چای با کیفیت را چگونه تشخیص دهیم؟ رازهای شگفت انگیزی درباره چای که نمی‌دانید

پدرم برادری داره که سال‌هاست خارج از کشور زندگی و در یک کمپانی تولید و توزیع بین‌المللی چایی کار می‌کنه. آخرین باری که پیشمون اومده بود، چیزای جالبی درباره ویژگی‌های چایی خوب و روش تشخیص اون، ازش یاد گرفتم. حالا می‌خوام همه چیزهایی که در این مورد یاد گرفتم رو با شما به اشتراک بذارم تا یاد بگیرین چای تقلبی را تشخیص می‌دن. برای آشنایی با ویژگی‌های چای خوب و باکیفیت، با ما تا انتهای این مقاله از بخش آشپزی اکالا بلاگ همراه باشین.

رازهای تشخیص چایی خوب از زبان متخصص!

وقتی از فرودگاه برگشتیم خونه، یک استکان چایی براش آوردم و بهش تعارف کردم. یک استکان برداشت. چایی رو مزمزه کرد. نگاهی به من انداخت و گفت چایی مصرفی خونه رو از کجا تهیه می‌کنید؟ اصلاً می‌دونید چای باکیفیت را چطور باید تشخیص داد؟ من هم براش توضیح دادم و پرسیدم عموجون چایی رو نپسندیدید؟

عموم گفت پیداست که زحمت زیادی براش کشیدی، اما به‌جای کارت ایراد داره. گفتم کجا؟ گفت چایی خشک مناسبی رو انتخاب نکردی. هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم مارک و نوع چایی خشکی که همین‌طوری از روی ظاهر بسته‌ها می‌خرم این‌قدر اهمیت داشته باشه. خلاصه به عموم گفتم راستش من از روی ظاهر بسته‌های توی فروشگاه چایی خونه رو انتخاب می‌کنم و می‌خرم.

عمو آهی کشید و گفت اگر بدونی اهمیت چایی و مضرات چای غیرطبیعی چقدر زیاده هیچ‌وقت این کار رو نمی‌کنی و سعی می‌کنی چیزهایی رو که بهت می‌گم خوب یاد بگیری تا بتونی از نوشیدن یک فنجان چای سالم طبیعی و خوش‌رنگ لذت واقعی چایی رو ببری. بهشون گفتم من کاملاً به گوشم! شمام به گوش باشین!

نشانه های چایی باکیفیت و اصل

عمو جان نگاهی به من انداخت استکان چایی رو بالا آورد چند ثانیه به آن خیره شد و گفت: چای خوب بعد از دم کشیدن زلال و آلبالویی رنگ، پررنگ، یکدسته و بوی حنا میده. برخلاف باور عموم، اندازه‌ی برگ‌های تاثیری در کیفیت نهایی اون نداره.

توجه کنین که ریز بودن چایی و داشتن وزن مناسب در مقیاس، از مواردیه که می‌شه برای شناسایی چای خوب ازش استفاده کنین. نکته‌ی دیگه هم این‌که بالای سرشاخه‌های گیاه چایی، دوتا گلبرگ و یک گل وجود داره  معمولا در هر ده تن چای، فقط میشه 500 کیلو ازش استخراج کرد.

قیمت این سرگل هم حدودا سی دلار تا هزار دلار در هر کیلوئه. اگه این سربرگ‌ها را فراوری کنیم، محصول نهاییش طلایی و سوزنی شکل است که اصطلاحاً بهش زر گفته میشه.

این زر اگه به‌صورت خالص دم بشه، رنگی نداره ولی سرشار از آنتی‌اکسیدانه و طعم و عطر فوق‌العاده‌ای داره. زر مزه‌ی چایی رو گس‌تر می‌کنه و هرچقد تراکم زر تو چایی خشک بیشتر باشه، مرغوب‌تر و گس‌تر میشه.

تولید چایی زر به‌صورت خالص، اصطلاحا چایی سفید نامیده میشه و قیمت نسبتا بالایی هم داره. مزه چایی با کیفیت و خوب هم گسه. میشه انواع چایی شکسته، برگی، قلمی و تهیه ‌شده از برگ‌های بالایی گیاه چایی رو چای باکیفیت دونست.

نکته دیگه‌ای که باید بدونین اینه که میشه از رنگ چایی به کیفیت اون پی برد، اینه که هر چقدر رنگ چایی غیرطبیعی‌تر باشه، کیفیت کمتری داره. 

بیشتر بخوانید: راهکاری ساده برای خوشمزه‌تر کردن قهوه!

درجه بندی چای به لحاظ کیفیت

چای‌هایی که از غنچه‌ها و برگ‌های بالایی گیاه به دست میان، اسانس بیش‌تر و طعم بهتری دارن و چای خوب درجه ‌یک حساب میشن. هرچقدر که برگ‌ها درشت‌تر بشن، درجه چایی افت میکنه و کیفیتش هم کمتر میشه. اصطلاحا به این مدل چای‌ها، چایی درجه دو گفته میشه.

همینطور با درشت‌تر شدن برگ‌ها درجه‌ی چایی افت می‎کنه و به درجه‌ی دو می‌رسه و چای‌هایی که از برگ‌های بزرگ‌تر و پیرتر به دست میان، درجه‌ی 3 نامیده میشن. هر چقدر درجه چای بالاتر بره و کیفیتش پایین‌تر بیاد، تلخ‌تر میشه.

نکاتی که باید در مورد چای خوب بدانید:

چایی سیاه یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع چایی در غرب جهانه، اما در شرق محبوبیت کمتری داره. جالبه بدونین چایی سیاه در چین تحت عنوان چایی قرمز شناخته میشه. چایی صبحانه انگلیسی و چایی عصرانه ایرلندی، از معروف‌ترین انواع چایی سیاه در جهان محسوب میشن.
همچنین ترکیب چای سیاه با انواع ادویه و میوه‌ها هم طرفدارای زیاده داره.
ترکیب‌های مختلف چای سیاه معطر کلاسیک شامل موارد زیر هستند:

• ارل گری: چایی ارل گری از طریق ترکیب طعم‌دهنده‌‌ای مرکباتی که شبیه ترنجه، معطر میشه و طعم خوبی داره. ارل گری از معروف‌ترین انواع چایی سیاه در جهانه.
• چایی ماسالا: چای ماسالا از ترکیب با انواع ادویه‌جات به‌دست میاد. این ادویه‌ها شامل دارچین، زنجبیل، هل، بادیان ستاره‌ای، رازیانه، جوز هندی، میخک و شیره.
• چایی سیاه: چایی سیاه با انواع ادویه‌ها یا میوه‌ها معطر میشه و طرفداران خاص خودش رو داره.

در سال‌های اخیر شرکت‌های تولید‌کننده‌ی چایی، ترکیب‌های نامتعارفی از چایی سیاه رو تولید و به بازار معرفی کردن. از این موارد میشه به چایی شکلاتی یا چایی وانیلی (به‌عنوان چای دسر)، چایی با طعم چوب و دود، چایی با طعم میوه‌های گرمسیری، ادویه‌جات گرمابخش و انواع مختلف دیگه اشاره کرد.

علاوه بر ترکیبات چای محل کاشت چای موردنظر در فروش آن تأثیرگذاره و انواع چای بر اساس محل کشت خرید و فروش می‌شن؛ مثلا چای دارجلینگ یا آسام شهرت زیادی داره.

معمولاً طعم چایی بر اساس غلظت آن سنجیده می‌شه. در واقع غلظت، همان تندی و پررنگ بودن چایه، چایی که زیاد غلیظ باشه، پر رنگ و چایی که غلظت کمتری داره، چایی کم‌رنگه. تندی طعم چای به دلیل وجود ماده‌ای به نام تانیسه که معمولاً در چایی، قهوه، دم‌نوش و جوشانده‌ها وجود داره و میزان آن در چای سیاه از مابقی انواع چایی بیشتره.

بیشتر بخوانید: روش‌های تشخیص عناب تازه و مرغوب

راهکارهای عملی شناسایی چایی با کیفیت

با روش‌های زیادی میشه چای خوب رو تشخیص داد. روش اول اینه که مقداری از چایی رو دم کنیم و تو یخچال بذاریم تا دماش کاهش پیدا کنه. وقتی دمای چایی پایین بیاد، فعل و انفعالات شیمیایی اتفاق میفتن که در اثر اون، رنگ چایی برمی‌گرده و به شکل گل‌آلود درمیاد؛ یه چیزی مثل شیر کاکائو و همچنین لایه‌ای از چربی روی اون ظاهر میشه.

اگه رنگ چایی طبیعی باشه، با گرم کردن مجدد، دوباره به همون رنگ اولیه برمی‌گرده، اما اگر چایی خوب نخریده باشین، با گرم شدن مجدد رنگش برنمی‌گرده.

روش بعدی تشخیص چای باکیفیت اینه که چای خشک رو تو آب سرد بریزید. اگه بعد از مدتی رنگ داد و آب رنگی شد، احتمالا چایی مناسبی رو انتخاب نکردین و طبیعی نیست.

رنگ دهی چایی هم از روش‌های دیگه‌ایه که برای تشخیص چای خوب مورد استفاده قرار میگیره؛ چایی ایرانی به زمان زیادی برای دم کشیدن نیاز داره و به همین سادگی رنگ نمی‌گیره؛ در حالی که چایی بی‌کیفیتی که بهش رنگ اضافه کرده باشن، سریعا رنگ می‌گیره.

تو این مقاله تلاش کردم تا شما رو با روش‌های علمی و تجربی تشخیص چای خوب آشنا کنم. شاید روش‌‌های بیشتری هم برای تشخیص چای با کیفیت از چای تقلبی وجود داشته باشه؛ اما در حال حاضر این روش‌ها از بقیه قابل اعتمادترن. نظر شما چیه؟ شما برای تشخیص چای باکیفیت از چه روش‌هایی استفاده می‌کنین؟

سوالات متداول

اگه سوالی در زمینه تشخیص کیفیت چای دارین، همینجا از ما بپرسین. در ادامه جواب پر تکرارترین سوالاتی رو که کاربران در این زمینه پرسیدن، با شما به اشتراک میذاریم.

چای باکیفیت چه خصوصیاتی  داره؟

بهترین و باکیفیت‌ترین چای سیاه، طعم گس داره، بوی حنا میده، کمی طول میکشه تا رنگدهی داشته باشه اما رنگش شفاف و باکیفیته.

چطور چای تقلبی رو تشخیص بدیم؟

چای تقلبی سریع رنگ میگیره و اگه دماش رو کاهش بدین و مجددا گرمش کنین، کیفیت رنگش همچنان پایین می‌مونه.