طرز تهیه آش دندونی+ نکات و فوت‌وفن ها
آش دندونی یکی از سنت‌های زیبای ایرانی است که به مناسبت دندان درآوردن نوزادان طبخ می‌شود. این آش که در آذربایجان و تبریز با نام “دیشلیق” شناخته می‌شود، نمادی از شادی و سپاسگزاری برای نخستین دندان کودک است. آش دندونی در جمع‌های خانوادگی سرو می‌شود و فلسفه اصلی آن، آرزوی سلامتی، خوشبختی و عمر طولانی برای کودک است. در این مقاله از مجله اکالا، طرز تهیه آش دندونی را به شما آموزش خواهیم داد.
نگاهی سریع به روش پخت
ابتدا حبوبات و غلات را خیس کنید و جداگانه بپزید. پیازها را خلالی خرد کرده و با زردچوبه در روغن تفت دهید تا طلایی شوند. گندم پخته را در قابلمه‌ای بزرگ همراه با برنج، جو و حبوبات ترکیب کنید.
عصاره گوشت، پیاز داغ و ادویه‌ها را اضافه کنید و آش را روی حرارت ملایم بپزید تا جا بیفتد. در نهایت، آش را با کشک، نعنا داغ و پیاز داغ تزیین و سرو کنید. رسپی این آش خوشمزه را با جزئیات کامل در ادامه بخوانید.
مواد لازم برای آش دندونی
| مواد لازم | مقدار مورد نیاز |
| لوبیا قرمز | ۱ پیمانه |
| نخود | ۱ پیمانه |
| عدس | ۱ پیمانه |
| گندم | ۱ پیمانه |
| لوبیا چیتی | ۱ پیمانه |
| لوبیا چشم بلبلی | ۱/۳ پیمانه |
| جو | ۱/۲ پیمانه |
| برنج | ۱/۲ پیمانه |
| عصاره گوشت یا آب قلم | ۱ پیمانه |
| پیاز | ۲ عدد |
| نعنا داغ و کشک | برای تزیین |
| نمک، فلفل سیاه و زردچوبه | به میزان لازم |
خرید مواد اولیه با تخفیف از اکالا
طرز تهیه آش دندونی
- مدت زمان آماده‌سازی: ۷-۸ ساعت خیساندن حبوبات
- مدت زمان پخت: ۲-۳ ساعت
- مناسب برای: ۶-۸ نفر
- درجه سختی: متوسط
مرحله اول: خیساندن حبوبات و غلات
تمام حبوبات را تمیز کنید و بشویید.
لوبیا، نخود و عدس را به صورت جداگانه از شب قبل خیس کنید و چندین بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ‌شان گرفته شود.
گندم، جو و برنج را نیز حداقل ۴ ساعت قبل از پخت خیس کنید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه آش انار
مرحله دوم: پخت حبوبات
هر کدام از حبوبات خیس شده (لوبیا، نخود، عدس، گندم، جو، برنج) را جداگانه در قابلمه‌های مختلف بریزید و با مقداری آب بپزید تا کاملاً نرم شوند.
مرحله سوم: آماده‌سازی پیاز داغ
پیازها را بشویید و پوست بگیرید. با کمک چاقو آن‌ها را به صورت خلالی و یکدست خرد کنید.
در تابه مناسبی کمی روغن بریزید و پیازها را به تابه اضافه کنید.
تابه را روی حرارت متوسط گذارید و پیازها را کمی تفت دهید تا طلایی و سبک شوند.
در همین مرحله برای خوشرنگ‌تر شدن پیازها کمی زردچوبه به آن‌ها زنید تا طلایی و معطر شوند.
نیمی از این پیاز داغ را برای تزیین کنار بگذارید.
مرحله چهارم: ترکیب مواد
گندم پخته شده را در قابلمه‌ای بزرگ که قصد طبخ آش را دارید بریزید. به مقدار لازم آب به آن اضافه کنید و قابلمه را روی حرارت متوسط گذارید.
منتظر بمانید تا محتوای درون قابلمه به نقطه جوش رسد. سپس برنج و جو پخته شده را به آن اضافه و مخلوط کنید.
در همین مرحله باید تمامی حبوبات پخته شده را به قابلمه اضافه کنید و در حد مخلوط شدن مواد را هم زنید.
مرحله پنجم: اضافه کردن عصاره گوشت، ادویه‌ها و پیاز داغ
عصاره گوشت، نیمی از پیاز داغ، نمک، فلفل سیاه و زردچوبه را به مواد درون قابلمه اضافه کنید.
آش را مرتب هم بزنید تا ته نگیرد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه آش لبو
مرحله ششم: پخت نهایی
درب قابلمه را بگذارید و اجازه دهید آش به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه روی حرارت ملایم بپزد تا تمام مواد به خوبی ترکیب شوند و آش جا بیفتد.
مرحله هفتم: تزیین و سرو
آش آماده شده را در ظرف سرو بریزید و با کشک، پیاز داغ و نعنا داغ تزیین و نوش جان کنید.
آش دندونی با گوشت
برای پخت آش دندونی با گوشت، می‌توانید از گوشت گوسفندی استفاده کنید. ابتدا گوشت را با پیاز و کمی زردچوبه بپزید تا نرم شود، سپس آن را ریش‌ریش کنید و همراه با آب گوشت به قابلمه آش اضافه کنید. گوشت پخته شده به آش طعمی غنی‌تر و مقوی‌تر می‌بخشد.
آش دندونی با سیرابی
برای پخت آش دندونی با سیرابی، می‌توانید عصاره قلم را حذف کنید و به جای آن از سیرابی استفاده کنید. سیراب و شیردان را به خوبی تمیز کنید، به قطعات کوچک خرد کنید و جداگانه بپزید. سپس به قابلمه آش اضافه کنید تا همراه با سایر مواد پخته و طعم‌دار شود. این روش طعمی متفاوت و مقوی به آش شما می‌بخشد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه آش جو
نکات و فوت‌وفن های طرز تهیه آش دندونی
در ادامه به چند نکته طلایی برای خوشمزه‌تر شدن آش دندونی اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
- آش دندونی باید غلیظ باشد، پس میزان آب را در حین پخت کنترل کنید.
- می‌توانید ماش را نیز به حبوبات اضافه کنید تا آش مقوی‌تر شود.
- استفاده از عصاره گوشت یا آب قلم به طعم آش عمق بیشتری می‌بخشد.
- برای جلوگیری از ته گرفتن، آش را به طور مرتب هم بزنید و آش را روی حرارت کم بپزید تا طعم‌ها به خوبی با هم ترکیب شوند.
- حتماً حبوبات را از شب قبل خیس کنید و آب آن‌ها را چندین بار عوض کنید تا نفخ‌شان گرفته شود.
- برنج نیم‌دانه به غلظت بیشتر آش کمک می‌کند.
- در صورت تمایل، می‌توانید کمی اسفناج یا تره خرد شده به آش اضافه کنید.
- برای پخت سریع‌تر و بافت نرم‌تر، از گندم پوست‌کنده استفاده کنید.
- برای حفظ بافت و طعم حبوبات، آن‌ها را جداگانه بپزید.
- تفت دادن پیاز در کره طعمی لذیذتر به آش می‌بخشد.
- به جای گندم کامل، می‌توانید از بلغور گندم استفاده کنید.
- گردوی خرد شده و کشمش تفت داده شده گزینه‌های جذابی برای تزیین هستند.
- نعنا داغ را هم برای تزیین و هم در داخل آش استفاده کنید.
باورهای جالب درباره آش دندونی
این سنت زیبا همچنان در فرهنگ ایرانی زنده است و لحظاتی شیرین و به یادماندنی برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند.
- محافظت از کودک: در گذشته باور داشتند که پخت آش دندونی و تقسیم آن بین اطرافیان، کودک را از بیماری‌ها و آسیب‌ها محافظت می‌کند.
- تقویت و سلامتی: مواد مغذی مانند گندم و حبوبات، نمادی از آرزوی قدرت و سلامت برای کودک بودند.
- جشن رشد: دندان درآوردن، اولین نشانه رشد کودک است و این آش، بهانه‌ای برای جشن گرفتن این مرحله مهم در زندگی کودک بوده است.
امیدواریم که این آموزش از بخش آشپزی اکالا مورد توجه شما علاقه‌مندان قرار گرفته باشد و بتوانید طبق روش ساده و کامل بالا این آش خوشمزه را آماده و در کنار عزیزانتان میل کنید.
اگر شما در طرز تهیه آش دندونی از ترفندهای دیگری استفاده می‌کنید که موجب خوشمزه‌تر شدن و بهتر شدن طعم آن می‌شود، خوشحال می‌شویم که آن نکات را در بخش نظرات با ما و سایر دوستان علاقه‌مند به اشتراک بگذارید.
من سمانه هستم، پس از سال‌ها تلاش مستمر و حرفه‌ای در دنیای شیرینی‌پزی، آشپزی، تولید محتوا و عکاسی با افتخار و اشتیاق بی‌پایان این طعم‌های دلنشین را با شما به اشتراک می‌گذارم.
