رنج کشیدن بخشی جدایی ناپذیر از زندگی انسان است. ما از روزی که پا به این چهان می‌گذاریم با رنج‌های مختلف و متعددی آشنا می‌شویم و قرار نیست تا پایان عمر، رنج‌ها به طور کامل از زندگی ما حذف شوند. با این حال پذیرش آنها و زندگی با رنج کار دشواری به نظر می‌رسد و در عین حال تنها همین پذیرش است که می‌تواند ما را یک زندگی سالم و معنادار برساند.
در این مقاله از اُکالابلاگ می‌خواهیم نگاهی بیندازیم به مفهوم رنج در دین و آیین‌ها، و راه‌هایی پیشنهاد دهیم برای کنار آمدن با رنج‌های مختلف.
دلایل دچار شدن به رنج
در دنیای امروزی دلایل رنج کشیدن، با سال‌های گذشته متفاوت است، چرا که عوامل محیطی و زیستی متفاوتی را در بستر دنیای دیجیتال بر زندگی ما تاثیر می‌گذراند. مهمترین علل رنج کشیدن انسان در دنیای امروز عبارتند از:
- اضطراب و فشار روانی: زندگی ما در دنیای جدید سرعت گرفته است، همه چیز با عجله و تنش همراه است و ما برای آرام شدن فرصتی نداریم. این سرعت و تنش در روبه رویی با مشغله‌های زیاد، باعث رنج اضطراب و فشار روانی خواهد بود.
- انزوا و تنهایی: کاهش ارتباط رو در رو و دور شدن از دنیای واقعی، باعث دور شدن انسان از ارتباطات واقعی و تنها ماندن در پشت فناوری‌های ارتباطی است. تنهایی رنج بزرگی برای انسان امروز است.
- بیماری‌های ناتوان کننده: هر چه بیشتر پیش می‌رویم بیماری‌های مزمن بیشتری گریبان انسان را می‌گیرد که باعث درد و رنج او خواهند بود. گرفتاری عزیزان در بیماری نیز منبع رنجی عظیم هستند.
- مشکلات اقتصادی: دنیای امروز، دنیای رقابت برای ثروت بیشتر است. نابرابری‌های اجتماعی، بی‌عدالتی، فقط و تنگدستی و محرومیت از رفاه، عامل نا امیدی و در نتیجه رنج شدید انسان است.
- خشونت، ناامنی و جنگ: درگیری‌های نظامی بین کشورهای مختلف، آوارگی و مهاجرت اجباری انسان‌ها، مرگ و میر در شرایط جنگ و ترور، امروز بیش از گذشته، رنج را به روان انسان تحمیل می‌کند.
- نابودی محیط زیست: بحران‌های زیاد محیط زیستی که باعث آلودگی هوا، آلودگی و کمبود آب، از بین رفتن کوه‌ها و دشت‌ها و انواع جانوران است، می‌تواند باعث مشکلات زیادی برای انسان و رنج او باشد.
- عواملی که باعث رنج‌های مختلف می‌شوند، نیازمند توجه و اقدامات جدی برای کاهش آنها هستند.
راهکارهایی برای رهایی از رنج
۱. آگاهی از رنج و پذیرش واقعیت
اولین قدم برای کنار آمدن با رنج، آگاهی و پذیرش این واقعیت است که رنج جزئی از زندگی است. یعنی هر انسانی در طول زندگی خود با رنج‌های مختلفی مواجه خواهد شد. پذیرش این واقعیت کمک می‌کند که به جای مقاومت در برابر آن، به سمت پذیرش و مدیریت آن حرکت کنیم.
بیشتر بخوانید: چطور نارضایتی از زندگی را کنار بگذاریم؟
۲. تمرکز بر اینجا و اکنون
بسیاری از رنج‌ها ناشی از نگرانی درباره آینده یا افسوس برای گذشته است. با تمرکز بر زمان حال و آنچه در لحظه اتفاق می‌افتد، می‌توانیم رنج‌ها را آنطور که در این لحظه هست ببینیم و آنها را بپذیریم.
بیشتر بخوانید: موارد به ظاهر مهم در زندگی که نباید نگرانشان باشیم
۳. مهربانی با خود
با داشتن نگاهی مهربان و دوستانه به خود، می‌توان رنج‌ها را بهتر پذیرفت. دست از سرزنش خود بردارید و با خود همدلانه و با مهر برخورد کنید.
۴. یافتن معنا و هدف زندگی
جستجوی حقیقت، معنا و هدف در زندگی می‌تواند به پذیرش رنج‌ها کمک کند. زمانی که رنج‌های ما بخاطر یک معنا در راستای یک هدف باشند پذیرش آنها آسانتر خواهد بود.
۵. استفاده از حمایت دیگران
با دیگران رنج کشیدن، بهتر و بیشتر از رنج در تنهایی، پذیرفتنی است. ارتباط سالم و مفید می‌تواند ما را از رنج تنهایی نجات دهد و برای پذیرش رنج‌های دیگری که باهم به اشتراک می‌گذاریم به ما کمک کند.
۶. افزایش معنویت و ارتباط بهتر با خالق هستی
راهکار مهم دیگر نیز در افزایش معنویت و ارتباط بهتر با خالق هستی است. این کار به شما آرامش داده و باعث صبر شما در برابر رنج‌ها خواهد بود.
دیدگاه‌های اصلی و کاربردی درباره رنج و پذیرش آن
در ادامه ۳ دیدگاه اصلی و کاربردی درباره رنج و پذیرش آن را می‌خوانیم.
دیدگاه اسلام به رنج
از دیدگاه دین اسلام، رنج کشیدن همواره با انسان و جزئی از زندگی دنیوی هستند و لازم است که مؤمنان رنج را با صبر و استقامت تحمل کنند. قرآن کریم می‌فرماید: “البته ما شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و کاهش اموال و جان‌ها و محصولات آزمایش می‌کنیم، اما بشارت ده به شکیبایان” (بقره: ۱۵۵).
پیامبر اسلام (ص) پذیرش رنج و سختی‌ها با صبر و توکل بر خداوند را موجب آمرزش گناهان و افزایش درجات معنوی می‌دانند و می‌فرمایند: “هیچ مصیبتی به مسلمان نمی‌رسد مگر اینکه خداوند گناهان او را با آن پاک می‌کند”.
قرآن کریم در جایی دیگر پذیرش رنج و سختی‌ها را با رضایت و خشنودی از قضای الهی موجب آرامش و دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی می‌داند. قرآن می‌فرماید: “هر که از خدا بترسد و صبر کند، خداوند او را از رنج‌ها رهایی می‌بخشد” (طلاق: ۲-۳).
بیشتر بخوانید: با این ۸ قدم، دوباره از نو شروع کن!
دیدگاه عرفان شرقی به رنج
عرفان شرقی بر پذیرش و مواجهه مستقیم با رنج به عنوان یک اصل اساسی در آموزه‌های خود تأکید دارد. از دیدگاه عرفانی، رنج و درد جزئی از زندگی است و پذیرش آن به عنوان واقعیتی، گام اول برای رهایی از آن محسوب می‌شود.
عرفا معتقدند که ریشه رنج و درد در خواسته‌ها و وابستگی‌های ما نهفته است. ما با چسبیدن به چیزهایی که دوست داریم و اجتناب از آنچه نمی‌پسندیم، رنج را به خانه خود می‌بریم.
- رهایی از رنج و درد تنها از طریق پذیرش و کاهش خواسته‌ها و وابستگی‌ها امکان‌پذیر است.
دیدگاه فلسفه رواقی به رنج
فلسفه رواقی نیز بر پذیرش رنج تأکید دارد. در این نگرش، پذیرش رنج و مشکلات زندگی یکی از اصلی‌ترین راه‌های دستیابی به آرامش و سعادت است.
از دیدگاه فلسفه، نحوه مواجهه و واکنش ما به این رنج‌ها است که اهمیت دارد، خود آنها که در هر صورت به همان شکل هستند.
آنچه باعث رنج ما می‌شود، نه خود واقعیت‌ها، بلکه قضاوت‌ها و ارزیابی‌های ما نسبت به آن‌هاست. بنابراین، تغییر نگرش و قضاوت‌های ماست که می‌تواند رنج ما را کاهش دهد.
اصل مهم دیگر در فلسفه رواقی این است که هر آنچه در اختیار ما نیست و کنترلی بر آن نداریم را بپذیریم. از جمله رویدادهای بیرونی مثل زلزله، سیل و… . همچنین تمرکز ما باید تنها بر آنچه در اختیار ماست، باشد، مانند افکار و واکنش‌های‌مان.
- پذیرش رنجا باعث رهایی از آنها می‌شود و این همان چیزی است که رواقیان به آن “آزادی” می‌نامند.
پذیرش رنج‌ها یک شبه اتفاق نمی‌افتد و با چالش‌های زیاد و گاه خستگی و ناامیدی رو به رو است، اما با تمرین و استفاده از راهکارهای مختلف، می‌توان به آرامش و پذیرش بیشتری دست یافت. شما چه تجربه‌ای از رو به رو شدن با رنج و راه‌های پذیرش آن دارید؟ با ما درمیان بگذارید.
من هستی دفتری هستم، دانش آموخته روزنامه‌نگاری، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی. بزرگترین دغدغه من در حوزه کاری، شناخت انسان‌ها و کمک بهشون برای داشتن ذهن و روانی سالم و تواناست. در مسیرم چیزهای زیادی هم از کتاب‌ها و نظریه‌ها و هم از تجربه‌های دیگران یاد گرفتم و اینجا سعی دارم دریافت خودم از بعضی مسائل رو به زبان ساده برای شما بنویسم. امیدوارم که نوشته‌هام بتونه اندکی راهنما و کارگشا باشه.
