همه آنچه که باید درباره درمان استفراغ نوزاد و کودک بدانید
در این مقاله از مجله اکالا بلاگ، به بررسی عمیق و جامعی در مورد درمان استفراغ نوزاد و کودک پرداخته‌ایم. استفراغ در نوزادان، که می‌تواند ناشی از دلایل متفاوتی باشد، یک مشکل شایع به شمار می‌رود. در این متن، با دیدگاهی کاربردی و مبتنی بر تحقیق، راهنمایی‌هایی را برای کمک به والدین در مواجهه با این شرایط ارائه می‌دهیم.
علل متفاوت استفراغ نوزادان
استفراغ در نوزادان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله بیماریهای گوارشی مانند گاستروانتریت، که به آن آنفولانزای معده نیز گفته می‌شود، مسمومیت غذایی، یا حتی گاستریت. در مواردی نادر، استفراغ می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جدی‌تر باشد و به عنوان نخستین نشانه‌ی بروز بیماری ظاهر شود. شناخت نشانه‌های هشدار دهنده از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان به موقع اقدام کرد و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمود.
خطرات ناشی از استفراغ مکرر
یکی از مهم‌ترین خطراتی که استفراغ مکرر به دنبال دارد، کم آبی بدن است. از دست دادن آب و مواد معدنی ضروری می‌تواند بر سلامت نوزاد تأثیر منفی گذارد. در این شرایط، توصیه می‌شود که از محلول‌های الکترولیت خوراکی استفاده شود. محصولاتی نظیر Pedialyte یا Rehydralyte که بدون نیاز به نسخه در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی موجود هستند، می‌توانند برای جایگزینی مایعات از دست رفته بسیار مؤثر باشند.
بیشتر بخوانید: روش‌های مراقبت از نوزادان و کودکان در روزهای داغ تابستانی
رویکردهای درمانی در منزل
برخی از روش‌های درمانی که می‌توانند به کاهش و توقف استفراغ کمک کنند، شامل استفاده منظم و محتاطانه از محلول ORS با دمای اتاق می‌باشد. ارائه‌ی منظم این محلول به نوزاد، حتی در صورت تکرار استفراغ، می‌تواند به جذب مؤثرتر مایعات کمک کند و خطر کم آبی را کاهش دهد.
افزایش تدریجی میزان محلول
با کاهش شدت استفراغ، می‌توان مقدار بیشتری از محلول ORS را در فواصل زمانی طولانی‌تر به نوزاد ارائه داد. این روند باید تا بازگشت حالت طبیعی تشنگی و ادرار کردن نوزاد ادامه یابد. در این دوره، از دادن آب، شیر، شیرخشک یا سایر مایعات به نوزاد خودداری شود تا استفراغ به طور کامل متوقف شود.
اقدامات فوری در صورت ادامه استفراغ
در صورتی که استفراغ بیش از دو ساعت ادامه پیدا کند، بدون تأخیر به دنبال مشاوره پزشکی باشید. این امر می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به درمان‌های پزشکی تخصصی‌تر و بررسی‌های دقیق‌تر باشد.
بیشتر بخوانید: بیماریهای شایع کودکان در تابستان که باید گوش به زنگ باشید!
بازگشت به برنامه شیردهی عادی
پس از آنکه نوزاد دو ساعت بدون استفراغ گذرانده است، می‌توانید به تدریج و با احتیاط فرآیند شیردهی را از سر بگیرید، با این حال، مراقب باشید که زمان شیردهی را کوتاه‌تر کرده و فواصل بین آن‌ها را افزایش دهید تا از تحریک مجدد معده جلوگیری شود.
از سرگیری تغذیه با شیرخشک پس از استفراغ
پس از آنکه نوزاد دوره‌ای دو ساعته بدون استفراغ را گذرانده، می‌توان تغذیه با شیرخشک را با مقادیر کم و به صورت تدریجی آغاز کرد. این روند به معده نوزاد اجازه می‌دهد تا به تدریج با فرآیند هضم مجدداً سازگار شود. در این مرحله، بسیار مهم است که با دقت و صبر، حجم شیرخشک ارائه شده به نوزاد را افزایش دهید تا از هر گونه فشار بیش از حد به سیستم گوارشی او جلوگیری شود.
تغذیه کودکان بالای ۴ ماه پس از استفراغ
برای نوزادانی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند و بیش از ۴ ماه سن دارند، می‌توان به تدریج غذاهای کمکی را معرفی کرد. غذاهایی نظیر سرلاک، سیب زمینی پخته، کمپوت سیب خانگی، موز له شده، و هویج پخته و له شده، گزینه‌های مناسبی برای شروع هستند. این دستورالعمل کمک می‌کند تا کودک با مواد غذایی نرم و آسان برای هضم، به آرامی به رژیم غذایی معمولی خود بازگردد.
- در این زمان، از دادن چای، آبمیوه و سایر نوشیدنی‌ها به نوزاد خودداری شود تا از هرگونه تحریک بیشتر سیستم گوارشی جلوگیری گردد.
تغذیه کودکان بالای ۱ سال پس از دوره‌ای از استفراغ
برای کودکانی که به سن مصرف غذای کمکی رسیده‌اند، می‌توان پس از گذراندن دو ساعت بدون استفراغ، با مقادیر کمی از شیر یا شیرخشک و سایر مایعات، تغذیه را آغاز کرد. با گذشت زمان و کاهش نشانه‌های استفراغ، می‌توان غذاهای جامد نظیر سرلاک برنج، سرلاک سایر غلات، بلغور جو دوسر، نان، رشته فرنگی، و هویج پخته را به تدریج وارد برنامه غذایی کودک کرد. این فرآیند باعث می‌شود کودک به آرامی به رژیم غذایی عادی خود بازگردد، در حالی که سیستم گوارشی او فرصت بازیابی و تقویت را پیدا می‌کند.
زمان مراجعه به پزشک پس از استفراغ نوزاد
استفراغ در کودکان می‌تواند به دلایل گوناگونی رخ دهد و گاهی اوقات نشانه‌ای از بیماریهای جدی‌تر است. اگر فرزند شما پس از ۲۴ ساعت بهبودی نیافت یا اگر استفراغ او پس از شروع اولیه مایعات ادامه یافت، یا اگر با علائم دیگری همچون اسهال مکرر، وجود خون یا مخاط در استفراغ یا مدفوع، تورم شکم، درد‌های شکمی، عدم ادرار برای مدت طولانی، خستگی غیرعادی، خواب آلودگی، سردرگمی، تشنج، یا تب بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد همراه بود، باید بدون درنگ به پزشک مراجعه کنید.
مدیریت استفراغ مداوم در کودکان
استفراغ مداوم می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت‌هایی باشد که نیاز به توجه پزشکی فوری دارند. اگر استفراغ کودک بیش از ۶ ساعت ادامه یافته یا با علائم دیگری مانند اسهال، تب، یا گوش درد همراه است، لازم است که سریعاً با پزشک تماس گرفته شود. در این زمان، اطمینان از استراحت کودک و داشتن ظروفی در دسترس برای مواقع نیاز به استفراغ، اهمیت دارد.
روش‌های کمکی درمان استفراغ نوزاد
در مواردی که استفراغ کودک به مرحله آرامش رسیده و دیگر نیاز به مراجعه فوری به پزشک نیست، می‌توان با اقداماتی ساده اما مؤثر به بهبودی سرعت بخشید. ارائه مقداری محلول نمکی به کودک، اندازه‌گیری دمای بدن و خنک نگه داشتن بدن او با اسفنج و آب ولرم، و هنگامی که استفراغ قطع شد، شروع به دادن غذاهای سفت اما ساده نظیر غذاهایی با بافت نرم و آسان برای هضم است.
۱. مراقبت اولیه هنگام استفراغ کودک
یکی از اولین اقداماتی که والدین باید در زمان استفراغ کودک انجام دهند، حمایت فیزیکی و عاطفی از کودک است. نگه داشتن سر کودک در حین استفراغ به جلوگیری از خطر خفگی کمک کرده و اطمینان می‌دهد که مسیر تنفسی او باز می‌ماند. پس از پایان استفراغ، پاک کردن صورت کودک با یک اسفنج یا پارچه تمیز و دادن کمی آب برای شستن دهان، اهمیت دارد.
- استفراغ ممکن است برای کودک بسیار ناراحت‌کننده و حتی ترس‌آور باشد. بنابراین، ارائه تسلی و دلداری به کودک در این لحظات بسیار مهم است. این کار به کودک اطمینان می‌دهد که او در امان است و والدینش برای حمایت و مراقبت از او در کنارش هستند.
۲. تأمین مایعات برای جبران آب از دست رفته
یکی از مهم‌ترین اقدامات پس از استفراغ، جبران مایعات از دست رفته بدن است. ارائه مقدار کمی آب یا محلول او. آر. اس (ORS) به میزان ۳۰ میلی‌لیتر در هر ساعت، به کودک کمک می‌کند تا بدن خود را هیدراته نگه دارد و از کم‌آبی جلوگیری کند.
۳. تشویق کودک به استراحت
استراحت بخش مهمی از فرآیند بهبودی است. تشویق کودک به دراز کشیدن و استراحت کردن و همچنین قرار دادن ظرفی در کنار او برای استفاده در صورت نیاز به استفراغ مجدد، به کودک کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری از این دوره عبور کند.
۴. افزایش مصرف محلول او. آر. اس
پس از گذشت چند ساعت و اطمینان از اینکه کودک قادر به نگه داشتن مایعات در معده خود است، می‌توان مقدار مصرف محلول ORS را افزایش داد تا به جبران کامل آب و الکترولیت‌های از دست رفته کمک کند.
درمان استفراغ در حین سفر
۱) ایجاد فضای آرام قبل از سفر
آماده‌سازی روحی کودکان قبل از شروع سفر اهمیت دارد. والدین باید از نشان دادن رفتارهای کج‌خلقی و نگرانی خودداری کنند، زیرا این حالات می‌تواند کودک را نیز مضطرب و نگران سازد. ایجاد فضایی آرام و مثبت پیش از سفر می‌تواند به کاهش احساس ناخوشایند کودک کمک کند.
۲) تنظیم غذای مناسب قبل و در طول سفر
اطمینان از اینکه کودک با شکم نه خیلی خالی و نه خیلی پر سفر می‌کند، بسیار مهم است. خوردن یک وعده غذایی مختصر و سبک قبل از شروع سفر و پرهیز از پرخوری در طول سفر به جلوگیری از بیماری مسافرت کمک می‌کند. همچنین، داشتن نوشیدنی‌های کافی برای جلوگیری از خشکی آب بدن ضروری است.
۳) استفاده از داروهای مخصوص در صورت نیاز
در مواردی که کودک به طور مکرر در طول سفر دچار بیماری مسافرت می‌شود، ممکن است استفاده از داروهای مخصوص با تجویز پزشک مفید باشد. این داروها می‌توانند به کاهش یا جلوگیری از بروز حالت تهوع و استفراغ در طول سفر کمک کنند.
۴) استفاده از تکنیک‌های فیزیکی
قرار دادن یک باند تحت فشار دور کمر کودک نیز می‌تواند به کاهش حس تهوع او کمک کند. این روش، که بر پایه تحریک نقاط حسی بدن استوار است، می‌تواند به عنوان یک راهکار مکمل در کنار سایر اقدامات به کار گرفته شود.
۵) مشورت با پزشک
در نهایت، اگر کودک شما به طور مداوم در هنگام سفر دچار بیماری می‌شود، مشاوره با پزشک کودکان می‌تواند راهنمایی‌های مهم و مفیدی ارائه دهد. پزشک می‌تواند داروها یا روش‌های درمانی خاصی را بر اساس وضعیت کودک توصیه کند.
منبع: چی‌شی
من سورین صیادی هستم و از بچگی تقریباً تمام وقت آزادم را صرف دیدن فیلم و سریال (و گاهاً انیمه) کردم! بیشتر به ژانرهای اکشن، جنایی و هیجان‌انگیز علاقه دارم، اما ژانرهای دیگر را هم دنبال می‌کنم.
خیلی خوشحالم که می‌توانم این لذت بزرگ از زندگی را با دیگران به اشتراک بگذارم و فیلم و سریال‌های مورد علاقه‌ام را به شما معرفی کنم.
