چاقی کودکان؛ دلایل، نحوه تشخیص و روش‌های خانگی برای درمان آن
امروزه چاقی در کودکان همانند بزرگسالان یک بیماری شایع تلقی می‌شود که پیامدهای جبران‌ناپذیری بر روی سلامت روان و جسم می‌گذارد. می‌توان گفت که کنترل و درمان چاقی در سنین پایین و قبل از بلوغ، کارآمدتر و موثرتر است. کودکان و نوجوانان دارای اضافه وزن، اغلب در معرض ابتلا به بیماری‌های خطرناک مثل بیماری‌های قلبی عروقی و حتی در مواردی مرگ زودرس هستند.
چاقی در کودکان، در اکثر موارد اگر برطرف نشود تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می‌کند. بنابراین، با توجه به عوارض چاقی و همچنین درمان راحت‌تر در سنین پایین، اگر کودک شما دچار چاقی مفرط است، حتما به فکر درمان آن باشید. برای این منظور می‌توانید به پزشک مراجعه کنید و تحت نظارت او، اقداماتی را انجام دهید. در این مقاله سعی شده‌است تعدادی از روش‌های آسان و بی‌خطر برای رفع چاقی کودکان ارائه شود. اگر می‌خواهید با انواع چاقی و راهکارهای درمان خانگی و موثر هر یک آشنا شوید می‌توانید مقاله “درمان چاقی“ را مطالعه کنید.
چگونه چاقی و اضافه وزن کودک را تشخیص دهیم؟
- شاید تا به حال چیزی در مورد شاخص توده بدنی یا BMI شنیده باشید. این شاخص در واقع یک عدد می‌باشد که مقدار وزن را بدون وابستگی به قد بیان می‌کند و برای تشخیص افزایش یا کاهش وزن ملاک دقیق‌تری است. طبق جدول‌های ارائه شده از جانب سازمان کنترل و پیشگیری بیماری، کودکانی که BMI آن‌ها بین صدک ۸۵ تا ۹۴ می‌باشند، دارای اضافه وزن هستند و آن دسته که دارای BMI بالای صدک ۹۵ هستند، چاق محسوب می‌شوند.
با “انواع رژیم لاغری” بیشتر آشنا شوید!
- از آنجایی که وضعیت استخوان‌بندی، ماهیچه‌ای بودن بدن و پیشینه‌ی فامیلی کودک تاثیری در محاسبه‌ی BMI ندارد، این شاخص به تنهایی ملاک خوبی برای تشخیص وزن متعادل کودک نیست و پزشک با درنظر گرفتن موارد ذکر شده، بهتر می‌تواند این مورد را تشخیص بدهد. اما به طور کلی می‌توان با محاسبه BMI فرزند، تا حدودی از شرایط او مطلع شد. برای محاسبه آن می‌توانید به سایت‌های مربوطه مراجعه کنید و با وارد کردن وزن، قد و سن، سایت این عدد را برای شما نمایش می‌دهد.
راهکارهای موثر و خانگی برای درمان چاقی کودکان
پس از اینکه توضیحاتی راجع به چاقی در کودکان و همچنین نحوه تشخیص چاقی و اضافه وزن در کودکان داده شد در این بخش قصد داریم به روش‌های درمان خانگی برای رفع این مشکل بپردازیم پس در ادامه با ما همراه باشید.
۱- تغییر در سبک زندگی برای رفع چاقی کودکان:
اگر کودک‌تان بر اثر خوردن زیاد، دچار اضافه وزن زیاد شده و یا از لحاظ ژنتیکی دچار این مشکل است، تغییر در سبک زندگی او می‌تواند به کاهش وزن و سلامت او کمک کند. تغییر در سبک زندگی عمدتا شامل رژیم‌های غذایی و ورزش می‌باشد. اما به این نکته توجه کنید که همیشه کاهش وزن در این موارد مد نظر نیست. در برخی مواقع، به خصوص در نوجوانان با افزایش قد و ثابت ماندن وزن، شاخص توده وزنی یا همان BMI کاهش پیدا می‌کند که مطلوب است.
بیشتر بخوانید: این عوامل دلیل اصلی چاقی ناگهانی هستند!
در خصوص کودک، باید واقع‌بینانه عمل کرد و بر اساس نیازهای بدن او، مجموعه از اقدامات شامل برنامه غذایی مناسب، تحرکات فیزیکی متناسب و کمک به سلامت روان او صورت بگیرد. برای این منظور، مشورت با یک متخصص برای گرفتن یک برنامه سالم می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. این برنامه شامل موارد زیر می‌باشد:
- برنامه غذایی مناسب و اصلاح کیفیت رژیم غذایی و مقدار کالری مصرفی
- افزایش تحرکات کودک
- اصلاح رفتاری برای افزایش اعتماد به نفس کودک و تغییر نگرش او درباره‌ی خوراکی‌ها
- مشورت با خانواده‌‌ی کودک برای ایجاد یکسری تغییرات در محیط خانه
همانطور که اشاره شد، مراجعه به متخصص برای درمان اضافه وزن کودک بسیار مفید و موثر است و پیشنهاد می‌شود که حتما این کار را انجام دهید. اما یکسری اقدامات کلی وجود دارد که اکثر پزشکان نیز آن‌ها را توصیه می‌کنند که در ادامه توضیح داده می‌شود.
۲- استفاده از مواد خوراکی با شاخص پایین گلیسمی:
بررسی‌ها نشان داده است که استفاده از رژیم‌های غذایی کم‌چرب و کم‌کالری مشکل است؛ چرا که کودک از خوردن بسیاری از مواد خوراکی خوشمزه محروم می‌شود و اگر با این رژیم‌ها وزن کم کند، بعد از مدتی با رعایت نکردن ممکن است وزن او به حالت قبل برسد. بنابراین، توصیه می‌شود که در رژیم غذایی فرزندتان مواد خوراکی که شاخص گلیسمی پائین دارند را قرار بدهید. این نوع برنامه غذایی باید شامل کربوهیدرات‌های قابل هضم مثل سبزیجات، میوه، حبوبات و دانه‌های کمتر فرآوری‌شده به همراه پروتئین‌ها و چربی‌های سالم مثل آجیل، آووکادو و روغن زیتون باشد.
می‌توان گفت این رژیم یک نوع تغذیه کامل است و خوراکی‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که به آرامی هضم می‌شوند و قند خون و هورمون‌ها را برای چندین ساعت در یک سطح قابل قبول ثابت نگه می‌دارند و از این طریق مانع پرخوری می‌شود.
داشتن یک رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین، آسان‌تر از آن است که به نظر می‌رسد. بر خلاف رژیم‌های دیگر، لازم نیست مقدار مصرفی کربوهیدرات یا شاخص گلیسمی را محاسبه کنید. اما به جای آن می‌توانید:
- کربوهیدرات‌های سرشار از فیبر مانند سبزیجات غیر‌نشاسته‌ای، میوه و لوبیا را به همراه پروتئین و چربی‌های سالم؛ مانند آجیل، آووکادو و روغن زیتون استفاده کنید.
- غلات‌های کمتر فرآوری‌شده را جایگزین کنید. به عنوان مثال به جای نان سفید از نان سبوس‌دار استفاده کنید.
- می‌توانید به میزان کم، مواد قندی مصرف کنید. یادتان نرود که فقط در حد کم از این مواد غذایی استفاده کنید؛ و آن را به طور کلی حذف نکنید.
- اگر زیاد آبمیوه می‌خورید، سعی کنید آن را به یک لیوان در طول روز کاهش دهید. از نوشیدن نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شکردار بپزهیزید و بیشتر آب بنوشید.
تحقیقات نشان داده‌است که این نوع رژیم، فواید بسیاری از جمله موارد زیر را دارد:
- کاهش خطر ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و کبد چرب
- کاهش قند خون و کلسترول در افراد دیابتی نوع ۱ و ۲ (میوه‌های معجزه آسا برای دیابتی‌ها)
- کنترل اشتها در بزرگسالان و کودکان؛ که منجر به کاهش وزن خواهدشد.
سعی کنید به عنوان والدین، خودتان نیز از این رژیم‌های غذایی سالم استفاده کنید تا هم کودک‌تان را برای خوردن این خوراکی‌ها ترغیب کنید و هم سلامتی خود را حفظ کنید.
۳- تحرک کودک را افزایش دهید:
- اگر رژیم غذایی کودک‌تان را برای کنترل وزن تغییر داده‌اید، تنها ۵۰ درصد راه را پیموده‌اید. در کنار تغذیه مناسب، داشتن تحرک کافی نیز باید وجود داشته باشد. سوالی که ممکن است برایتان پیش آید این است که چه نوع فعالیتی برای کودک چاق مناسب است؟ اگر کودک‌تان تا به امروز فعالیت آنچنانی نداشته است، آهسته و سبک شروع کنید. جدیدترین و به روزترین انواع مقالات درباره سبک زندگی و سلامتی را می‌توانید در بخش “سبک زندگی مجله اینترنتی اُکالا” مطالعه کنید.
“درمان مشکلات ناخن” با ساده‌ترین و در دسترس‌ترین روش‌ها
- انجام فعالیت بدنی سنگین در ابتدای کار، خطرناک است. اما فعالیت‌های سبک مانند روزی ۲۰ دقیقه پیاده‌روی می‌تواند بدن کودک را آماده ورزش‌های جدی‌تر کند و شرایط را بهبود ببخشد. توجه داشته باشید که داشتن تحرک لازم و ورزش باید بلند مدت باشد. برای فعال نگه داشتن فرزندتان سعی کنید فعالیت‌های بدنی را متناسب با علایق و توانایی‌های او انجام دهید و آن را سرگرم‌کننده جلوه دهید. این مورد انگیزه کودک‌تان را برای انجام فعالیت‌ها بالا نگه می‌دارد و می‌توانید ورزش را جزوی از سبک زندگی او قرار بدهید. انواع مقالات جدید و متنوع را می‌توانید در “مجله اینترنتی اُکالا“ مشاهده کنید.
در این مقاله با چاقی در کودکان و همچنین راهکارهای خانگی و موثر برای درمان این بیماری آشنا شدیم. شما از چه روش‌های دیگری برای رفع این مشکل استفاده می‌کنید؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
منابع: nps / mayoclinic / childrenshospital
