کمبود منگنز چیست و چگونه متوجه کمبود منگنز در بدنمان بشویم؟
منگنز چیست؟ منگنز عنصری طبیعی است و ماده‌ای مفید و مهم معدنی برای بدن محسوب می‌شود. این ماده برای حفظ سلامتی شما بسیار مهم است، البته باید حتماً توجه داشته باشید که منگنز در مقادیر بالا می‌تواند باعث مسمومیت شود. کمبود منگنز نادر است اما به ویژه با شرایط پزشکی خاص ممکن است اتفاق بیفتد. در ادامه این مقاله از دسته دانستنی در مجله اینترنتی اکالا با شما از اهمیت و خواص منگنز در بدن و همچنین نشانه‌های کمبود آن صحبت کرده‌ایم. برای آشنایی بیشتر با علایم کمبود منگنز با ما تا انتهای این مقاله در اکالا بلاگ همراه باشید.
خواص منگنز برای بدن
منگنز برای چندین کارکرد مهم در بدن شما اهمیت فراوان دارد. موارد زیر از مهم‌ترین فواید منگنز در بدن هستند:
بیشتر بخوانید: عوارض مصرف آهن که تاکنون نشنیده‌اید!
متابولیسم یا سوخت و ساز
بدن شما دارای پروتئین‌های زیادی به نام آنزیم است. آنزیم‌ها تا حدودی به افزایش سرعت واکنش‌های شیمیایی در بدن کمک می‌کنند. منگنز یک جزء لازم از چندین آنزیم مهم در بدن ماست که برای تنظیم کربوهیدرات‌ها، اسیدهای آمینه و کلسترول نقش مهم دارند. در واقع وجود منگنز در بدن به تنظیم سوخت و ساز آن کمک می‌کند.
خاصیت آنتی اکسیدانی
آنتی اکسیدان‌ها برای خنثی کردن و از بین بردن اثرات منفی ملکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد در بدن ما ضروری هستند. این ملکول‌ها تا حدود زیادی باعث آسیب رساندن به سلول‌های بدن می‌شوند. در واقع آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند تا حدی زیادی رادیکال‌های آزاد را کنترل کنند. آنزیم‌های دارای منگنز که در سلول‌های بدن ما وجود دارند، سم‌زدایی کننده اصلی رادیکال‌های آزاد هستند و تا حدود زیادی باعث از بین بردن تاثیرات منفی آن‌ها می‌شوند.
سلامت و توسعه استخوان
بدن ما برای ساخت و تولید استخوان، غضروف‌ها و دامنه حرکتی آن‌ها به مقدار مناسبی از منگنز نیاز دارد. کمبود منگنز می‌توان به بافت استخوان آسیب برساند.
التیام و بهبودی زخم‌ها
منگنز در آنزیمی‌هایی وجود دارد که اسید آمینه‌ای به نام پرولین را تأمین می‌کنند. پرولین برای تولید کلاژن در سلول‌های پوست شما ضروری است. همان‌طور که می‌دانید، تولید کلاژن برای بهبودی و التیام زخم‌های سطح پوست تا حدود زیادی مورد نیاز است.
بیشتر بخوانید: ۷ نشانه‌ی کمبود منیزیم را بشناسیم
علائم کمبود منگنز چیست؟
از آنجا که منگنز در بسیاری از غذاها و خوراکی‌های موجود در رژیم‌های غذایی روزانه ما وجود دارد، کمبود این مادهٔ معدنی مهم در افراد بسیار نادر است. به همین دلیل، نباید سرخود از مکمل‌‌های حاوی منگنز استفاده کرد. اما در صورتی‌که علائم زیر را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه و از او درخواست کنید تا برای بررسی سطح منگنز خونتان، آزمایش بنویسد.
- بروز التهاب در پوست،
- احساس تهوع دائمی
- نوسانات خلقی، تشدید علائم سندرم پیش از قاعدگی
- کاهش وزن
- تغییر رنگ مو
- کند شدن رشد مو
- ناهنجاری‌های حرکتی، اسکلتی
خطرات کمبود منگنز در بدن
- رشد ضعیف استخوان‌ها یا نقص اسکلتی
- رشد آهسته یا بوجود آمدن اختلال در رشد
- ضیف شدن باروری افراد
- اختلال در تحمل گلوکز، وضعیت بین نگهداری طبیعی گلوکز و دیابت
- سوخت و ساز غیر طبیعی کربوهیدرات و چربی‌ها
علت‌های متداول کمبود منگنز
کمبود منگنز در بدن می‌تواند با عدم دریافت میزان کافی از آن در رژیم غذایی شما، ایجاد شود. طبق بررسی‌های یک موسسه پزشکی معتبر غذایی، کمبود منگنزی که بر اثر رژیم غذایی نامناسب در افراد سالم بوجود آمده باشد، تا این لحظه دیده نشده است. عموما کمبود این ماده معدنی در بدن، با مشکلی عمومی در سطح سلامت یا بیماری زمینه‌ای همراه می‌شود.
افرادی که دارای مشکلات و بیماری‌های زیر هستند، می‌توانند در معرض خطر ابتلا به کمبود منگنز (پایین‌تر بود منگنز بدن از حد طبیعی) قرار بگیرند:
- صرع
- پوکی استخوان
- دیابت
- نارسایی لوزالمعده اگزوکرین (عدم توانایی هضم غذا به دلیل کمبود آنزیم‌های گوارشی تولید شده توسط پانکراس)
- نارسایی کلیوی و دیالیر
- کودکان مبتلا به بیماری پرتس (یک بیماری نادر که جریان خون رسانی به مفاصل تا حدودی دچار مشکل می‌شود)
- کودکان مبتلا به فنیل کتونوری (نوعی بیماری ارثی که در آن مقدار فنیل آلانین خون بسیار بالا می‌رود)
بیشتر بخوانید: مکمل منیزیم و همه چیز درباره‌ی مصرف آن
چگونه کمبود منگنز تشخیص داده می‌شود؟
مقدار منگنز موجود در خون شما با استفاده از آزمایش سادهٔ خون قابل ارزیابی است. برای انجام آزمایش، پزشک شما نیاز به دریافت نمونهٔ خون از رگ بازوی شما دارد.
طبق آزمایشگاه‌های کلینیک مایو، محدوده مرجع طبیعی منگنز در بزرگسالان بین ۷/۴ تا ۳/۱۸ نانوگرم در میلی لیتر خون (ng /ml) است. شما باید همیشه هنگام تفسیر نتایج آزمایش خون خود از محدوده‌های مرجع درج شده در برگهٔ آزمایش، کمک بگیرید. در صورت وجود هر نوع سوال یا ابهام، حتما با پزشکتان مشورت کنید.
چگونه کمبود منگنز درمان می‌شود؟
نتایج به دست آمده از مطالعه روی افراد مبتلا به کمبود منگنز نشان داده است که این افراد بعد ازدریافت مکمل به طور کامل درمان شدند. همچنین علائم و عوارض منفی ناشی از کمبود این مادهٔ معدنی در بدنشان تا حدود زیادی کم شد.
در صورت کمبود منگنز، پزشک احتمالاً مکمل منگنز را برای شما تجویز می‌کند. آن‌ها همچنین پیشنهاد می‌کنند که از غذاهای سرشار از منگنز در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
طبق اعلام موسسه لینوس پاولینگ، مقدار توصیه شدهٔ کافی روزانه منگنز در مردان ۲.۳ میلی گرم در روز و در زنان بزرگسال ۱.۸ میلی گرم در روز است.
عوارض منفی کمبود منگنز چیست؟
تا این لحظه مطالعه و تحقیقات محدودی در زمینهٔ اثرات کمبود منگنز بر روی سلامتی انسان انجام شده است. با این وجود، مطالعه‌ها و آزمایش‌ها بر روی حیوانات نشان داده است که کمبود منگنز در حیوانات تا حدودی باعث نقص‌ها اسکلتی و استخوانی می‌شود. این مشکلات عبارتند از:
- خمیده شدن ستون فقرات
- بوجود آمدن اندام‌های کوتاه‌تر و ضخیم‌تر
- بزرگ‌تر شدن مفاصل بدن
علاوه بر این، جالب است بدانید که حیوانات بارداری که دچار کمبود منگنز بودند، فرزندانی به دنیا آوردند که مشکلات حرکتی قابل توجهی داشتند. این مشکلات حرکتی شامل طیف وسیعی از عوارض، از عدم هماهنگی کافی در حرکت و نداشتن تعادل را شامل می‌شد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ دلیل برای ضرورت مصرف آهن
چه غذاهایی سرشار از منگنز هستند؟
مواد غذایی زیر، سرشار از منگنز و منابعی عالی برای تامین این ماده آلی هستند:
- آجیل‌ها، مانند بادام و کلوچه
- لوبیاها و حبوبات مانند لوبیا لیما و پینتو
- غلات مانند جو دوسر و سبوس
- نان گندم سبوس دار
- برنج قهوه‌ای
- سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج
- میوه‌هایی مانند آناناس
- شکلات تلخ
مطالعات نشان می‌دهند که محصولات غذایی سرشار از آهن یا مکمل‌ها، باعث کاهش شدن جذب منگنز می‌شوند. فسفر و کلسیم هم ممکن است مقدار جذب منگنز را کاهش دهد، اما مقدار آن نسبت به تأثیر آهن بسیار کمتر است.
عوارض جانبی احتمالی برای مصرف بیش از اندازهٔ منگنز چیست؟
علی‌رغم وجود بسیاری از کارکردهای مهم منگنز در بدن، وجود مقدار بیش از اندازهٔ این مادهٔ معدنی مهم در بدن می‌تواند باعث مسمومیت بدن شود.
استنشاق مقدار زیادی از منگنز می‌تواند به مسمومیت ریوی منجر شود. این مسئله برای کارگران، نوعی خطر شغلی محسوب می‌شود. این نوع مسمومیت به ویژه در افرادی بیشتر دیده می‌شود که شغل جوشکاری دارند و یا کسانی که در بخش‌های ذوب فلزات مشغول به کار هستند. همچنین کارگران در معرض گرد و غبار یا ذرات معلق منگنز دار در هوا در خطر مسمومیت توسط منگنز قرار دارند.
وقتی منگنز استنشاق می‌شود، می‌تواند تا حدودی باعث بوجود آمدن التهاب در ریه‌ها شود. علائم این بیماری شامل سرفه و برونشیت است. همچنین در مواقعی که مقدار منگنز موجود در آب آشامیدنی خیلی زیاد است، آثار مسمومیت منگنز در افراد بوجود می‌آید. منگنز می‌تواند روی سیستم اعصاب تاثیر بگذارد. مقادیر بالای این ماده آثاری مانند اختلالات روانی و کاهش عملکرد حرکتی به جا خواهد گذاشت.
چکیدهٔ مقاله
منگنز یک ماده معدنی مهم و اساسی است که وجود مقدار کافی از آن در بدن برای انجام بسیاری از کارکردهای مهم بدن ضروری است. به طور کلی، اکثر افراد از طریق رژیم غذایی عادی و مناسب قادر به دریافت منگنز کافی هستند.
اگر نگران کمبود منگنز هستید و یا این که دارای بیماری‌ها و مشکلاتی هستید که باعث می‌شود مقدار منگنز بد شما از حد طبیعی خود کمتر شود، حتماً در این مورد با پزشک خود صحبت کنید.
منبع: healthline
سوالات متداول
در ادامه پاسخ چند سوال پرتکرار در زمینه کمبود منگنز را به شما به اشتراک خواهیم گذاشت:
علائم کمبود منگنز در بدن چیست؟
التهابات موقت پوستی، اختلال در خلق و خو، تهوع، مشکلات حرکتی و ضعف عضلانی از علائم کمبود منگنز در بدن هستند.
برای کمبود منگنز چی بخوریم؟
جو دوسر، گندم، سویا، چاودار، انواع آجیل و شکلات تلخ از منابع غذایی منگنز دار هستند.
سلام خیلی عالی بود فقط در بخش علت های متداول کمبود منگنز
یک علت هست که معمولا دکتر ها متوجهش نمیشن
افرادی که زیاد گریه میکنن دچار کمبود منگنز هستند چون در قطره اشک ۳۰ برابر بیشتر از خون منگنز وجود داره
لطفا این مطلب هم اضافه کنید