ویتامین D

ویتامین دی یا ویتامین د، یکی از ویتامین‌های لازم و مورد نیاز بدن است که در گروه ویتامین‌های محلول در چربی قرار دارد. این ویتامین به رشد و استحکام استخوان‌ها و همچنین در افزایش جذب میزان کلسیم، فسفر و منیزیم بدن نقش بسزایی دارد. از آنجایی که تاثیرات ویتامین دی (D) بسیار گسترده است و نقش بسیار حیاتی را در زندگی هر فرد ایفا می‌کند بنابراین عدم دریافت این ویتامین، عوارض و خسارت‌های جبران ناپذیری را به همراه دارد.

• طبق تحقیقاتی که درباره کمبود ویتامین دی انجام شده، نتیجه بدین شکل بود که در حدود یک میلیارد نفر در سراسر دنیا، به فقر ویتامین دی دچار هستند که نتیجه این تحقیق برای هر کشور، آمار تکان دهنده‌ای را به دنبال داشت.
• شاید با خود بگویید که این میزان در کشور ما یعنی ایران به چه شکل بوده؟ میزان فقر ویتامین دی (D) در ایران بالای ۶۷ درصد اعلام شد که سبب تعجب همگان شد. اگر بخواهیم به تفکیک هر استان این میزان را بیان کنیم، استان تهران با ۸۱.۳ درصد و استان اصفهان با ۷۰ درصد جزو استان‌هایی هستند که بالاترین فقر ویتامین دی را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار وحشتناک در فصل زمستان به مراتب بیشتر می‌‌شود و دلیل آن کمبود نور خورشید می‌باشد. جالب است بدانیم که بیشترین آمار کمبود ویتامین دی در بین زنان و کودکان دیده شده است.
•  با توجه به توضیحات و آماری وحشتناکی که داده شد، باید بیش از پیش جهت دریافت ویتامین دی برای بدن توجه شود اما جای نگرانی نیست! چرا؟ ما در این مقاله قصد داریم به تمامی سوالات و اطلاعاتی که برای ویتامین دی مورد نیاز است، پاسخ دهیم پس با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید:۳ فایده‌ی ویتامین D که شما را شگفت زده می‌کند

۱- منابع، خواص و روش جذب ویتامین دی (D):

• شاید با توجه به توضیحاتی که در ابتدای مقاله داده شد، نگران شده‌اید و به دنبال آن هستید که از چه طریقی می‌توان این ویتامین حیاتی یعنی ویتامین D را جذب کرد. در این بخش قصد داریم به فواید، منابع و چگونگی جذب این ویتامین توضیحاتی داده شود.
• ویتامین دی از راه‌های مختلفی جذب بدن می‌شود که از مهمترین آن‌ها می‌توان به روغن جگر ماهی، قارچ، ماهی‌های پرچرب مانند سالمون نروژی و ساردین، نور خورشید، لبنیات و زرده تخم مرغ اشاره کرد.
• مواردی که توضیح داده شد، منابع طبیعی جهت جذب ویتامین دی بودند اما از منابع غیر طبیعی جهت دریافت ویتامین دی می‌توان به مکمل‌هایی از جمله کپسول و آمپول اشاره کرد. سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش افسردگی و بی‌حوصلگی و غیره از مهمترین خواص و فواید ویتامین D می‌باشد.

۲- علائم و عوارض کمبود ویتامین دی (D):

در این بخش قصد داریم به علائم و عوارض کمبود ویتامین دی (D) بپردازیم اما شاید در ابتدا با خود بگویید که از چه طریقی می‌توان متوجه شد که آیا دچار کمبود این ویتامین هستیم یا خیر؟ تشخیص میزان ویتامین D بدن هر شخص، از طریق آزمایش خون انجام می‌شود که در این مرحله متوجه می‌شویم که آیا با کمبود ویتامین D مواجه هستیم یا خیر.

دریافت ویتامین دی و کلسیم باعث افزایش قدرت و هماهنگی عضلات در افراد کهنسال می‌شود همچنین ویتامین دی باعث پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند راشیتیسم در کودکان، استئومالاسی در بزرگسالان و پوکی استخوان در کهنسالی می‌شود همچنین این ویتامین به رشد و استحکام استخوان‌ها و رشد سلول‌ها کمک زیادی می‌کند همچنین مصرف ویتامین دی در سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر موثر است.در سال‌های اخیر،تقاضا برای این ویتامین در حال افزایش است، که به طور گسترده ای در زمینه‌های مکمل‌های غذایی، دارویی و مواد افزودنی خوراکی استفاده می‌شود. آخرین مطالعات در کشور شیوع بالای کمبود ویتامین D را نشان می‌دهد که حتی در برخی مناطق کشورمان به ۸۰ درصد هم می‌رسد، لذا غنی سازی باید دراولویت برنامه‌های مقابله با کمبود ویتامین D قرار بگیرد.

در اینجا سوال دیگری نیز مطرح می‌شود که اگر عمل انجام آزمایش در زمان مقرر انجام نشد یا اگر تا به حال این آزمایش را انجام نداده‌ایم، از کجا متوجه شویم که دچار کمبود ویتامین D هستیم؟

اگر علائم و موارد زیر را داریم، امکان کمبود ویتامین D وجود دارد:

۱- بیمار شدن به صورت مداوم و پی در پی

۲- اختلال در سرعت بهبود زخم‌ها

۳- احساس خستگی و کوفتگی

۴- درد استخوان‌ها و کمردرد

۵- احساس افسردگی

۶- ریزش مو

۷- درد عضلات

• تا اینجا با علائم کمبود ویتامین D آشنا شدیم اما در این قسمت می‌خواهیم به عوارض کمبود و فقر ویتامین D بپردازیم. جالب است در ابتدا بدانیم که میزان فقر ویتامین D در زنان و کودکان ایرانی میزان ۷۰ تا ۸۵ درصد می‌باشد که واقعا این آمار تکان‌دهنده، هشدار جدی برای این افراد است. از مهمترین عوارض کمبود ویتامین دی در دوران کودکی می‌توان به ابتلا به بیماری راشیتیسم اشاره کرد که علت آن عدم جذب کلسیم و فسفر در زمان رشد استخوان‌ها است که برای انجام این فرایند نیاز به ویتامین دی (D) در بدن می‌باشد.
• بزرگ شدن جمجمه، برجستگی سینه، پهن شدن مچ دست یا مچ پا، دیر دندان در آوردن، دیر راه افتادن و غیره از دیگر عوارضی است که در دوران کودکی به دلیل عدم جذب ویتامین دی ممکن است اتفاق بیفتد پس موارد ذکر شده باید زنگ خطری باشد تا مادران در این دوران، بیش از پیش مراقب فرزند خود باشند. و اما از مهمترین عوارض کمبود ویتامین دی در دوران بزرگسالی می‌توان به نرمی استخوان (استئومالاسی) اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: علائم کمبود ویتامین D در بدن را بشناسید

۳- خطرات بالا بودن ویتامین دی و مسمومیت ناشی از آن:

تا اینجا با فواید و عوارض کمبود ویتامین دی آشنا شدیم اما باید بدانیم که استفاده بیش از حد ویتامین D، عوارض و خطرات زیادی را به دنبال دارد که در این بخش قصد داریم توضیحاتی راجع به این موارد داده شود. مصرف زیاد یا اوردوز ویتامین D برای افرادی اتفاق می‌افتد که روزانه ۶۰۰۰۰ واحد و در بازه زمانی چند ماهه از این ویتامین استفاده کرده‌اند.

از مهمترین علائم و عوارض مصرف زیاد ویتامین D می‌توان به مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و درد معده، عدم اشتها، خستگی، کلافه بودن، تکرر ادرار و غیره اشاره کرد.

مسمویت با ویتامین D :

این مسومیت به ندرت رخ می‌دهدخور ولی اغلب در بین افرادی اتفاق می‌افتد که مقادیر زیادی از این ویتامین را از طریق مکمل‌ها دریافت کرده باشند. در اینجا نیاز است مورد مهمی را توضیح دهیم و آن این است که، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید نمی‌تواند سبب اوردوز شود به این دلیل که اگر بدن نیازی به این ویتامین نداشته باشد، پوست این عمل را متوقف می‌کند.

۴- خرید ویتامین D و زمان مصرف آن:

همان‌طور که در بالا توضیح داده شد ویتامین D را می‌توان از طریق منابع طبیعی یا مکمل‌ها دریافت کرد. اگر می‌خواهید از طریق منابع طبیعی از جمله قارچ، ماهی و غیره این ویتامین را جذب بدن کنید، بهتر است از طریق فروشگاه‌ها از جمله فروشگاه‌های اینترنتی و میادین میوه و تره بار این اقلام را تهیه کرد.

اگر تامین این ویتامین را برای بدن به وسیله مواد غذایی طبیعی ترجیح نمی‌دهید، می‌توانید از مکمل‌هایی مانند آمپول یا قرص که از داروخانه‌ها می‌توان تهیه کرد، فراهم کنید ولی اگر به دنبال منبعی رایگان و سرشار از ویتامین D هستید، قطعا نور خورشید بهترین گزینه است.

آیا آمپول ویتامین D بهتر است یا قرص آن؟

این سوالی است که امکان دارد در ذهن شما به وجود آمده باشد اما به طور کلی باید بگوییم که میزان جذب ویتامین دی از طریق مواد غذایی طبیعی در طولانی مدت، به مراتب بهتر از مکمل‌هایی مانند قرص  یا آمپول است. اگر میزان ویتامین D در بدن هر شخص کم باشد در نتیجه پزشک بنا به میزان نیاز بدن به این ویتامین، قرص  یا آمپول مورد نیاز را تجویز می‌کند.

توجه: از مصرف خودسرانه قرص یا آمپول ویتامین D بدون تجویز پزشک خودداری فرمائید.

بیشتر بخوانید: ۷ روش برای افزایش مقدار ویتامین D بدن

۵- میزان مصرف ویتامین D برای کودکان:

در بالا توضیح داده شد که میزان کمبود ویتامین دی در بین زنان و کودکان بسیار آمار وحشتناکی است. اما برای کودکان در رده‌های سنی مختلف چه میزان ویتامین دی ضروری است؟ در کشور‌های فرانسه و فنلاند برای اطفال زیر یکسال میزان ویتامین D در حدود ۱۰۰۰ واحد به صورت روزانه اعلام شده بود اما سازمان بهداشت جهانی و سلامت کانادا میزان ۴۰۰ واحد را نیز کافی اعلام کرد.

به طور کلی آزمایشات و تحقیقات کافی برای اثبات میزان مورد نیاز ویتامین دی برای این رده سنی کافی نبوده اما به طور کلی میزان ۱۵۰۰ واحد، طبق آزمایشات انجام شده کاملا بی‌خطر شناخته شده است. میزان ویتامین دی در رده‌های سنی مختلف از جمله نوزادان و اطفالان، خردسالان و افراد بالای ۹ سال، متفاوت می‌باشد اما باید توجه شود که این میزان برای درمان کمبود یا فقر این ویتامین کافی نبوده و صرفا برای نیاز روزانه استفاده می‌شود.

۶- انواع ویتامین D:

تا اینجا با فواید، منابع، عوارض و سایر جزئیات ویتامین D آشنا شدیم اما جالب است بدانیم که ویتامین D نیز به پنج دسته D4، D3، D2، D1 و D5 تقسیم می‌شود. مهمترین ویتامین‌های مورد نیاز بدن از طریق ویتامین D2 و D3 تامین می‌شود که به ویتامین D2 ارگوکلسیفرول (Vitamin D2) و به ویتامین D3 کوله کلسیفرول (Vitamin D3) گفته می‌شود.

از مهمترین منابع ویتامین D2 می‌توان به قارچ رشد کرده در نور ماوراء بنفش، غذاهای غنی شده و مکمل‌های غذایی اشاره کرد و جالب است بدانیم که این نوع ویتامین از رایج‌ترین و ارزان‌ترین ویتامین‌ها می‌باشد. روغن ماهی، جگر، زرده تخم مرغ، کره و مکمل‌های غذایی از منابع اصلی ویتامین D3 هستند.

۷- تاثیر ویتامین D برای مقابله با کرونا:

دیدیم که یکی از فواید ویتامین D، تقویت سیستم ایمنی بدن است. در این روزها که ویروس کرونا، کل دنیا را درگیر خود کرده بنابراین استفاده از این ویتامین بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

در این مقاله به کلیه اطلاعاتی که لازم بود راجع به ویتامین دی در اختیار داشته باشیم، پرداخته شد. نظر شما راجع به سایر ویژگی و اطلاعات این ویتامین چیست؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.