یک هفته مصرف غذای فوقفرآوری شده چه بلایی بر سر بدن می‌آورد؟
امروزه، غذاهای فوقفرآوری شده به دلیل راحتی در مصرف و خوشمزه بودن، بخش بزرگی از رژیم غذایی ما را تشکیل می‌دهند. اما آیا تاکنون به تاثیرات مخرب غذاهای فوقفرآوری شده بر سلامتی بدن فکر کرده‌اید؟
در این قسمت از اکالا بلاگ به معرفی غذاهای فوقفرآوری شده و تاثیرات مخرب آن‌ها بر روی سلامتی بدن را بازگو می‌کنیم.
غذای فوقفرآوری شده چیست؟
غذاهای فوقفرآوری شده، غذاهایی هستند که طی فرایندهای صنعتی گسترده‌ای تولید می‌شوند و شامل مواد افزودنی شیمیایی بسیاری هستند.
این دسته از غذاها به جای اینکه بر اساس میزان نمک، شکر و چربی تشخیص داده شوند، بر اساس میزان فرآوری و تغییراتی که در ساختار اولیه آن‌ها ایجاد می‌شود، طبقه‌بندی می‌شوند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که این نوع طبقه‌بندی دقیق‌تر و مرتبط‌تر با سلامت افراد است.
مواد غذایی بر اساس میزان فرآوری به چند گروه تقسیم می‌شوند؟
مواد غذایی بر اساس میزان فرآوری و تغییراتی که روی آن‌ها اعمال می‌شود، به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
۱- مواد غذایی طبیعی
گروه اول شامل مواد غذایی است که به صورت طبیعی در دسترس هستند یا تغییرات بسیار کمی روی آن‌ها صورت گرفته است. از جمله این مواد غذایی می‌توان به میوه‌ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات، گوشت، ماهی و برنج اشاره کرد.
۲- مواد غذایی با فرآوری کم
مواد غذایی این گروه برای قابل مصرف شدن، فرآوری بیشتری نسبت به گروه اول می‌بینند. به عنوان مثال، روغن‌هایی که از دانه‌ها یا میوه‌هایی مانند زیتون استخراج می‌شوند، کره که از شیر تهیه می‌شود و همچنین ادویه‌هایی مانند نمک و شکر در این گروه قرار می‌گیرند.
این مواد غذایی در مقایسه با گروه اول، فرآوری بیشتری داشته‌اند اما همچنان می‌توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند.
۳- غذاهای فرآوری شده
این غذاها فرآوری بیشتری نسبت به گروه‌های قبلی دارند. پنیر، کنسرو سبزیجات، مربا و نان خانگی نمونه‌هایی از این گروه هستند.
اما نکته مهم در فرآوری این غذاها این است که لزوما در کارخانه انجام نمی‌شود و شما می‌توانید در آشپزخانه خودتان انجام دهید.
۴- غذاهای فوقفرآوری شده
گروه چهارم، خوراکی‌های فوق فرآوری شده هستند که در مقیاسی صنعتی فرآوری شده‌اند. این غذاها دارای مواد افزودنی صنعتی و نگهدارنده‌هایی هستند که در فروشگاه‌های معمولی نمی‌توان آن‌ها را تهیه کرد. برای مثال، نان‌های آماده‌ای که از فروشگاه‌ها می‌خرید یا ماست‌های کم‌چرب نمونه‌هایی از غذاهای فوق‌فرآوری‌شده هستند.
بیشتر بخوانید: با این غذاهای کم‌هزینه، رسیدن به اندام ایده‌آل دیگر آرزو نیست!
چطور بفهمیم یک غذا فوقفرآوری شده است؟
غذاهای فوقفرآوری شده معمولا در بسته‌بندی‌های پلاستیکی و با مواد نگهدارنده فراوان تولید می‌شوند. مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها اغلب نام‌های عجیب و غریب و ناآشنا دارند و در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌های معمولی وجود ندارند.
همچنین، این غذاها معمولا ماندگاری طولانی‌تری نسبت به غذاهای طبیعی دارند و در خانه قابل تهیه نیستند.
غذاهای فوقفرآوری شده چه تاثیری بر روی سلامتی دارند؟
دانشگاه کینگز کالج لندن در مطالعات اخیر خود به بررسی عمیق تاثیرات مخرب غذاهای فوقفرآوری شده بر سلامت پرداخته است.
نتایج اولیه این تحقیقات حاکی از آن است که مصرف این دسته از مواد غذایی با افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های خطرناکی همچون انواع سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی، سکته‌های قلبی و مغزی و حتی زوال عقل و فراموشی مرتبط است.
مطالعات نشان داده‌اند که به ازای هر ۱۰ درصد افزایش مصرف مواد غذایی فرآوری شده در رژیم غذایی، خطر ابتلا به دیابت حدود ۱۵ درصد، خطر ابتلا به چاقی ۱۰ تا ۱۵ درصد و خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها حدود ۸ درصد افزایش می‌یابد.
حال تصور کنید اگر ۸۰ درصد از رژیم غذایی‌تان را به این مواد اختصاص دهید، با چه عواقبی روبرو خواهید شد!
غذاهای فوقفرآوری شده از چه طریقی به بدن آسیب می‌رسانند؟
این غذاها، مانند یک بمب ساعتی در بدن ما عمل می‌کنند و از راه‌های مختلف به ما آسیب می‌رسانند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱- میکروب‌های مفید را از بین می‌برند
برخی از مواد افزودنی موجود در این غذاها، باکتری‌های مفید روده را که برای سلامت دستگاه گوارش و سیستم ایمنی ضروری هستند، از بین می‌برند. همچنین، برخی از این مواد افزودنی باعث رشد باکتری‌های مضر در روده شده و تعادل میکروبی روده را بر هم می‌زنند.
۲- التهاب ایجاد می‌کنند
مواد افزودنی که برای چسبیدن مواد اولیه غذا به یکدیگر استفاده می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد التهاب در روده و سایر قسمت‌های بدن شوند. التهاب مزمن یکی از عوامل اصلی بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و برخی از انواع سرطان است.
۳- اعتیادآور هستند
مواد افزودنی موجود در این غذاها، مانند رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌ها، روی مراکز لذت مغز تأثیر می‌گذارند و باعث ایجاد اعتیاد غذایی می‌شوند. این تأثیر مشابه اعتیاد به مواد مخدری مانند کوکائین، نیکوتین و الکل بوده و ترک آن بسیار دشوار است.
۴- اختلال در هورمون‌های سیری
غذاهای فوقفرآوری شده با تاثیر بر هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها، سیگنال‌های سیری را در بدن مختل کرده و باعث پرخوری و افزایش وزن می‌شوند.
۵- ساختار مغز را تغییر می‌دهند
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف طولانی مدت غذاهای فوقفرآوری شده، تغییراتی در ساختار در مغز ایجاد کرده و عملکرد آن را مختل می‌کند.
بیشتر بخوانید: غذاهای مناسب و نامناسب برای گرمازدگی را بشناسید!
تاثیر رژیم غذایی فوقفرآوری شده بر بدن در یک هفته
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که خوردن مداوم غذاهای فراوری شده به مدت یک هفته چه تاثیری بر بدن شما می‌گذارد؟
شاید تصور کنید که مصرف یک هفته‌ای غذاهای فرآوری شده تاثیر چندانی بر سلامتی‌تان ندارد، اما واقعیت این است که اثرات این رژیم غذایی بسیار سریع‌تر از آنچه فکر می‌کنید خود را نشان می‌دهند.
مطالعات نشان داده‌اند که تاثیرات مخرب این نوع غذاها به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، هر هفته که از مصرف این غذاها می‌گذرد، آسیب وارده به بدن شما چند برابر می‌شود.
در ادامه، خطرات حاصل از مصرف غذاهای فوقفرآوری شده در هفت روز را شرح می‌دهیم.
۱- افزایش وزن و چاقی مفرط
یکی از بارزترین عواقب مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، افزایش وزن است. این غذاها مملو از قند، نمک و چربی‌های ناسالم هستند که نه تنها اشتهای شما را تحریک می‌کنند، بلکه باعث می‌شوند کالری بیشتری دریافت کنید.
علاوه بر این، سرعت بالای جذب این غذاها، مغز را گمراه می‌کند و سیگنال سیری به موقع ارسال نمی‌شود. در نتیجه، شما بیشتر از آنچه بدن‌تان نیاز دارد، غذا می‌خورید. همچنین، این غذاها با کاهش باکتری‌های مفید روده، به چاقی بیشتر دامن می‌زنند.
۲- تضعیف سیستم ایمنی
غذاهای فوق‌فرآوری‌شده نه تنها باعث افزایش وزن می‌شوند بلکه سیستم ایمنی بدن را نیز تضعیف می‌کنند. این غذاها حاوی مواد افزودنی و نگهدارنده‌های شیمیایی هستند که می‌توانند به فلور روده آسیب رسانده و باعث کاهش تنوع باکتری‌های مفید شوند.
با کاهش تنوع و تعداد این باکتری‌های مفید، سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و در مقابل بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شود.
آیا می‌توان تأثیرات مخرب غذاهای فوقفرآوری شده را برطرف کرد؟
پاسخ به این سوال به عوامل مختلفی مانند مدت زمان مصرف بستگی دارد و یک پاسخ قطعی بله یا خیر ندارد.
اگر مصرف غذاهای فرآوری‌شده به مدت کوتاهی محدود شده باشد (مثلا یک هفته)، احتمالا با تغییر رژیم غذایی و مصرف غذاهای سالم، فلور روده و وضعیت کلی بدن در عرض چند هفته به حالت تعادل برگردد.
اما اگر این عادات غذایی ناسالم برای ماه‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد، بازگشت به وضعیت سلامتی اولیه بسیار دشوارتر خواهد بود. برخی آسیب‌ها مانند سرطان یا زانو درد ناشی از چاقی ممکن است دائمی باشند و حتی با تغییر رژیم غذایی قابل بازگشت نباشند.
آیا مشکل اصلی غذاهای فوق‌فرآوری‌شده صرفا میزان بالای نمک و چربی آن‌هاست؟
مطالعات نشان می‌دهند که روش تهیه غذا به اندازه ترکیبات آن بر سلامت ما تاثیرگذار است. یک وعده غذایی خانگی که با مواد اولیه تازه و به صورت سنتی تهیه می‌شود، حتی اگر حاوی مقادیر بالایی از چربی، نمک یا شکر باشد، به اندازه یک غذای فرآوری‌شده صنعتی که همان ترکیبات را دارد، برای سلامتی مضر نیست.
این بدان معناست که فرآیند تولید صنعتی به ویژه استفاده از مواد افزودنی شیمیایی و تغییرات اساسی در ساختار مواد غذایی، نقش اصلی را در ایجاد بسیاری از مشکلات سلامتی مانند چاقی، بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها ایفا می‌کند.
با این حال، همه غذاهای فرآوری‌شده یکسان نیستند و برخی از آن‌ها ممکن است حاوی مواد مغذی بیشتری باشند و کمتر مضر باشند.
در این بخش از مجله سبک زندگی اکالا به بررسی تاثیر غذای فوقفرآوری شده بر روی سلامت بدن پرداختیم. نتایج این بررسی، اهمیت تغذیه سالم و مصرف مواد غذایی طبیعی را بیش از پیش آشکار می‌سازد. پس از حالا، غذاهای فوقفرآوری شده را از سبد غذایی خود حذف کرده و به سمت مواد غذایی طبیعی و سالم روی آورید.
سحر هستم و عاشق نوشتن و تولید محتوا، چند سالی است که با شور و اشتیاق در این مسیر قدم برمی‌دارم و برای ارتقای مهارت‌های خودم تلاش می‌کنم.
