15 نشانه‌ کمبود ویتامین که نمی دانید!

در این مقاله شما را با نشانه‌های کمبود یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های مورد نیاز بدن، یعنی ویتامین c، آشنا کرده‌ایم. برای شناخت علائم کمبود ویتامین سی تا انتهای این مقاله با ما در بخش دانستی‌های مجله اینترنتی اکالا همراه شوید.

15 مورد از علائم کمبود ویتامین سی را بشناسید

اگر از میوه‌ها و سبزیجات تازه استفاده نمی‌کنید، ریسک بروز کمبود ویتامین سی، افزایش پیدا خواهد کرد. در صورتی‌که علائم و نشانه‌های زیر را در خود احساس کردید، به کمبود این ریزمغذی شک کنید و از پزشک بخواهید بررسی‌های لازم را انجام دهد.

1. زبر و خشن شدن پوست

کلاژن پروتئینی است که در بافت های همبند مانند پوست، مو، مفاصل، استخوان‌ها و رگ‌های خون پیدا می‌شود. ویتامین C نقش بسیار مهم و حیاتی در تولید این کلاژن‌ها دارد.

وقتی مقدار ویتامین C بدن از میزان مشخصی پایین‌تر بیاید، ممکن است فرد در معرض خطر ابتلا به یک بیماری پوستی با نام کلارتوسیس پیلارسیس (keratosis pilaris) قرار بگیرد.

پدیده پوست مرغی، یکی از علائم قابل مشاهده کمبود ویتامین سی در بدن است.

خلاصه: کمبود ویتامین C می‌تواند باعث ایجاد دانه‌های ریزی مانند آکنه در سطح پوست بازوها، ران ها یا باسن شود. اما، ظهور دانه‌ها و برآمدگی‌ها به تنهایی برای تشخیص کمبود ویتامین سی، کافی نخواهد بود.

2. پیچ خوردن و وز شدن موها

از میان آثاری که کمبود ویتامین C می‌تواند بر روی ظاهر افراد ایجاد کند، می‌توان به پیچ خوردن و وز شدن موها اشاره کرد. این پیچ خوردن مو ها به دلیل مشکلات و اختلالاتی است که در ساختار پروتئین مو ایجاد می‌شود، که باعث تغییر شکل مو ها و کند شدن سرعت رشد آن‌ها می‌شود.

موهای مواج و وز یکی از نشانه‌های بارز وجود کمبود ویتامین C در بدن است. اما از آنجایی که ریزش مو پدیده شایعی محسوب می‌شود؛ شاید این نشانه کاملاً آشکار و واضح نباشد. معمولاً بعد از گذشت حدود یک ماه از شروع درمان با مکمل‌های ویتامین C، تا حدود زیادی این عارضه برطرف می‌شود.

خلاصه: یکی از علائم کمبود ویتامین سی در مو بروز می‌کند. البته از آنجایی که ریزش مو، پدیده شایعی است؛ امکان دارد تشخیص علت آن سخت باشد.

بیشتر بخوانید: ۸ علامت کمبود ویتامین در بدن، علت ریزش مو را بدانیم!

3. آسیب به فولیکول های مو 

فولیکول‌های مو در سطح پوست شما دارای رگ‌های خونی زیادی هستند که خون و مواد مفید مورد نیاز آن‌ها را در آن منطقه تا حد نیاز تأمین می‌کنند.

هنگامی که بدن افراد تا حدودی دچار کمبود ویتامین C شود، ممکن است این کمبود روی رگ‌های گفته شده تأثیر بگذارند و این رگ‌های خونی کوچک تا حدود زیادی شکننده شوند و به راحتی آسیب ببینند، و این باعث می‌شود لکه‌های قرمز روشن و تا حدودی کوچک در اطراف این فولیکول‌های مو پدیدار شوند.

این قضیه گاهی با نام خونریزی محیطی و سطحی پوست شناخته می‌شود و یک علامت مستند در زمینهٔ کمبود شدید ویتامین C شناخته شده است.

البته مصرف مکمل‌های ویتامین C به طور معمول طی دو هفته، نشانه‌های پوستی کمبود آن را برطرف خواهد کرد.

خلاصه: یکی از علائم کمبود ویتامین c در بدن، در فولیکول مو بروز می‌کند. این علامت خود را به شکل خونریزی زیرجلدی در اطراف فولیکول نشان می‌دهد.

4. ناخن‌های قاشقی شکل

ناخن‌های قاشقی شکل اغلب از شکل ظاهری  تشخیص داده می‌شوند. در این وضعیت سطح این ناخن‌ها مقعر و گود می‌شود (شبیه یک قاشق) و در بعضی موارد روی سطح بسیار ترد و شکننده به نظر می‌رسند.

بوجود آمدن این شکل از ناخن بیشتر به علت وجود کم خونی ناشی از بروز فقر آهن پدیدار می‌شوند، اما کمبود ویتامین C نیز می‌تواند یکی از دلایل بوجود آمدن این شکل از ناخن‌ها در انگشتان شود.

یکی دیگر از نشانه‌های کمبود ویتامین سی در ناخن، بروز لکه‌های قرمز یا خطوط عمودی در آن‌ها است. این لکه‌های قرمز به خونریزی اسپلینتر (splinter) معروف هستند و در اثر کمبود ویتامین C ایجاد می‌شوند.

همچنین باید بدانید که اگرچه شکل ظاهر ناخن‌های دست و پاها تا حدودی می‌تواند به تشخیص کمبود احتمالی ویتامین C در بدن شما کمک کند، اما باید توجه داشته باشید که بوجود آمدن این علائم به منزلهٔ قطعی وجود کمبود ویتامین C در بدن به حساب نمی‌آیند.

خلاصه: بروز کمبود ویتامین C در بدن ممکن است با بوجود آمدن علائمی روی ناخن‌ها از جمله بوجود آمدن ناخن‌های قاشقی شکل (سطح ناخون های گود و فرو رفته) و ایجاد خطوط افقی در راستای خط رشد ناخن‌ها و همچنین و بوجود آمدن لکه‌های قرمز رنگ روی ناخن‌ها، همراه باشد.

بیشتر بخوانید: مواد غذایی مفید برای حفظ سلامت و حجم مغز

5. پوست خشک و آسیب دیده

می‌دانیم که یک پوست سالم دارای مقادیر بسیار زیادی ویتامین C درخود است. باید اشاره کرد که مقدار زیادی از این ویتامین C موجود در پوست در لاییه بیرونی پوست، اپیدرم، قرار می‌گیرند.

وجود ویتامین C در لایه‌های مختلف پوست به خصوص در لایهٔ بیرونی آن می‌تواند در برابر بسیاری از عوامل آسیب زننده و خطر ناک محیطی از جمله آسیب اکسید کنندهٔ ناشی از تابش اشعه‌های بسیار مضر خورشید و یا قرارگیری در معرض مواد آلاینده و مضر محیطی مانند سیگار یا ازن، از سلامت پوست محافظت کند و آن را تا حدود زیادی سالم نگه می‌دارد.

مصرف مقدار زیاد از این ویتامین حیاتی و مهم تا حدود زیادی باعث بهتر شدن کیفیت پوست خواهد شد. در عین حال، کمبود آن تا ده درصد ریسک آسیب‌های پوستی را افزایش می‌دهد.

خلاصه: کمبود مقدار ویتامین C در بدن باعث خشکی و چروکیدگی پوست می‌شود. البته این علائم همچنین می‌توانند تا حدودی به دلیل عوامل دیگری نیز در سطح پوست ایجاد شود.

6. کبودی آسان پوست

کبودی پوست، یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین ث در بدن این محسوب می‌شود. یکی از عملکردهای ویتامین C در تولید کلاژن است. با کمبود این ویتامین در بدن تولید کلاژن در پوست مختل می‌شود و این امر باعث می‌شود که تا حدودی عروق خونی و رگ‌های ضعیف و شکننده شود و به آسانی در آن‌ها پارگی اتفاق بیفتد. در نتیجه، پوست ساده‌تر از حالت عادی کبود خواهد شد.

ممکن است کبودی ناشی از کمبود ویتامین سی در بدن، به شکل لکه‌های بزرگ و با پراکندگی بالا باشد؛ البته می‌تواند در شکل لکه‌ها و نقاط کوچکی با تغییر رنگ و کمی تیرگی در سطح پوست هم ظاهر شود. این مسئله به میزان کمبود ویتامین C در بدن بستگی دارد.

بیشتر بخوانید: خواص ویتامین C

خلاصه: کمبود ویتامین C می‌توان تا حدود زیادی باعث اختلال در کلاژن سازی و در نتیجه ضعف رگ‌های خونی در سطح پوست شود، که این به نوبه خود یکی از عامل‌های اصلی ایجاد آسان کبودی سطح پوست است. و این علامت یکی از اولین نشانه‌های بوجود آمدن کمبود این ویتامین در بدن است.

7. کاهش سرعت بهبود زخم‌ها

 ویتامین C برای تشکیل کلاژن در بدن تا حدود زیادی ضروری است. کاهش میزان ویتامین سی در بدن، تولید کلاژن را با اختلال مواجه می‌کند. به همین دلیل، افراد مبتلا به کمبود این ویتامین، متوجه سرعت کند بهبود زخم‌هایشان می‌شوند.

براساس نتایج تحقیقات در این زمینه، افراد مبتلا به زخم پای مزمن، میزان ویتامین سی بسیار کمتری نسبت به سایرین دارند.

در مواردی که کمبود ویتامین C در بدن شدید باشد، حتی ممکن است زخم‌های قدیمی که تا حدودی درمان شده‌اند نیز دوباره باز شوند و حتی عفونت کنند.

آهسته شدن روند بهبود زخم‌ها و جراحت‌ها یکی از علائم پیشرفته کمبود ویتامین C در بدن افراد است و به طور معمول تا زمانی که کسی برای ماه‌ها به کمبود این ویتامین اساسی و حیاتی مبتلا نبوده باشد در بدن قابل مشاهده نیست.

خلاصه: کمبود ویتامین C تا حدودی در ساخت بافت پوستی جدید اختلال ایجاد می‌کند که این امر باعث بوجود آمدن اختلال و مشکل در ترمیم زخم‌ها و جراحات سطح پوست شده و موجب می‌شود تا حدودی سرعت روند ترمیم پوست، کند شود. این یک علامت پیشرفته کمبود ویتامین C در بدن محسوب می‌شود، بنابراین ممکن است علائم دیگرقبل از آن ظاهر شوند.

8. تورم و دردناک شدن مفاصل

می دانیم که بافت همبند بدن سرشار از مقدار زیادی کلاژن است. بنابرین کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به بروز اختلال در کلاژن سازی شود.

طبق بررسی‌های انجام شده در این زمینه تا کنون موارد بسیاری از شکایت افراد به خاطر بروز دردهای مفاصل به خاطر ابتلای فرد به کمبود ویتامین C گزارش شده است، که اغلب آنقدر شدید بوده‌اند که باعث لنگ زدن یا بروز مشکل در راه رفتن و اختلالات حرکتی می‌شود.

 تورم در ناحیهٔ مفاصل، از دیگر عوارض کمبود ویتامین سی است. در واقع کمبود این ویتامین در بعضی موارد می‌تواند تا حدودی دلیل ایجاد خونریزی در ناحیهٔ مفاصل بدن باشد. درنتیجه، افراد مبتلا، شاهد تورم در مفصل خواهند بود.

خلاصه: کمبود ویتامین C معمولی می‌تواند باعث بوجود آمدن درد شدید در ناحیهٔ مفاصل فرد مبتلا شود. در موارد شدیدتر، ممکن است خونریزی در مفاصل بدن رخ دهد که این خود می‌تواند باعث ایجاد تورم و درد در این نواحی از بدن شود.

بیشتر بخوانید: کمبود ویتامین دی (D) باعث بروز این دردها می‌شود!

9. ضعیف شدن استخوان‌ها

 کمبود ویتامین C همچنین می‌تواند بر سلامت استخوان تا حدود زیادی تأثیر بگذارد. در حقیقت کمبود دریافت ویتامین سی، می‌تواند باعث افزایش خطر شکستگی و پوکی استخوان شود.

بر اساس تحقیقات، ویتامین C در تشکیل و ساخت بافت های استخوان نقش اساسی و بسیار مهم دارد. بنابراین کمبود این ویتامین در بدن تا حدودی باعث ابتلا افراد به بیماری پوکی استخوان شود.

اسکلت کودکان نیز ممکن است به ویژه نسبت به کمبود ویتامین C تا حدود زیادی حساس و آسیب پذیر باشد، زیرا آن‌ها هنوز در حال رشد و توسعه و ساخت بافت های جدید هستند.

خلاصه: کمبود ویتامین ث باعث بیماری‌هایی مانند نرمی استخوان، ضعف استخوان‌ها و شکنندگی بافت استخوانی بدن خواهد شد.

10. خونریزی لثه‌ها و ریختن دندان‌ها

 قرمزی و تورم لثه‌ها یکی از واضح‌ترین نشانه‌های کمبود ویتامین ث در بدن است. حتی در موارد شدید، افراد دچار خونریزی از ناحیهٔ لثه و ریشهٔ دندان می‌شوند.

وقتی ویتامین C بدن از کمتر از مقدار کافی و مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های حیاتی بدن باشد، بافت لثه ضعیف و ملتهب می‌شود. همچینین رگ‌های خونی راحت‌تر آسیب می‌بینند و به آسانی خونریزی می‌کنند.

 پوسیدگی و کبودی لثه‌ها هم از پیشرفته‌ترین علائم کمبود ویتامین سی در بدن محسوب می‌شوند.

دندان‌ها ممکن است به دلیل ضعیف و ناسالم شدن لثه‌های و و از بین رفتن بافت عاجی دندان‌ها که یک لایه داخلی و مهم تشکیل دهندهٔ دندان است.

خلاصه: لثه‌های خونریزی علامت شایع کمبود ویتامین C است و کمبود شدید آن حتی می‌تواند منجر به ریزش دندان شود.

11. ضعف سیستم ایمنی بدن

براساس نتایج آزمایشات، ویتامین C به سلول‌های ایمنی بدن در مبارزه با عفونت و از بین بردن عوامل بیماری زا کمک می‌کند.

همچنین کمبود این ویتامین حیاتی در بدن تا حدود زیادی باعث ضعف سیستم ایمنی می‌شود. درنتیجه احتمال ابتلا به عفونت‌ها و بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های جدی مانند ذات الریه افزایش خواهد یافت.

در حقیقت، بسیاری از افراد مبتلا به اسکوربوت (بیماری که به علت وجود کمبود ویتامین C در بدن بوجود می‌آید)، سرانجام به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی خود در اثر عفونت می‌میرند.

خلاصه: ویتامین C یک ماده غذایی بسیار مهم برای سیستم ایمنی بدن است. کمبود ویتامین C با افزایش خطر مبتلا شدن به عفونت در ارتباط است، در حالی که کمبود شدید می‌تواند منجر به مرگ در اثر بیماری‌های عفونی شود.

12. کم خونی طولانی مدت ناشی از فقر آهن

طبق نتایج به دست آمده از تحقیقات، معمولاً کم خونی ناشی از فقر آهن در بدن، با کمبود مقدار ویتامین C همراه است. حتی این دو پدیده، اکثر اوقات با هم اتفاق می افتند.

از علائم کم خونی فقر آهن می‌توان به رنگ پریدگی صورت، خستگی، اختلالات تنفسی هنگام ورزش، خشکی پوست و مو، سردرد و ایجاد شدن ناخن‌های قاشقی شکل در دستان و پا ها اشاره کرد.

کمبود ویتامین ث با کاهش جذب آهن از منابع گیاهی همراه می‌شود. این مسئله همچنین بر متابولیسم آهن تاثیر منفی می‌گذارد. در نتیجه افراد مبتلا به کمبود این ویتامین، به کم‌خونی هم مبتلا خواهند شد.

کمبود ویتامین C همچنین خطر خونریزی‌های بیش از حد را تا حدود زیادی افزایش دهد. همین مسئله عاملی برای کم‌خونی خواهد بود.

در صورت ادامه‌دار شدن کم‌خونی فقر آهن، به پزشک مراجعه کنید. پزشک تمام علل بالقوه این عارضه را بررسی خواهد کرد.

خلاصه: کمبود ویتامین C می‌تواند تا حدودی باعث کاهش مقدار جذب آهن توسط بدن و افزایش احتمال خونریزی می‌تواند خطر کم خونی فقر آهن را تا حدود زیادی افزایش دهد.

13. خستگی و ضعف

براساس مطالعات، علائمی مانند خستگی عمومی، ضعف روحیه و بروز اختلالات احساسی دو مورد از اولین نشانه‌های ناشی از بروز کمبود ویتامین C در بدن هستند.

طبق این گفته، این علائم می‌تواند خود را حتی مدت‌ها قبل از بروز کمبود شدید ویتامین C در بدن نشان دهند. البته خستگی، اختلالات روحی و… تنها با چند روز مصرف مکمل ویتامین سی، رفع خواهند شد.

خلاصه: علائم خستگی و ضعف و اختلالات و مشکلات احساسی از اولین علائم کمبود ویتامین C در افراد هستند. ممکن است حتی زمانی که سطح ویتامین C در بدن کمی پایین‌تر از حد نرمال باشد، اتفاق بیفتد. اما این علائم به سرعت با مصرف مقدار کافی از ویتامین C بر طرف می‌شوند.

14. افزایش بی دلیل وزن

ویتامین C با تنظیم ترشح و فعالیت غدد چربی، کاهش میزان آزاد سازی و ترشح هورمون استرس و همچنین کاهش بروز التهاب‌ در بدن، می‌تواند از ما در برابر چاقی محافظت کند.

برای اثبات تاثیر ویتامین سی در چاقی، به مطالعات بیشتری نیاز است. البته تحقیقات رابطه بین این دو فاکتور را تایید می‌کنند.

حتی در افرادی که وزن طبیعی دارند، کمبودن سطح ویتامین C در خون باعث تجمع مقدار بیشتری از چربی‌ها در ناحیهٔ شکم می‌شود.

البته تجمع چربی اضافی در بدن، صرفا ناشی از ویتامین C نیست.

خلاصه: مصرف ویتامین C به مقدار ناکافی و پایین بودن مقدار این ویتامین در بدن می‌تواند به افزایش چربی‌های اضافه در بدن انسان مربوط است. البته امکان دارد فاکتورهای دیگری ازجمله کیفیت رژیم غذایی هم در چاقی مؤثر باشند.

15. بروز التهاب‌ مزمن

می دانیم که ویتامین C یکی از مهمترین آنتی اکسیدان های محلول در آب محسوب می‌شود.

این ویتامین قادر است تا حدود زیادی با خنثی کردن اثرات منفی مربوط به مولکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد، از آسیب سلول‌ها  جلوگیری کند. رادیکال‌های آزاد ملکول هایی هستند که می‌توانند باعث بوجود آمدن آسیب‌های اکسید کنندگی و ایجاد التهاب‌ها در بدن شوند.

آسیب‌های اکسیداتیو و ایجاد التهاب در بدن، از شایع‌ترین علل ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن از جمله بیماری‌های قلبی و دیابت است. بنابراین کاهش مقدار این اثرات بیماری زا در بدن احتمالاً برای حفظ سلامت شما بسیار سودمند است.

مصرف کم ویتامین C موجب افزایش التهاب‌ها و آسیب و همچنین افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در افراد می‌شود.

براساس نتایج مطالعات، بزرگسالان مبتلا به کمبود ویتامین سی، تا40 درصد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند.

خلاصه: مصرف مقدار فراوان از آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C باعث فواید زیادی برای حفظ سلامت بدن می‌شود. مصرف کم این ویتامین، خطر التهاب‌ها و آسیب‌های اکسید شدگی را افزایش دهد.

نتیجه گیری

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با علائم کمبود ویتامین سی آشنا کنیم. لازم است یادآوری شود که بدن ما نمی‌تواند ویتامین C را تولید یا آن را به مقدار زیادی ذخیره کند. به همین دلیل نیاز است که روزانه ویتامین سی مصرف کنید.میوه‌ها و سبزیجات تازه، از مهم‌ترین منابع ویتامین سی محسوب می‌شوند.

شما می‌توانید سوالات خود را در زمینه کمبود ویتامین ث و عوارض آن، در بخش نظرات با ما مطرح کنید.

منبع: www.healthline.com