پتاسیم در بدن چه میکند؟ از سلامت قلب تا استخوان!
اهمیت پتاسیم بسیار دست کم گرفته میشود. پتاسیم یک ماده معدنی مهم و بسیار مفید برای بدن است که به عنوان یک مادهٔ الکترولیت شناخته میشود زیرا در آب تا حدود زیادی واکنش پذیر است. هنگامی که در آب حل میشود، یونهایی با بار مثبت تولید میکنند.
این خاصیت خاص به آن اجازه میدهد تا الکتریسیته را هدایت کند، که برای بسیاری از فرآیندهای بدن بسیار مهم است.
جالب اینجاست بدانید که مصرف غذاهای سرشار از پتاسیم دارای بسیاری از خواص عالی برای سلامتی شما است. مصرف این مادهٔ معدنی خاص میتواند باعث پایین آمدن فشار خون و احتباس آب (جمع شدن آب در بعضی اندام و قسمتهای بدن) شود و تا حدودی به محافظت شما در برابر سکته مغزی و جلوگیری از پوکی استخوان و بوجود آمدن سنگ کلیه، کمک کند.
در این مقاله خاصیتهای مهم پتاسیم و کارکردهای مهمی که این ماده برای سلامتی شما انجام میدهد آورده شده است.
بیشتر بخوانید: علائم کمبود ویتامین D در بدن را بشناسید
پتاسیم چیست؟
پتاسیم سومین ماده معدنی فراوان در بدن شما است. به بدن کمک میکند تا مقدار مایعات را درون خود تنظیم کند، پیامهای عصبی را ارسال کند و به منقبض شدن عضلات کمک فراوان میکند.
تقریباً ۹۸٪ پتاسیم بدن شما در سلولهای شما قرار گرفته است. از این مقدار ۸۰ ٪ در سلولهای عضلانی شما وجود دارد، در حالیکه ۲۰٪ دیگر در استخوانها، کبد و گلبولهای قرمز خون شما وجود دارند.
هنگامی که این مادهٔ معدنی مهم داخل بدن شما شد، به عنوان یک الکترولیت عمل میکند.
جالب است بدانید که وقتی پتاسیم در آب قرار بگیرد به یونهای مثبت و منفی تقسیم میشود که این یونها قابلیت و توانایی هدایت الکتریسیته دارند. یونهای پتاسیم بار مثبت دارند.
بدن شما از این الکتریسیته برای تنظیم کردن و مدیریت انواع مختلفی از عملکردهای مهم استفاده میکند. بعضی از این فرایندها و عملکردها شامل تنظیم تعادل مایعات در بدن، هدایت سیگنالها و پیامهای عصبی داخل بدن و کمک به منقبض شدن عضلات میشود.
بنابراین مقدار کم یا زیاد الکترولیت در بدن میتواند بر بسیاری از کارکردهای مهم بدن تأثیر بگذارد.
خلاصه: پتاسیم یک ماده معدنی مهم است که به عنوان یک الکترولیت و رسانای جریان الکتریسیته عمل میکند. این مادهٔ معدنی در بدن به تنظیم تعادل مایعات، انتقال پیامهای عصبی و انقباض عضلات کمک میکند.
پتاسیم به تعادل مایعات بدن کمک میکند
میدانیم که تقریباً ۶۰ ٪ بدن از آب تشکیل شده است.
۴۰ ٪ از این آب در داخل سلولهای شما در مادهای به نام مایعات درون سلول (ICF) قرار گرفته است.
بقیهٔ این آب داخل بدن در خارج از سلولهای شما در قسمتهایی مانند خون، مایع نخاعی و بین سلولها قرار گرفته است. به این مایعات، مایع بیرون سلولی (ECF) گفته میشود.
جالب اینجاست که مقدار آب موجود در مایعات درون سلولی یا ICF و مایعات بیرون سلولی یا ECF تحت تأثیر غلظت الکترولیتهای موجود در آنها، به ویژه پتاسیم و سدیم است.
پتاسیم الکترولیت اصلی در مایعات درون سلولی یا ICF است و مقدار آب درون سلولها را تعیین میکند. در مقابل، سدیم الکترولیت اصلی مایعات بیرون سلولی یا ECF است و مقدار آب خارج از سلول را تعیین میکند.
به نسبت مقدار الکترولیتها نسبت به مقدار مایعات، اسمولالیته گفته میشود. در شرایط طبیعی، اسمولالیته در داخل و خارج از سلولهای بدن شما یکسان است.
به عبارت سادهتر، یک تعادل مساوی بین الکترولیت در خارج و داخل سلولهای شما وجود دارد.
با این حال، هنگامی که اسمولالیته نابرابر است، آب از سمتی با الکترولیتهای کمتر به سمتی که الکترولیتهای بیشتری دارد حرکت میکند تا غلظت الکترولیتها را در هردو سمت درون و بیرون سلول مساوی کند.
این قضیه ممکن است باعث شود که سلولها در حین حرکت و خارج شدن آب از داخل آنها به بیرون، کوچک شوند، یا با وارد شدن مقداری آب از بیرون به داخل آنها متورم و متلاشی شوند.
به همین دلیل مهم است که حتماً از الکترولیتهای مناسبی مانند پتاسیم در بدن استفاده کنید.
حفظ تعادل مناسب مایعات برای سلامتی مطلوب بسیار مهم است. اگر متعادل کردن مایعات در بدن و سلولها به خوبی انجام نشود، این قضیه میتواند تا حدودی باعث بوجود آمدن کم آبی در بدن شود که به نوبهٔ خود بر قلب و کلیهها اثر میگذارد.
مصرف یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم و رساندن آب کافی به بدن میتواند به حفظ تعادل مناسب مایعات در بدن کمک کند.
خلاصه: تعادل مایعات به شدت به نوع و مقدار الکترولیتهای موجود در بدن به خصوص پتاسیم و سدیم وابسته است. مصرف یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم میتواند تا حدود زیادی به شما در حفظ تعادل مناسب مایعات در بدن شما کمک میکند.
پتاسیم برای سیستم عصبی مهم است
میدانیم که یکی از وظایف اصلی سیستم عصبی در بدن شما انتقال پیامهای عصبی بین مغز، اعضا و قسمتهای مختلف بدن است.
این پیامها به صورت سیگنالهای عصبی در بدن منتقل میشوند و به تنظیم انقباضهای عضلات بدن، ضربان قلب، واکنشهای عصبی و بسیاری از عملکردهای دیگر بدن، کمک میکنند. جالب است بدانید، سیگنالهای عصبی بوسیلهٔ یونهای سدیم در حال حرکت به داخل سلولها و یونهای پتاسیم که از سلول خارج میشوند، تولید میشوند.
حرکت یونها باعث تغییر ولتاژ سلولها میشود، که این قضیه یک ضربان عصبی را فعال میکند.
متأسفانه، کم شدن مقدار پتاسیم خون میتواند بر توانایی بدن در تولید یک پیام عصبی تأثیر منفی بگذارد.
دریافت مقدار کافی پتاسیم از رژیم غذایی میتواند به شما در حفظ عملکرد سالم سیستم عصبی کمک کند.
خلاصه: این ماده معدنی مهم در فعال کردن سیگنالها و پیامهای عصبی در کل سیستم عصبی شما نقش اساسی دارد. تکانههای عصبی به تنظیم انقباضهای عضلات، تنظیم کردن ضربان قلب و پاسخهای عصبی بدن و بسیاری از فرآیندهای دیگر کمک میکنند.
پتاسیم به تنظیم انقباضهای عضلهها و قلب کمک میکند
سیستم عصبی بدن شما به تنظیم انقباضهای عضلات بدن شما، کمک میکند. اما، تغییر مقدار پتاسیم خون میتواند بر روی پیغامهای داخلی در سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارد و تا حدودی باعث ضعیف شدن انقباضها و حرکات عضلانی شود.
اگر مقدار این مادهٔ معدنی در خون پایینتر از حالت طبیعی باشد و یا بالاتر از این مقدار باشد، هر دوی این حالتها میتواند باعث تغییر ولتاژ سلولهای عصبی شوند که این قضیه بر سیستم عصبی تأثیر منفی میگذارد.
این ماده معدنی برای حفظ سلامت قلب شما هم تا حدود زیادی مهم است، زیرا حرکت آن به داخل و خارج از سلولها به حفظ ضربان قلب منظم شما کمک میکند.
هنگامی که مقدار این مادهٔ معدنی در خون خیلی زیاد باشد میتواند تا حدودی باعث گشاد و سست شدن قلب شما شود. این میتواند انقباضات آن را تضعیف کرده و ضربان قلب غیرطبیعی ایجاد کند.
به همین ترتیب، مقدار بیش از اندازه پایین پتاسیم در خون هم میتواند تنظیم ضربان قلب را تا حدود زیادی تغییر دهد.
هنگامی که قلب به درستی ضربان نمیکند، نمیتواند به طور موثری خون را به مغز پمپاژ کند، و یا همچنین به دیگر اندامها و ماهیچهها برساند.
در بعضی موارد، آریتمی قلب یا همان ضربان قلب نامنظم میتواند کشنده هم باشد و حتی میتواند باعث مرگ ناگهانی شود.
خلاصه: مقدار پتاسیم در بدن شما تأثیر بسیاری بر روی انقباضهای عضلات بدن دارد. تغییر این مقدار پتاسیم میتواند تا حدودی باعث ضعف عضلات شود و همچنین قادر است باعث بوجود آمدن بیماری آریتیمی قلبی یا همان ضربان قلب نامنظم شود.
فواید پتاسیم
مصرف یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم میتواند بسیاری از فواید فراوانی برای سلامتی شما به همراه داشته باشد.
پتاسیم به پایین آمدن فشار خون کمک میکند
نتایج تحقیقهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که تقربیا از هر سه نفر آمریکایی یک نفر مبتلا به بیماری فشار خون بالا است.
در اینجا باید توجه داشته باشید که بیماری فشار خون بالا یکی از عاملهای خطرناک برای بیماریهای قلبی است که میشود گفت اصلیترین علت مرگ در سراسر جهان است.
رژیم غذایی سرشار از پتاسیم به بدن کمک میکند که با دفع کردن سدیم اضافی در بدن، فشار خون تا حدودی پایین بیاید.
مقدار بیش از اندازهٔ سدیم در بدن میتواند باعث بالا رفتن فشار خون شود، به ویژه برای افرادی که فشار خون آنها در حال حاضر زیاد است.
تجزیه و تحلیلها و بررسیهای انجام شده از ۳۳ مطالعه نشان داد که وقتی افراد دارای فشار خون بالا، میزان مصرف پتاسیم را افزایش میدهند، حد بالای فشار خون (فشار سیستولیک) آنها ۳.۴۹ میلی متر جیوه کمتر مییابد، و همین طور که حد پایین فشار خون (فشار دیاستولیک) آنها ۱.۹۶ میلی متر جیوه پایین میآید.
در یک مطالعه دیگر بر روی تعداد ۱،۲۸۵ شرکت کننده در سنین مختلف از ۲۵ سال تا ۶۴ سال انجام گرفت، دانشمندان متوجه شدند که افرادی که بیشترین مقدار پتاسیم را در رژیم غذایی روزانهٔ خود دارند، در مقایسه با افرادی که کمترین مقدار پتاسیم را مصرف میکنند، فشار خون آنها تا حدودی پایین میآید.
نتایج نشان داد که به طور متوسط کسانی که بیشترین مقدار مصرف را داشتند، فشار خون سیستولیک آنها ۶ میلی متر جیوه پایینتر و فشار خون دیاستولیک ۴ میلی متر جیوه پایینتر بود.
پتاسیم از مبتلا شدن به سکتهٔ مغزی جلوگیری میکند
سکته مغزی در صورت کم شدن بیش از اندازهٔ جریان خون به مغز بوجود میآید. نتایج به دست آمده از تحقیقهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که سکتهٔ مغزی علت مرگ بیش از ۱۳۰،۰۰۰ آمریکایی را در هر سال است.
نتیجههای به دست آمده از مطالعهها و آزمایشهای زیادی که در این زمینه انجام شده، نشان دادهاند که مصرف کردن یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم است به جلوگیری از سکته مغزی در افراد کمک فراوان میکند.
در بررسی ۳۳ تحقیق که بر روی تعداد ۱۲۸.۶۴۴ شرکت کننده انجام شد، دانشمندان متوجه شدند که افرادی که بیشترین مقدار پتاسیم را در رژیم غذایی خود مصرف میکنند نسبت به افرادی که کمترین مقدار این مادهٔ معدنی را در رژیم غذایی خود دارند، خطر سکته مغزی در آنها چیزی در حدود ۲۴ ٪ کمتر از دیگران است.
علاوه بر این، بررسیهای انجام شده بر روی ۱۱ مطالعه که بر روی تعداد ۲۴۷.۵۱۰ شرکت کننده انجام شده است، نشان داد که افرادی که بیشترین پتاسیم را در رژیم غذایی خود مصرف کردهاند در مقایسه با افرادی که کمترین مقدار پتاسیم را مصرف میکنند، خطر سکته مغزی در آنها در حدود ۲۱ ٪ کمتر است. دانشمندان همچنین متوجه شدهاند که خوردن رژیم غذایی سرشار از این ماده معدنی میتواند تا حدودی باعث کم شدن خطر مبتلا شدن به بیماریهای قلبی میشود.
پتاسیم به جلوگیری از پوکی استخوان کمک میکند
پوکی استخوان بیماری است که میتوان تا حدودی باعث بوجود آمدن استخوانهای پوک، تو خالی و متخلخل در افراد شود.
می دانیم که علت اصلی مبتلا شدن به پوکی استخوان کمبود کلسیم در بدن افراد است. کلسیم یک مادهٔ معدنی بسیار مهم است که نقشهای بسیار مهمی در بدن بر عهده دارند.
جالب است بدانید که، مطالعهها و آزمایشهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که مصرف یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم زمانی که مقدار دفع و خارج شدن کلسیم از بدن توسط ادرار کم شود میتواند از پوکی استخوانها در افراد تا حدودی جلوگیری کند. در یک مطالعه بر روی ۶۲ زن سالم ۴۵ تا ۵۵ ساله، دانشمندان دریافتند افرادی که بیشترین مقدار پتاسیم را در رژیم غذایی خود دارند بیشترین مقدار تودهٔ استخوان را دارند یعنی استخوانهایشان تا حدودی قویتر است.
در مطالعه دیگری بر روی ۹۹۴ زن یائسهٔ سالم، دانشمندان دریافتند که افرادی که بیشترین پتاسیم را میخورند، دارای تودهٔ استخوان قویتری در قسمتهای استخوانهای پایین کمر و لگن خود هستند.
پتاسیم به جلوگیری از مبتلا شدن به سنگ کلیه کمک میکند
سنگهای کلیه دستههایی از مواد و سوباتی هستند که ممکن است در ادرار بوجود بیایند.
کلسیم یک ماده معدنی است که معمولاً در سنگ کلیه وجود دارد، و مطالعهها و آزمایشهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که سیترات پتاسیم میتواند باعث کم شدن مقدار کلسیم در ادرار شود.
به این ترتیب، پتاسیم ممکن است به مبارزه با سنگ کلیه کمک کند.
بسیاری از میوهها و سبزیجات دارای سیترات پتاسیم هستند، بنابراین اضافه کردن این ماده به رژیم غذایی آسان است.
در یک مطالعه چهار ساله که بر روی ۴۵۶۱۹ مرد انجام شد، دانشمندان و محققان متوجه شدند که کسانی که بیشترین پتاسیم را به صورت روزانه مصرف میکنند نسبت به افراد دیگر، ۵۱ ٪ کمتر در خطر بوجود آمدن سنگ کلیه قرار دارند.
به طور مشابه، در یک مطالعه ۱۲ ساله که بر روی ۹۱،۷۳۱ زن انجام شده است، دانشمندان متوجه شدند که افرادی که بیشترین پتاسیم را به صورت روزانه مصرف میکنند، ۳۵ ٪ خطر مبتلا شدن به سنگ کلیه در آنها نسبت به دیگران کمتر شده است.
پتاسیم مشکل احتباس آب را در بدن کاهش میدهد
احتباس آب هنگامی در بدن اتفاق می افتد که مایعات اضافی در بعضی از قسمتهای بدن جمع میشوند.
از زمانهای خیلی دور، پتاسیم برای درمان بیماری احتباس آب در بدن مورد استفاده قرار میگرفته است.
مطالعهها و آزمایشهای انجام شده در این زمینه نشان میدهد که مصرف زیاد پتاسیم با افزایش تولید ادرار و کاهش مقدار سدیم میتواند به بهبود و کم شدن احتباس آب یا همان جمع شدن مایعات اضافی در بدن، کمک کند.
خلاصه: یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم میتواند تا حدودی خطر مبتلا شدن به مشکل فشار خون بالا و همچنین بیماریی احتباس آب یا همان جمع شدن مایعات اضافی در بدن را کاهش دهد، از مبتلا شدن به سکته مغزی و پوکی استخوان و سنگ کلیه هم میتواند تا حدودی جلوگیری کند.
منابع پتاسیم
پتاسیم در بسیاری از غذاها و خوراکیهای طبیعی، به ویژه میوه، سبزیجات و ماهی فراوان است.
اکثر متخصصان سلامت و تغذیه می گویند که به نظر میرسد بهترین مقدار برای دریافت پتاسیم به صورت روزانه چیزی در حدود ۵۰۰،۳ تا ۴،۷۰۰ میلی گرم است.
در اینجا مقدار پتاسیمی که میتوانید از خوردن ۳.۵ اونس (۱۰۰ گرم) از بعضی از غذاها و خوراکیها دریافت کنید آورده شده است:
• چغندر، پخته شده: ۹۰۹ میلی گرم
• لوبیا، پخته شده: ۶۴۶ میلی گرم
• سیب زمینی سفید، پخته شده: ۵۴۴ میلی گرم
• قارچ، کبابی: ۵۲۱ میلی گرم
• آووکادو: ۴۸۵ میلی گرم
• سیب زمینی شیرین، پخته شده: ۴۷۵ میلی گرم
• اسفناج، پخته شده: ۴۶۶ میلی گرم
• کلم پیچ: ۴۴۷ میلی گرم
• ماهی آزاد، پخته شده: ۴۱۴ میلی گرم
• موز: ۳۵۸ میلی گرم
• نخود فرنگی، پخته شده: ۲۷۱ میلی گرم
از طرف دیگر، مصرف مکملهای بدون نسخه راه مناسبی برای افزایش مقدار مصرف پتاسیم برای شما نیستند.
در بسیاری از کشورها، سازمانهای غذایی و بهداشتی پتاسیم موجود در مکملهای بدون نسخه را تا حدود ۹۹ میلی گرم کم میکنند و می دانیم که این مقدار بسیار کمتر از مقداری است که شما میتوانید فقط از خوردن یک وعده غذاهای کامل با پتاسیم در بالا دریافت کنید.
این حد ۹۹ میلی گرم احتمالاً به این دلیل است که بسیاری از مطالعهها و آزمایشها نشان دادهاند که مقدار بالای پتاسیم از مکملها ممکن است به روده آسیب برساند و حتی میتواند باعث مبتلا شدن افراد به آریتمی قلبی یا همان ضربان نامنظم قلب و یا حتی مرگ افراد شود.
با این حال، دکترها ممکن است برای افرادی که از کمبود پتاسیم رنج میبرند، مکملهایی با مقدار بسیار بالاتر پتاسیم تجویز کنند.
خلاصه: پتاسیم در انواع میوهها، سبزیجات و ماهیهایی مانند ماهی آزاد به مقدار مناسبی وجود دارد. اکثر مراجع بهداشتی پیشنهاد میکنند روزانه ۳۵۰۰-۴،۷۰۰ میلی گرم پتاسیم دریافت کنید.
خطرات احتمالی مصرف بیش از حد یا کمتر از اندازهٔ پتاسیم
کمتر از ۲٪ از آمریکاییها توصیههای سازمانهای بهداشتی درمانی ایالات متحده را برای مصرف پتاسیم انجام میدهند.
با این حال، مصرف کم پتاسیم به ندرت باعث بوجود آمدن کمبود پتاسیم در بدن خواهد شد.
می دانیم که کمبود پتاسیم بیشتر وقتی اتفاق می افتند که بدن ناگهان مقدار زیادی از این مادهٔ معدنی مهم و مفید از دست بدهد. این قضیه ممکن است با استفراغ مزمن، اسهال مزمن یا در بیماریها و مشکلهای دیگری که در آن مقدار زیادی آب از دست دادهاید اتفاق بیفتد. دریافت پتاسیم بیش از اندازه کمتر اتفاق می افتد. اما ممکن است در صورت مصرف بیش از حد مکملهای پتاسیم اتفاق بیفتد، هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد افراد بزرگسال و سالم میتوانند مقدار بیش از اندازهٔ پتاسیم را از خوردن غذاها بدست آورند.
این مشکل یعنی بالا رفتن بیش از اندازهٔ مقدار پتاسیم خون زمانی ممکن است اتفاق بیافتد که بدن نمیتواند مواد معدنی را از طریق ادرار خارج کند. بنابراین، بیشتر افراد مبتلا به مشکل ضعیف شدن کلیهها یا بیماری مزمن کلیه را تحت تأثیر قرار میدهد.
علاوه بر این، ممکن است افراد خاصی نیاز به کم کردن مقدار مصرف پتاسیم داشته باشند مانند کسانی که به بیماری مزمن کلیه مبتلا هستند و یا کسانی که داروهای فشار خون مصرف میکنند و همچنین افراد مسن، زیرا عملکرد کلیه به طور عادی با افزایش سن کاهش مییابد.
با این وجود شواهدی و مدارکی وجود دارد که مصرف زیاد مکملهای پتاسیم میتواند خطرناک باشد. اندازه کوچک این مکملها باعث میشود که مصرف بیش از حد آنها بسیار آسان باشد. مصرف بیش از اندازهٔ مکملها به صورت یکجا ممکن است باعث شود کلیهها نتوانند به صورت کامل پتاسیم اضافی را از خون جدا کند و از بدن دفع کند.
با این وجود، بسیار اهمیت دارد که برای حفظ سلامتی مطمئن شوید روزانه به اندازه کافی پتاسیم دریافت میکنید.
این قضیه به ویژه در مورد افراد مسن بسیار مهم است، زیرا فشار خون بالا، سکته مغزی، سنگ کلیه و پوکی استخوان در بین سالمندان بیشتر دیده میشود.
خلاصه: کمبود پتاسیم در بدن یا جمع شدن مقدار اضافی آن به ندرت از طریق رژیم غذایی و خوردن خوراکیهای طبیعی در بدن بوجود میآید. با وجود این، وجود مقدار کافی پتاسیم در بدن برای سلامتی کلی شما اهمیت فراوان دارد.
چکیدهٔ مقاله:
پتاسیم یکی از مهمترین مواد معدنی موجود در بدن است. پتاسیم به تنظیم تعادل مایعات، انقباضهای عضلات و انتقال پیامهای عصبی در بدن کمک میکند.
علاوه بر این، رژیم غذایی پتاسیم بالا ممکن است به پایین آمدن فشار خون و احتباس آب در بدن، همچنین محافظت در برابر سکته مغزی و جلوگیری از پوکی استخوان و سنگ کلیه کمک کند.
متأسفانه، تعداد کمی از افراد به اندازه کافی پتاسیم دریافت میکنند. برای اینکه بیشتر در رژیم غذایی خود پتاسیم داشته باشید، غذاهای سرشار از پتاسیم مانند چغندر، اسفناج، کلم و ماهی سالمون را بیشتر مصرف کنید.
منبع: healthline