامت مغز را تقویت می‌کند. عملکرد مغز شما اغلب با افزایش سن کاهش می یابد.در حالی که زوال ذهنی خفیف طبیعی است، بیماری‌های عصبی تخریب کننده جدی مانند بیماری آلزایمر نیز وجود دارد.
بسیاری از مطالعات مشاهده‌ای نشان می‌دهند که افرادی که ماهی بیشتری می‌خورند، سرعت زوال ذهنی کمتری دارند.
مطالعات همچنین نشان می‌دهد که افرادی که هر هفته ماهی می‌خورند، ماده خاکستری بیشتری دارند – بافت عملکردی اصلی مغز شما – در بخش‌هایی از مغز که احساسات و حافظه را تنظیم می‌کند.اسید دوکوزاهگزانوئیک چربی امگا 3 (DHA) به ویژه برای رشد مغز و چشم مهم است.
2- ماهی برای سلامت قلب
مصرف ماهی خطر حملات قلبی و سکته را کاهش می‌دهد. حملات قلبی و سکته مغزی دو عامل شایع مرگ زودرس در جهان هستند.
جای تعجب نیست که بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که به طور منظم ماهی می‌خورند، خطر حملات قلبی، سکته مغزی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.در یک مطالعه روی بیش از 40000 مرد در ایالات متحده مشاهده شد، کسانی که به طور منظم یک یا چند وعده ماهی در هفته می‌خوردند، 15 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی بودند.
محققان بر این باورند که انواع ماهی‌های چرب به دلیل محتوای بالای اسید چرب امگا 3 برای سلامت قلب مفیدتر هستند.
3- ماهی برای پیشگیری و درمان افسردگی
مصرف ماهی به پیشگیری و درمان افسردگی کمک می‌کند. افسردگی یک بیماری روانی رایج است که با خلق و خوی پایین، غمگینی، کاهش انرژی و از دست دادن علاقه به زندگی و فعالیت مشخص می‌شود.
اگرچه به اندازه بیماری قلبی یا چاقی درباره آن صحبت نمی‌شود، اما در حال حاضر افسردگی یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی در جهان است.
مطالعات نشان داده‌اند افرادی که به طور منظم ماهی می‌خورند بسیار کمتر در معرض افسردگی قرار دارند.
آزمایش‌های کنترل‌شده متعدد همچنین نشان می‌دهد که اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است با افسردگی مبارزه کرده و اثربخشی داروهای ضد افسردگی را به طور قابل‌توجهی افزایش دهند.
ماهی و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است به سایر شرایط روانی مانند اختلال دوقطبی نیز کمک کنند.
4- ماهی برای بیماری‌های خود ایمنی
مصرف ماهی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی را کاهش دهد. بیماری‌های خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله کرده و آنها را از بین می‌برد.
چندین مطالعه مصرف امگا 3 یا روغن ماهی را با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 1 در کودکان و همچنین نوعی دیابت خودایمنی در بزرگسالان مرتبط می‌کند .
اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین D موجود در ماهی و روغن ماهی ممکن است عامل کاهش دهنده این بیماری باشند.
برخی از کارشناسان معتقدند که مصرف ماهی ممکن است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید و ام اس را کاهش دهد، اما شواهد فعلی در بهترین حالت ضعیف هستند.
5- ماهی برای آسم کودکان
مصرف ماهی ممکن است به پیشگیری از آسم در کودکان کمک کند ، آسم یک بیماری شایع است که با التهاب مزمن راه‌های هوایی شما مشخص می‌شود.
میزان این وضعیت در چند دهه گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف منظم ماهی با 24 درصد کاهش خطر ابتلا به آسم در کودکان مرتبط است، اما هیچ اثر قابل توجهی در بزرگسالان مشاهده نشده است.
6- ماهی برای سلامت بینایی
مصرف ماهی از بینایی شما در دوران پیری محافظت می‌کند. دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) یکی از علل اصلی اختلال بینایی و نابینایی است که بیشتر افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
برخی شواهد نشان می‌دهد که ماهی و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است در برابر این بیماری محافظت کنند.
در یک مطالعه، مصرف منظم ماهی با 42 درصد کاهش خطر ابتلا به AMD در زنان مرتبط بود .مطالعه دیگری نشان داد که خوردن ماهی چرب یک بار در هفته با کاهش 53 درصدی خطر ابتلا به AMD نئوواسکولار (“مرطوب”) مرتبط است.
بیشتر بخوانید : طرز تهیه ماهی کبابی
7- ماهی برای بهبود اختلالات خواب
ماهی ممکن است کیفیت خواب را بهبود بخشد، اختلالات خواب به طور باورنکردنی در سراسر جهان رایج شده است.
افزایش قرار گرفتن در معرض نور آبی ممکن است در این اختلال نقش داشته باشد، اما برخی از محققان بر این باورند که کمبود ویتامین D نیز ممکن است دخیل باشد.
در یک مطالعه 6 ماهه روی 95 مرد میانسال، یک وعده غذایی با ماهی سالمون 3 بار در هفته منجر به بهبود خواب و عملکرد روزانه شد. محققان حدس زدند که این به دلیل محتوای ویتامین D است.
سخن آخر
از دیگر خواص ماهی که می‌تووانیم به آن اشاره کنیم موارد زیر است.
- برای رفع نیازهای امگا 3، خوردن ماهی چرب حداقل یک یا دو بار در هفته توصیه می‌شود.
- ماهی را به صورت سرخ کرده،کبابی و خام می‌توانید مصرف کنید.
- اگر گیاهخوار هستید، مکمل‌های امگا 3 که از ریزجلبک‌ها ساخته شده‌اند را انتخاب کنید.
- اگر زیاد آفتاب نمی‌خورید و به طور منظم ماهی چرب نمی‌خورید،حتما مکمل ویتامین D مصرف کنید.
آره درسته ماهی خاصیت های زیادی داره، اما یه سری از انواع ماهی ها خوردنشون باعث یه سری مریضی ها میشه که به ضرر بدن انسان هست. لطفاً داخل مقالاتتون یک طرفه قضاوت نکنید در مورد هم خاصیت های ماهی بگید هم مضرات ماهی یا اینکه واسه چه طبعی ماهی خوبه یا برای چه طبعی ماهی مضر هست و بد اینا می تونه اطلاعات افراد رو کامل تر کنه و با اطلاعات بیشتری ماهی رو خرید کنند و استفاده کنند که ماهی آسیبی به بدنشون نزنه.
سلام مرسی از بابت نظرتون، در رابطه با ماهی از نظر همان طب سنتی که اشاره کردید می توان گفت طبع ماهی‌ها معمولا سرد و تر است پس باید از مصرف مواد غذایی سرد با آن خودداری کرد. هرگز همراه ماهی ماست یا دوغ نخورید، ماست و دوغ طبع سردی دارند و مصرف آنها با ماهی که سرد و تر است باعث غلبه سردی و تری در بدن می‌شود که عوارضی مانند سردی معده و بروز ناراحتی‌های عصبی دارد؛در طب سنتی توصیه شده است که همراه ماهی از خوردن تخم‌مرغ، شیر و گوشت‌های دیگر خودداری کنید، چون مصرف این مواد خوراکی با هم تولید سودا می‌کند و این باعث تشدید بیماری‌هایی مانند افسردگی و یبوست می‌شود. همچنین از خوردن آب همراه ماهی دوری کنید. ماهی را برای شام نخورید و آن را در وعده ناهارتان قرار دهید بهترین چاشنی توصیه شده برای ماهی، آب نارنج و سیر است که طبع گرم سیر و ویتامین ث موجود در نارنج مصلحی مناسب برای ماهی است. مصلح هر غذا باعث تعدیل عوارض جانبی احتمالی و بهبود جذب مواد مفید آن می‌شود.