۱۱ علامت کمبود تیامین (ویتامین B1)

مادهٔ شیمیایی تیامین که در اصطلاح رایج به آن ویتامین B1 هم گفته می‌شود، یکی از هشت ویتامین ضروری گروه ویتامین‌های B است که نقش بسیارمهمی در حفظ سلامتی و عملکردهای مناسب بدن دارد.
تیامین یا همان ویتامین B1 تقریباً در تمام سلول‌های بدن شما مورد استفاده قرار می‌گیرد و وظیفه آن کمک کردن به بدن برای تبدیل غذا به انرژی است.
می دانیم که بدن انسان قادر به تولید تیامین در خود نیست، به همین خاطر این مادهٔ حیاتی باید از طریق خوردن غذاهای متنوع و سرشار از تیامین، مانند گوشت، آجیل‌ها و غلات وارد بدن شما شود.
کمبود تیامین در کشورهای توسعه یافته تقریباً نادر است. با این حال، عوامل مختلفی ممکن است خطر مبتلا شدن به کمبود این ویتامین را در افراد تا حدودی بیشتر کند، از جملهٔ این عوامل می‌تواند موارد زیر را نام برد:
• مصرف بیش از حد الکل
• بالا رفتن سن
• مبتلا شدن به بیماری ایدز
• مبتلا شدن به بیماری دیابت
• انجام دادن جراحی باریاتریک
• دیالیز
• مصرف داروهای دیورتیک یا ادرار آور به مقدار زیاد
بسیاری از مردم شاید متوجه کمبود این ویتامین حیاتی در بدن خود نشوند، زیرا بسیاری از علائم این کمبود تا حد زیادی خفیف هستند و به سختی توسط افراد عادی قابل تشخیص هستند.

بیشتر بخوانید:علائم کمبود ویتامین D در بدن را بشناسید

 

۱۱ علامت کمبود تیامین یا ب۱ در بدن  را بشناسید:

۱. از دست دادن اشتها
یکی از علائم اولیه کمبود تیامین در بدن کاهش اشتها یا آنورکسیا است.
پس از انجام آزمایش‌های زیادی در این زمینه دانشمندان به این نتیجه رسیدند که تیامین نقش مهمی در تنظیم کردن زمان احساس سیر شدن، دارد.
این کمک می‌کند تا ” مرکزاعلام احساس سیری ” که در غدهٔ هیپوتالاموس مغز قرار دارد را کنترل کند.
هنگامی که بدن با کمبود این ویتامین مواجه می‌شود، ” مرکز اعلام احساس سیری ” در مغز نمی‌تواند کار خود را به درستی و به صورت طبیعی انجام دهد، باعث می‌شود به فرد احساس پر بودن دست دهد حتی در مواقعی که غذایی توسط فرد خورده نشده است. این می‌تواند باعث شود که اشتهای فرد کم شود.
در یک آزمایش و مطالعه دیگر با بررسی موش‌های آزمایشگاهی که در رژیم غذایی آن‌ها به میزان کافی تیامین وجود نداشت باز هم دیده شد که غذایی که موش‌ها در طول روز می‌خوردند بعد از مدتی شروع به کم شدن کرد و موش‌ها دچار بی اشتهایی شدند.
جالب اینجاست که بدانید، میزان اشتهای این موش‌ها پس از اینکه به آن‌ها مکمل‌های دارای تیامین داده شد به سرعت به اشتهای آن‌ها زیاد شد و به حالت عادی برگشت.
خلاصه: تیامین نقش مهمی در کنترل ” مرکز اعلام احساس سیری ” بازی می‌کند. یکی از علائم شایع کمبود تیامین کاهش اشتها است که با اختلال در این مرکز بوجود می‌آید.

برای دیدن از فواید ویتامینB6 برای بدن بدانید کلیک کنید.

۲. خستگی
بر طبق دانسته‌های پزشکی می دانیم که یکی دیگر از عوارض کمبود تیامین یا همان ویتامین B1 در بدن بوجود آمدن خستگی است که می‌تواند به تدریج یا به صورت یک باره در افراد بوجود بیاید. بوجود آمدن خستگی می‌تواند از اندکی کم شدن میزان انرژی فرد تا بوجود آوردن خستگی شدید متغیر باشد، و معمولاً بستگی به شدت کمبود این ویتامین در بدن دارد.
از آنجا که خستگی یک علامت خیلی واضح نیست و تا حدودی مبهم است که می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد، معمولاً می‌تواند به عنوان یکی از نشانه‌های کمبود تیامین، به اشتباه نادیده گرفته شود.
با این حال، با توجه به اینکه تیامین در تبدیل مواد غذایی به سوخت نقش حیاتی و بسیار مهمی دارد، جای تعجب نیست که خستگی و کمبود انرژی یک علامت بسیار رایج کمبود این ویتامین در بدن است.
در حقیقت، بسیاری از آزمایش‌ها و بررسی‌ها علت بوجود آمدن خستگی را به کمبود تیامین مربوط می‌دانند.
خلاصه: اگرچه خستگی یک علامت مبهم است که می‌تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد، خستگی همچنین می‌تواند نشانه‌ای از کمبود تیامین باشد و نباید از آن به سادگی عبور کرد.
۳. تحریک پذیری
تحریک پذیری در واقع همان بوجود آمدن احساس اضطراب و ناامیدی در افراد است. وقتی تحریک پذیر هستید، ممکن است به سرعت ناراحت می‌شوید.
تحریک پذیری می‌تواند به دلیل مشکلات جسمی، روانی و حتی مبتلا شدن به برخی بیماری‌های مختلف در شخص بوجود آید.
بوجود آمدن روحیه تحریک پذیر در شخص یکی از اولین علائم کمبود تیامین شناخته می‌شود. این علامت یعنی تحریک پذیری در افراد ممکن است چند روز یا چند هفته بعد از بوجود آمدن کمبود ویتامین B1 یا همان تیامین بوجود بیاید.
بوجود آمدن علائم مربوط به تحریک پذیری مخصوصاً در کودکان خردسالی که دچار بیماری بری بری هستند بسیار رخ می‌دهد. باید بدانیم که بیماری بری بری از بوجود آمدن کمبود تیامین یا همان ویتامین B1 در بدن فرد بوجود می‌آید.
خلاصه: بوجود آمدن علائم تحریک پذیری به صورت مکرر ممکن است نشانهٔ اولیه کمبود تیامین به ویژه در کودکان خردسال باشد.
۴. کاهش میزان واکنش‌ها (رفلکس‌ها) در بدن
کمبود ویتامین B1 می‌تواند روی اعصاب حرکتی اثر مخربی بگذارد.
در صورتی که کمبود این ویتامین در بدن به موقع اصلاح و درمان نشود، سیستم عصبی شخص به دلیل این کمبود تیامین ممکن است آسیب‌های فراوان ببیند، و این خود می‌تواند باعث ایجاد تغییر در رفلکس‌های اعصاب حرکتی در شخص شود.
کمبود تیامین یا همان ویتامین B1 در بدن افرادمی تواند در بیشتر اوقات باعث کم شدن یا از بین رفتن رفلکس‌های یا واکنش‌های زانو، مچ پا و عضلات سه سر ران شود و با افزایش و شدید شدن مقدار این کمبود در بدن افراد، ممکن است در هماهنگی و توانایی راه رفتن شخص اثر منفی بوجود آید.
خلاصه: کمبود تیامین درمان نشده در افراد می‌تواند باعث آسیب سیستم عصبی در شخص بشود که این خود می‌تواند بر اعصاب حرکتی شخص تأثیر منفی بگذارد و باعث کاهش یا از بین رفتن رفلکس‌های یا واکنش‌های طبیعی بدن شود.
احساس گز گز شدن در بازوها و پاها
احساس گزگز کردن غیر طبیعی، سوزن سوزن شدن، سوزش یا احساس ” تیر کشیدن ” در برخی اندام‌های بدن علامتی است که به نام پاراستزی شناخته می‌شود.
اعصاب محیطی که به بازوها و پاهای شما می‌رسند برای اینکه عملکرد بهتری داشته باشند به وجود میزان کافی تیامین نیاز زیادی دارند. در مواردی که فرد دچار کمبود این ویتامین در بدن خود بشود، ممکن است اعصاب محیطی بدن دچار آسیب دیدگی شوند.
خلاصه: تیامین از بسیاری جهات به سلامت اعصاب بدن کمک می‌کند. کمبود این ماده ممکن است باعث بوجود آمدن علائم منفی شود.

۵. بوجود آمدن ضعف در عضلات
ضعف عمومی عضلات بدن غیر رایج نیست و تعیین علت بوجود آمدن ضعف عمومی معمولاً تا حدودی سخت است.
ضعف عضلانی که کوتاه مدت و موقتی باشد، تقریباً برای همه افراد در بعضی مقاطع زمانی اتفاق می افتد. با این وجود، ضعف مداوم و طولانی مدت بدون دلیل یا بدون دلیل روشن درعضلات بدن شخص، ممکن است نشانهٔ بوجود آمدن کمبود تیامین یا ویتامین B1 در بدن شخص باشد.
در موارد فراوان، بیماران مبتلا به کمبود تیامین در بدن، ضعف عضلانی را تا حدود زیادی تجربه کرده‌اند.
علاوه بر این، در این گونه موارد، این ضعف عضلات پس از مصرف مکمل‌هایی که مقدار مناسبی تیامین دارند، بسیار بهتر شده‌اند.
خلاصه: با کمبود تیامین یا ویتامین B1 ممکن است ضعف عضلانی، به ویژه در بازوها و پاها در افراد بوجود آید.
۶. تاری دید
کمبود تیامین ممکن است یکی از دلایلی باشد که باعث تار شدن بینایی در شخص می‌شود.
کمبود شدید تیامین می‌تواند باعث شود که اعصاب بینایی تا حدودی متورم بشود و این قضیه می‌تواند باعث تار شدن یا حتی از بین رفتن بینایی در شخص شود.
چندین مورد ثبت شده، ارتباط داشتن این مشکل یعنی تار شدن بینایی در شخص و افت بینایی را با کمبود شدید تیامین در بدن اثبات کرده است.
علاوه بر این، نشان داده شده که بینایی بیماران پس از مصرف مکمل تیامین به طور قابل توجهی بهتر شده است.
خلاصه: کمبود تیامین می‌تواند باعث آسیب رساندن به عصب‌های بینایی شود، که ممکن است باعث تاری یا از بین رفتن دید در شخص بشود.
برای اطلاعات بیشتر از “خواص ویتامین B12 برای سلامتی، از ظاهری زیبا تا روانی آرام” کلیک کنید.
۷. حالت تهوع و استفراغ
اگرچه مشکلات و بیماری‌های گوارشی در هنگامی که شخص دچار کمبود تیامین شده باشد کمتر دیده می‌شود، اما هنوز هم این نوع مشکلات می‌تواند بروز کنند.
هنوز علت اینکه که دقیقاً چرا مشکلات گوارشی ممکن است با کمبود تیامین بروز کنند مشخص نیست، اما موارد فراوانی به ثبت رسیده است که نشان می‌دهد مشکلات بوجود آمده در دستگاه گوارش پس از مصرف کردن مکمل‌هایی که دارای مقدار مناسب و کافی تیامین بوده‌اند، تا حدود زیادی برطرف شده‌اند.
استفراغ در نوزادانی که دچار کمبود ویتامین B1 شده‌اند شایع‌تر است، زیرا مشخص شد که این علامت در نوزادانی که به آن‌ها غذاهایی با میزان تیامین بسیار کم داده شده بوجود می‌آید.
خلاصه: در موارد بسیار خاص و نادر، برخی مشکلات و بیماری‌های گوارشی مانند تهوع، استفراغ یا درد شکم ممکن است به دلیل کمبود ویتامین B1 در بدن بوجود آید.
۸. تغییر در ضربان قلب
منظور از ضربان قلب شما تعداد تپش‌های اندازه گیری شدهٔ قلب شما در هر دقیقه است.
جالب اینجاست که سرعت ضربان قلب شخص می‌تواند با زیاد شدن یا کم شدن مقدار تیامین در بدن او تغییر کند. اگر در بدن شخص به مقدار کافی تیامین وجود نداشته باشد سرعت ضربان قلب کندتر از حالت نرمال می‌شود.
کاهش قابل توجه در ضربان قلب در مطالعات و آزمایش‌های انجام شده بر روی موش‌های آزمایشگاهی که دارای کمبود تیامین بوده‌اند به ثبت رسیده است.
ضربان قلب اگر به دلیل کمبود تیامین در بدن شخص، به طور غیر طبیعی کند باشد ممکن است باعث افزایش خستگی، سرگیجه و افزایش خطر غش کردن شود.
خلاصه: کمبود تیامین ممکن است باعث کند شدن ضربان قلب و در نتیجه افزایش خستگی و سرگیجه در افراد بشود.
۹. تنگی نفس یا نفس نفس زدن
با توجه به اینکه کمبود تیامین می‌تواند بر کارکرد و سلامت قلب شما تأثیر بگذارد، ممکن است باعث بوجود آمدن تنگی نفس در شخص بشود.
این امر به این دلیل است که کمبود تیامین گاهی اوقات می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود و این قضیه زمانی اتفاق می افتد که قلب در پمپاژ خون عملکرد ضعیف‌تر و کندتری داشته باشد. این در نهایت می‌تواند باعث جمع شدن مایعی در ریه‌ها شود، که باعث می‌شود تا حدودی تنفس کردن شخص سخت‌تر شود.
البته باید بدانید که تنگی نفس می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، بنابراین این علائم به تنهایی معمولاً نشانه کمبود تیامین نیست.
خلاصه: کمبود تیامین یا ویتامین B1 می‌تواند باعث بوجود آمدن مشکلاتی کارکرد و عملکرمناسب قلب شده. این مشکلات قلبی ممکن است تا حدودی باعث بوجود آمدن علائم منفی در نقس کشیدن فرد بشود مانند بوجود آمدن تنگی نفس یا نفس نفس زدن. این قضیه می‌تواند به علت تجمع مایعات در شش‌ها اتفاق بیفتد.
۱۰. روان پریشی
مطالعات و آزمایش‌های مختلف، نشان داده‌اند که کمبود تیامین و روان پریشی تا حدود زیادی به هم مربوط هستند.
روان پریشی بیماری جدی است که منجر به سردرگمی، کاهش آگاهی و عدم توانایی تفکر واضح می‌شود.
در برخی مواردی کمبود شدید تیامین می‌تواند باعث سندرم ورنیکه کورساکوف (Wernicke-Korsakoff) شود.
علائم این بیماری اغلب می‌تواند شامل مواردی از جمله هذیان گفتن، کاهش حافظه، سردرگمی و توهم باشد.
سندرم ورنیکه کورساکوف (Wernicke-Korsakoff) اغلب به علت کمبود تیامین بوجود می‌آید که این کمبود به علت مصرف بیش از حد الکل در افراد است. با این حال، کمبود تیامین در بیماران سالخورده نیز شایع است
خلاصه: برخی از افرادی که به کمبود تیامین یا همان ویتامین B1 دچار شده‌اند ممکن است علائم روان پریشی را از خود نشان دهند و به سندرم ورنیکه کورساکوف (Wernicke-Korsakoff) مبتلا شوند، به خصوص اگر کمبود تیامین نتیجه مصرف بیش از حد الکل به مدت طولانی باشد.
غذاهای سرشار از ویتامین B1 کدامند
مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل و تا حدودی متنوع که شامل غذاهای سرشار از تیامین است می‌تواند به جلوگیری از کمبود این ویتامین کمک کند.
مقدار مصرف روزانه توصیه شده (RDI) برای ویتامین B1 در حدود ۱.۲ میلی گرم برای آقایان و ۱.۱ میلی گرم برای خانم‌ها است.

منابع غنی از تیامین:

جگر گاو
لوبیای سیاه، پخته شده
عدس، پخته شده
آجیل‌ها، خام
مارچوبه
بسیاری از غذاها حاوی مقادیر کمی تیامین هستند از جمله ماهی، گوشت، آجیل و دانه‌ها. بنابر این اکثر افراد قادر به پاسخگویی به نیاز تیامین و دریافت مقدار کافی این ویتامین در بدن خود بدون استفاده از مکمل‌های حاوی تیامین هستند.
علاوه بر این، در بسیاری از کشورها به نان و غلات غالباً تیامین به صورت مصنوعی اضافه می‌شوند.
سخن پایانی
اگرچه کمبود تیامین در کشورهای توسعه یافته نسبتاً نادر است، اما عوامل یا شرایط مختلفی مانند مصرف بیش از حد نوشیدن‌های الکلی یا افزایش سن می‌تواند خطر ابتلا به آن را در شما را افزایش دهد.
کمبود تیامین می‌تواند خود را به شکل‌های مختلفی بروز دهد و علائم آن غالباً به سادگی قابل تشخیص نیستند و همین قضیه تشخیص آن را دشوار می‌کند.
خوشبختانه، کمبود تیامین معمولاً با مصرف مکمل‌ها قابل برگشت است.
منبع:healthline